«Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει ούτε όραμα ούτε προοδευτική πρόταση για όλα αυτά που συμβαίνουν τόσο εντός της χώρας όσο κι εκτός. Και το χειρότερο είναι ότι πολλά από τα στελέχη που θέτουν υποψηφιότητα για την αρχηγία του κόμματος δεν διαφοροποιούνται από τους νεοφιλελεύθερους της Ευρώπης». Αυτό εκφράζει στην "Ε" ο Λάκωνας  πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ Τζανέτος Καραμίχας. Επισημαίνει δε ότι για όλα αυτά που συμβαίνουν στη χώρα μας φταίει ο πολύχρονος κρατισμός και παρατηρεί πως «την κύρια ευθύνη για την απίστευτη κρίση που βιώνουμε την έχει το πολιτικό σύστημα, και πιο συγκεκριμένα τα κόμματα που κυβέρνησαν μετά τη μεταπολίτευση».
Ο κ. Καραμίχας καλεί το Γ. Παπανδρέου και τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ να προτάξουν το συμφέρον του λαού και να το θέσουν πάνω από κάθε προσωπική τους φιλοδοξία. Για το λάδι και την ελιά σημειώνει ότι μπορεί να είναι ο σημαντικότερος μοχλός ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, «εάν και εφόσον σοβαρευτούμε σε όλη την αλυσίδα της ελαιοκομίας, από το χωράφι και το λιοτρίβι μέχρι την προβολή και το ράφι». Εκτιμά ότι δε χρειάζονται ιδιαίτεροι νόμοι για την ανάπτυξη των αγροτικών συνεταιρισμών. Για τον εαυτό του, μετά την ΠΑΣΕΓΕΣ, βλέπει τα αγροκτήματά του... και δηλώνει πως θα παραμείνει μέχρι τέλους μάχιμος αγρότης.

- Το συνεταιριστικό κίνημα της χώρας έχει σχεδόν χρεοκοπήσει. Τι φταίει που έφτασε ως εδώ; Οι ηγεσίες του δεν έχουν ευθύνες;
«Κυρίως φταίει το γενικότερο περιβάλλον. Το πολιτικό και το οικονομικό μοντέλο της χώρας. Γιατί πρώτα από όλα έχει χρεοκοπήσει το κράτος. Εχει χρεοκοπήσει το πολιτικό σύστημα, έχουν γενικότερα χρεοκοπήσει θεσμοί, κόμματα, Εκκλησία, Δικαιοσύνη, πανεπιστημιακές κοινότητες, συνδικάτα, τράπεζες και συνολικά ο ιδιωτικός τομέας των επιχειρήσεων. Δεν θα μπορούσε, λοιπόν, να είναι σε αυτό το περιβάλλον κάτι διαφορετικό οι συνεταιρισμοί. Και για όλα, κατά την άποψή μου, με μία λέξη, φταίει ο πολύχρονος κρατισμός που κυριαρχεί για ολόκληρες δεκαετίες στη χώρα μας. Εάν κάποιος επιχειρήσει να κάνει σύγκριση με όρους ιδεολογικούς και πολιτικούς σε χρόνο πριν από την κατεδάφιση του τείχους του Βερολίνου, θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η Ελλάδα είναι η τελευταία κομμουνιστική χώρα στην Ευρώπη ακόμα και σήμερα. Και οι ευθύνες που έχουν οι ηγεσίες γενικά, αλλά και ειδικότερα του συνεταιριστικού κινήματος είναι ότι δεν αντιστάθηκαν και δεν πολέμησαν τον κρατισμό, ως αντίληψη και κατ’ επέκταση και τον κομματισμό».

- Το νομοσχέδιο Σκανδαλίδη έχει αποδοκιμαστεί από την ΠΑΣΕΓΕΣ με πολύ σκληρό τρόπο. Δε χρειαζόταν μια ουσιαστική αλλαγή, μια καθολική ανατροπή στο συνεταιριστικό κίνημα για να πάρει τα πάνω του;
«Επιμένω ότι ο νόμος που ψήφισε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είναι ένας νόμος παρωχημένος, είναι μια συνταγή του παρελθόντος, που αν μη τι άλλο, για να χρησιμοποιήσω επιεική όρο, θέλει το συνεταιριστικό κίνημα έντονα κρατικοποιημένο. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος να οδηγήσει σε διάλυση και τις καλές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Σας είναι γνωστή η ιδεολογική και πολιτική μου αναφορά. Σας διαβεβαιώνω, λοιπόν, ότι αυτός ο νόμος δεν έχει καμία σχέση με την Κεντροαριστερά, την οποία επικαλείται ο κ. Σκανδαλίδης αυτές τις ημέρες και μάλιστα κατά κόρον. Ωστόσο, επιβάλλεται αλλαγή, η οποία να διαμορφώνει πιο ελεύθερο θεσμικό πλαίσιο για τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ακόμα και σε σύγκριση με αυτό του νόμου 2810 του 2000. Μια αλλαγή που να οδηγεί στην πλήρη αποκρατικοποίηση και αποκομματικοποίηση του συνεταιριστικού κινήματος, πάντα, βέβαια, στο πλαίσιο των διεθνών συνεταιριστικών αρχών».

- Ποια είναι η πρόταση της ΠΑΣΕΓΕΣ, του Τζανέτου Καραμίχα ώστε το συνεταιριστικό κίνημα να ανακάμψει και να παίξει το ρόλο που θέλουν οι αγρότες;
«Η πρόταση της ΠΑΣΕΓΕΣ, με λίγα λόγια για να γίνει κατανοητό, θα μπορούσε να οριοθετηθεί στην κατάργηση όλων των νόμων που έχουν ψηφιστεί μέχρι σήμερα αναφορικά με τους συνεταιρισμούς. Μας είναι αρκετό το Σύνταγμα, το Εμπορικό Δίκαιο, το καταστατικό του ευρωπαϊκού συνεταιρισμού, οι φορολογικές ρυθμίσεις για τους συνεταιρισμούς, αλλά και η υπαγωγή των αγροτικών συνεταιρισμών και συνεταιριστικών επιχειρήσεων στο υπουργείο Ανάπτυξης, όπως συμβαίνει και με τους αστικούς συνεταιρισμούς. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, τίποτα παραπάνω για να λειτουργήσουμε και να αναπτύξουμε τους συνεταιρισμούς στην πατρίδα μας».

- Μπορεί να ελπίζει στη νέα ΚΑΠ ο Ελληνας αγρότης;
«Και βεβαίως μπορεί να ελπίζει στη νέα ΚΑΠ ο Ελληνας αγρότης, γιατί ούτε λίγο ούτε πολύ οι άμεσες ενισχύσεις που θα εισρέουν και μετά το 2014 θα είναι περίπου 2 και πλέον δισ. ευρώ και είναι ένα αρκετά σημαντικό ποσό για να συμπληρώνουν το αγροτικό τους εισόδημα, το οποίο κατά κύριο λόγο, όμως, θα πρέπει να διαμορφώνεται από την αγορά. Βασική προϋπόθεση, βέβαια, είναι να υπάρχει Ευρωπαϊκή Ενωση και να ανήκουμε και εμείς σε αυτήν».

- Φανταζόσασταν ποτέ ότι το ΠΑΣΟΚ θα έφτανε σ’ αυτό το σημείο; Να παίρνει τόσα και τέτοια σκληρά μέτρα ακόμα και εναντίον των φτωχών και αδυνάτων;
«Θεωρώ ότι στη δημόσια συζήτηση που γίνεται στην χώρα μας από πολιτικούς, δημοσιογράφους, οικονομολόγους αλλά και πολίτες, γίνεται ένα σοβαρό λάθος: Προσπαθούμε όλοι μια κρίση, η οποία είναι παγκόσμια πλέον, να την αναλύσουμε με βάση τα ελληνικά δεδομένα. Με την άποψή μου αυτή δεν επιδιώκω να μειώσω την αξία της επιχειρούμενης επέμβασης και αποκατάστασης των δημοσιονομικών πραγμάτων της χώρας μας, τα οποία κατά κοινή ομολογία έχουν τα χάλια τους και φυσικά πρέπει να τα νοικοκυρέψουμε. Παράλληλα επιβάλλεται να διορθώσουμε μια σειρά από στρεβλώσεις μεταξύ των οποίων κυρίαρχα είναι το άδικο φορολογικό σύστημα, η εισφοροδιαφυγή και η εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να κατανέμεται άνισα και άδικα ο παραγόμενος πλούτος.
Ωστόσο όμως, αυτό που πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι η παραγωγική βάση μετακινήθηκε από τη Δύση προς τις ασιατικές χώρες κυρίως κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες και ότι οι δυτικές κοινωνίες (Ευρώπη και Αμερική), καταναλώνουν περίπου 20 εκατοστιαίες μονάδες παραπάνω από αυτό που παράγουν σε αγαθά και υπηρεσίες (παράγουν περίπου το 50% του παγκόσμιου πλούτου και καταναλώνουν το 70% περίπου), με αποτέλεσμα τον άμετρο δανεισμό τους από την μία πλευρά και τα μεγάλα ποσοστά ανεργίας από την άλλη. Φυσικά όσο αυτή η σχέση δεν βρίσκει την ισορροπία της, η οικονομική κρίση σε Ευρώπη και Αμερική θα κρατάει καλά. Και το πρόβλημα με το ΠΑΣΟΚ (τους σοσιαλιστές), οι οποίοι πήραν μέτρα αναγκαία μεν, άδικα δε σε πολλές περιπτώσεις, είναι ότι δεν έχει ούτε όραμα ούτε προοδευτική πρόταση για όλα αυτά που συμβαίνουν τόσο εντός της χώρας όσο κι εκτός. Και το χειρότερο είναι ότι πολλά από τα στελέχη που είτε άμεσα είτε έμμεσα θέτουν υποψηφιότητα για την αρχηγία του κόμματος, δεν διαφοροποιούνται από τους νεοφιλελεύθερους της Ευρώπης τόσο ως προς τις προτάσεις τους, όσο και ως προς την εφαρμοσμένη πολιτική τους».

- Μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει όλα αυτά τα απάνθρωπα μέτρα; Θα έπρεπε οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ να είχαν αντισταθεί στο κράτος των συνδικαλιστών και των συντεχνιών, στο πελατειακό κράτος;
«Σε όλο αυτό το διάστημα που ασκούνται αυτές οι άδικες πολιτικές δεν ακούσαμε καμία αξιόπιστη πολιτική πρόταση. Ενδεχόμενα θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει τα πολύ σκληρά και άδικα αυτά μέτρα εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έπαιζε άλλο ρόλο στοχεύοντας στην τροφοδότηση της αγοράς με ρευστότητα, την οποία μπορούσε να διασφαλίσει και δανείζοντας τις χώρες που βρίσκονται σε κρίση με χαμηλό επιτόκιο. Αν υιοθετούσαν οι Ευρωπαίοι το ευρωομόλογο και αν αντί για το κούρεμα των τραπεζών επιμηκυνόταν η διάρκεια αποπληρωμής του δημόσιου χρέους με χαμηλό επιτόκιο, είναι σίγουρο ότι θα υπήρχε μεγαλύτερη ευελιξία και ανεκτικότητα σε σχέση με το βάρος που καλούνται να φέρουν οι μισθωτοί και οι χαμηλοεισοδηματίες κατά κύριο λόγο. Δυστυχώς όμως οι προτάσεις αυτές συγκρούστηκαν και συγκρούονται με τον γερμανικό δογματισμό. Το πιθανότερο βέβαια είναι, σε αυτό το δογματισμό να πέσει θύμα η ίδια η Γερμανία! Σε ό,τι αφορά την πατρίδα μας, αυτό που πιστεύω ότι έπρεπε να γίνει και δεν έγινε, ήταν η δραστική αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής καθώς και ο περιορισμός του σπάταλου κράτους. Και για να μην θεωρηθεί ότι αποφεύγω το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, θα ήθελα ιδιαίτερα να ξεκαθαρίσω με τον πιο σαφή τρόπο ότι υπάρχει συνδικαλιστική και συντεχνιακή υπερβολή, η οποία αποτελεί ξεκάθαρο αποτέλεσμα του κρατισμού που ανέφερα παραπάνω. Είναι αναγκαίο περισσότερο από κάθε άλλη φορά, τα κινήματα αυτά να επαναπροσδιορίσουν το ρόλο και τη δράση τους, αναζητώντας και αυτά από την πλευρά τους ιδεολογία και πολιτική πλατφόρμα. Βεβαίως, διαφωνώ με την απόδοση της κύριας ευθύνης για το κατάντημα της χώρας στο συνδικαλιστικό κίνημα. Η άποψη αυτή πιθανό να στοχεύει και στην διάλυσή του. Είναι προφανές ότι την κύρια ευθύνη για την απίστευτη πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση που βιώνουμε την έχει το πολιτικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα τα κόμματα που κυβέρνησαν μετά την μεταπολίτευση».

- Τι πρέπει να κάνει ο Γιώργος Παπανδρέου; Θα πρέπει να είναι και πάλι υποψήφιος πρόεδρος και να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές; Πώς βλέπετε το ΠΑΣΟΚ την επόμενη μέρα; Θα καταφέρει να παραμείνει ενωμένο και με ποιον αρχηγό;
«Σε ό,τι αφορά τα δύο πρώτα σκέλη της ερώτησής σας, ο Γιώργος Παπανδρέου και όλα τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να προτάξουν το συμφέρον του λαού και να το θέσουν πάνω από κάθε προσωπική τους φιλοδοξία. Προέχει να κρατήσουν τη δημοκρατική παράταξη ενωμένη, ως κύρια πολιτική δύναμη της Κεντροαριστεράς, αλλά και ως φορέα πολιτικής σταθερότητας στη χώρα, και φυσικά να διαμορφώσουν άμεσα μια προοδευτική, αναπτυξιακή πρόταση. Ετσι βλέπω το ΠΑΣΟΚ και τη δημοκρατική παράταξη την επόμενη μέρα και θεωρώ δευτερεύον ζήτημα το ποιος θα είναι πρόεδρος και με ποιον θα κατεβεί το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές. Είναι πια αναγκαίο, μετά από τόση εμπειρία, να βάλουμε τους θεσμούς πάνω από τα πρόσωπα! Ο λαός περιμένει σήμερα να του δείξουμε χωρίς να τον κοροϊδέψουμε, ότι όντως υπάρχει οξυγόνο αρκετό για να ανασάνει!».

- Το σημερινό πολιτικό σύστημα διαλύεται. Εχουν μέλλον οι κυβερνήσεις συνεργασίας στη χώρα; Με ποιους μπορεί να συνεργαστεί το ΠΑΣΟΚ την περίοδο που έρχεται;
«Οντως το σημερινό πολιτικό σύστημα έχει τάσεις διάλυσης και αυτοκαταστροφής. Αυτοί που έχουν απομυζήσει μέχρι σήμερα τον κόπο και τον πλούτο του ελληνικού λαού θέλουν να διαλύσουν το κλονιζόμενο πολιτικό σύστημα με σκοπό να το κατακερματίσουν και έτσι να το ελέγξουν και να το χειραγωγήσουν εκ νέου. Και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα όταν κατά τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις έριξαν με πρωτοφανή τρόπο την κυβέρνηση Παπανδρέου, προκειμένου να φέρουν την κυβέρνηση Παπαδήμου, η οποία καλείται πλέον να αποφασίσει και να εφαρμόσει πολιτικές ίδιες με εκείνες που ήδη είχε αποφασίσει η κυβέρνηση Παπανδρέου. Προφανώς κάποια συμφέροντα είχαν χάσει την πρόσβαση στην πολιτική εξουσία και ελπίζουν να την αποκτήσουν ξανά. Ετσι, λοιπόν, για να καταστήσω σαφή την άποψή μου, σας διαβεβαιώνω ότι πιστεύω στις συνεργασίες, πρακτική που έχω ακολουθήσει σε όλη τη διάρκεια της συνεταιριστικής μου πορείας, ανάγοντας την συνεργασία των διαφορετικών ιδεολογιών σε πεμπτουσία της λειτουργίας της ΠΑΣΕΓΕΣ. Ομως οι πολιτικές και πολύ περισσότερο οι κυβερνητικές συνεργασίες πρέπει να συγκλίνουν προεκλογικά στον προγραμματικό τους λόγο, γιατί διαφορετικά αν οι συνεργασίες αναζητηθούν εκ των υστέρων, αυτές θα τις καθορίσουν άλλες δυνάμεις, πέραν της βούλησης του ελληνικού λαού».

- Στα δύσκολα θυμούνται τον αγροτικό τομέα. Παρ' όλα αυτά τα ανεκτίμητα προϊόντα μας όπως το ελαιόλαδο -το χρυσάφι του τόπου μας- εξακολουθεί να φεύγει χύμα για την Ιταλία. Υπάρχει λύση για την αξιοποίησή του; Μπορεί το λάδι να συμβάλει στην ανάκαμψη της χώρας;
«Είναι αλήθεια ότι στα δύσκολα όλοι θυμούνται τον αγροτικό τομέα. Στα λόγια όμως. Και λέω στα λόγια μόνον, γιατί, αν πάρετε όλα τα προγράμματα των κομμάτων, των φορέων, ακόμα και των πανεπιστημιακών, και βρείτε μία πρόταση ολοκληρωμένη για την αγροτική πολιτική, θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σε ό,τι αφορά το λάδι που αποτελεί την πηγή πλούτου για τη Μεσσηνία, για όλη την Πελοπόννησο, αλλά και για τη μισή και πλέον Ελλάδα, μαζί με την βρώσιμη ελιά, μπορεί να είναι ο σημαντικότερος μοχλός ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, εάν και εφόσον σοβαρευτούμε σε όλη την αλυσίδα της ελαιοκομίας, από το χωράφι το λιοτρίβι, την τυποποίηση-μεταποίηση, την εμπορία-διακίνηση, την προβολή και το ράφι. Προτάσεις και ολοκληρωμένη στρατηγική που έχουμε καταθέσει σαν ΕΔΟΕΕ στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων εδώ και 5 χρόνια δεν έχουν απαντηθεί».

- Ο αγροτικός τομέας της χώρας είναι στενά συνυφασμένος με την Ευρωπαϊκή Ενωση, με την ΚΑΠ και τις επιδοτήσεις. Εκτός Ε.Ε. έχει μέλλον;
«Είναι ένα ερώτημα το οποίο θα πρέπει να το απαντήσουμε με νούμερα. Και η αλήθεια είναι ότι το 62% του εισοδήματος διαμορφώνεται από την αγορά και το 38% από τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό που θέλουμε και έχουμε προτείνει σαν ΠΑΣΕΓΕΣ, αλλά και που πρέπει να κάνουμε σαν χώρα, είναι συγκεκριμένες οριζόντιες πολιτικές, όπως η διαχείριση του νερού, η ολοκλήρωση του κτηματολογίου, μέτρα για την κτηνοτροφία, η ιδιωτικοποίηση κατά χρήση των δασών, μέτρα αγοράς (ελληνοποιήσεις, ιχνηλασιμότητα, πιστωτικά τιμολόγια), και βέβαια οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πιστεύω ότι με την υιοθέτηση των προτάσεων αυτών μπορούμε την παραπάνω σχέση να την κάνουμε 80-20, αλλά και να την βελτιώσουμε περαιτέρω, έτσι ώστε το αγροτικό εισόδημα να στηρίζεται όλο και περισσότερο στην αγορά και λιγότερο σε μέτρα στήριξης. Με αυτή τη λογική θεωρώ ότι ο πρωτογενής τομέας έχει μέλλον και μπορεί να είναι ένας από τους τρεις-τέσσερις βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας».

- Ο Τζανέτος Καραμίχας βλέπει τον εαυτό του σε άλλο πολιτικό μετερίζι; Υποψήφιο βουλευτή ή ευρωβουλευτή;
«Είναι ένα ερώτημα που μου τέθηκε πολλές φορές και δεν κρύβω ότι με βασάνισε αρκετά. Αυτό που βλέπω για τον εαυτό μου, μετά την ΠΑΣΕΓΕΣ, είναι τα αγροκτήματά μου. Εξάλλου είμαι και θα παραμείνω μέχρι τέλους μάχιμος αγρότης».