Θα μου πείτε τώρα ότι η λέξη σχεδιασμός είναι άγνωστη στο τοπικό πολιτικό προσωπικό, αλλά δεν θα υπάρχουν ακόμη πολλές ευκαιρίες πριν οι δυνατότητες της πόλης βουλιάξουν μαζί με τα (άλυτα) προβλήματα. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει ότι η Καλαμάτα είναι ένας ανερχόμενος προορισμός και σε τούτο συντείνουν μια σειρά από λόγοι. Το γεγονός ότι η πρόσβαση στην πόλη έγινε ταχεία και ασφαλής με την ολοκλήρωση του αυτοκινητόδρομου, αποτελεί και τον καθοριστικό παράγοντα. Ενώ σημαντικό ρόλο παίζει η δυνατότητα πρόσβασης χωρίς να χρειάζεται πλοίο ή αεροπλάνο με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Και όλα αυτά σε μια περιοχή που όχι μόνον δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τους “επώνυμους” προορισμούς αλλά αντιθέτως διαθέτει φυσικές ομορφιές που δεν έχει αγγίξει ακόμη ο “πολιτισμός του τουρισμού”, ιστορικά μνημεία και σημαντικά στοιχεία για εναλλακτικές μορφές τουρισμού. Η ίδια η πόλη είναι ελκυστική με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της παρά το γεγονός ότι την “βαραίνουν” οι όγκοι του τσιμέντου που έχουν μετατρέψει ολόκληρες περιοχές της σε συμπαγείς. Προσφάτως μια “διαδικτυακή” φίλη μου έστειλε ένα μήνυμα γράφοντας ότι επισκέφθηκε την πόλη παρακινούμενη από τις φωτογραφίες που ανεβάζω με την Παλιά Πόλη και έψαξε να εντοπίσει τα σημεία που απαθανατίζουν αυτές. Και όταν την ρώτησα ποιες είναι οι εντυπώσεις της, η απάντηση ήταν τρεις λέξεις: “Πόλη να ζεις”. Ισως φαντάζει κλισαρισμένη η απάντηση, πλην όμως αποτυπώνει την αίσθηση πολλών επισκεπτών με μέτρο σύγκρισης το δικό τους τόπο. Αλλά επαναφέρει μια πολύ σημαντική πλευρά: Την προσέλκυση όχι μόνον επισκεπτών αλλά και κατοίκων, προοπτική που ήταν ορατή στις εκτιμήσεις και επίσημων οργανισμών πριν εκδηλωθεί η κρίση.
Για τη νέα περίοδο έχουμε ένα ακόμη δεδομένο: Σε λίγους μήνες θα παραδοθεί στο σύνολό του ο περιφερειακός δρόμος, γεγονός που αλλάζει πολλά δεδομένα για την πόλη και τις λειτουργίες της. Σύντομα θα διαπιστωθεί ότι αναγκαστικά πρέπει να αλλάξουν πράγματα που θα επηρεάσουν την κυκλοφορία αλλά και την εμπορική δραστηριότητα. Από τα όσα έχουν δημοσιοποιηθεί μέχρι τώρα, δεν φαίνεται να υπάρχει ένα σχέδιο για τις παρεμβάσεις που θα γίνουν και τις αλλαγές στις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις. Και παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες, δεν έχει κινηθεί ακόμη η διαδικασία της νέας κυκλοφοριακής μελέτης. Φαίνεται ότι για μια ακόμη φορά θα ακολουθηθεί το (μη) σχέδιο “βλέποντας και κάνοντας” χωρίς τολμηρές αποφάσεις, δηλαδή χωρίς προβλέψεις για πεζοδρομήσεις που θα μπορούσαν να αλλάξουν σημαντικά τα πράγματα τόσο στην πόλη όσο και στην παραλιακή ζώνη. Αντιθέτως η δημοτική αρχή έχει κάνει την επιλογή να κρατήσει ανοιχτή την Αριστομένους με κίνδυνο να πέσει όλη η κυκλοφορία σε αυτή με το νέο αυτοκινητόδρομο. Βεβαίως ο τρόπος ανακατανομής των κυκλοφοριακών φόρτων θα εξαρτηθεί σε σημαντικό βαθμό από την λειτουργία ή όχι πλευρικών διοδίων στον περιφερειακό. Μέχρι τώρα δεν έχει ανακοινωθεί τίποτε και δεν φαίνεται να ασχολείται κανένας με αυτό το θέμα. Κάποιοι περί την εταιρεία θεωρούν ως πιο πιθανό σενάριο να μην λειτουργήσουν αρχικά, αλλά όταν... γλυκαθούν οι οδηγοί με το πήγαινε-έλα και την άνεση σε σύγκριση με την ταλαιπωρία του κόμβου στο Ασπρόχωμα. Ανεξαρτήτως αυτού όμως, στην πράξη μένει να διαπιστωθεί πώς θα γίνει η κατανομή της κίνησης και κατά μήκος του περιφερειακού, κάτι που δεν θα γίνει από την πρώτη ημέρα λειτουργίας αλλά από τη συνειδητοποίηση εκ μέρους των οδηγών της δυνατότητας πρόσβασης στις διάφορες περιοχές.
Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, το... βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για υπερτοπική κυκλοφορία μέσω της Ναυαρίνου. Οσοι κατευθύνονται από και προς τους οικισμούς ανατολικά της Καλαμάτας αλλά και προς τη Μάνη, οφείλουν να χρησιμοποιούν κεντρικές αρτηρίες και τον περιφερειακό, παρακάμπτοντας την παραλιακή. Από μια άποψη η λειτουργία του περιφερειακού “διώχνει” τον κόσμο που έμπαινε υποχρεωτικά και εκ των πραγμάτων έκανε μια στάση -ή και κάτι παραπάνω- επειδή “έπεσε” πάνω στην πόλη. Από την άλλη όμως αφαιρεί τις δικαιολογίες για την κυκλοφοριακή χρησιμότητα της Ναυαρίνου. Ως εκ τούτου νομίζω πως έφτασε η ώρα να συμφωνήσουν όλες οι δυνάμεις του Δημοτικού Συμβουλίου ότι η Ναυαρίνου θα πάψει να αποτελεί αρτηριακό δρόμο και να ανοίξουν τη συζήτηση για τη χρήση του “διαδρόμου” αυτού και την τοπική κυκλοφορία στην Ανατολική Παραλία. Ενα ζήτημα το οποίο δεν μπορεί να παρακαμφθεί όχι γιατί πιέζουν οι καταστηματάρχες που οφείλουν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Αλλά γιατί στην περιοχή υπάρχει πυκνή κατοίκηση και θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης έστω και αν αυτή γίνεται με σχετική δυσκολία σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα. Είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει μόνον μια λύση για την υπόθεση “κυκλοφορία στη Ναυαρίνου”. Από την πεζοδρόμηση και το τραμ, που θα ήταν ιδανικός συνδυασμός, μέχρι την κυκλοφορία μετά (πραγματικών) εμποδίων που δεν θα επιτρέπουν ανάπτυξη ταχύτητας μεγαλύτερης των 30 χιλιομέτρων (όριο σε πολλές από τις ευρωπαϊκές πόλεις στις "ευαίσθητες" περιοχές), υπάρχει ένα πλήθος λύσεων. Μεταξύ των οποίων και η κατά τμήματα χρήση αναλόγως της διαμόρφωσης κάθε περιοχής, που θα σπάει τη συνέχεια και θα αλλάζει ουσιαστικά τη χρήση αυτού του διαδρόμου.
Για τη Ναυαρίνου (και όχι μόνον) υπάρχει η ανάγκη πολιτικής απόφασης και επαρκούς επιστημονικής υποστήριξης. Η πολιτική απόφαση οφείλει να ορίζει τους στόχους των παρεμβάσεων και η επιστημονική στήριξη την επάρκειά τους σε σχέση με τα δεδομένα και τη διεθνή εμπειρία. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί επ' αόριστον η σημερινή κατάσταση η οποία στερεί από την πόλη τη φυσική της προίκα και τη δυνατότητα να αποτελέσει ξεχωριστό προορισμό και πέρα από το καλοκαίρι. Το θέμα αυτό δεν αφορά μόνον τη χρήση της Ναυαρίνου αλλά και την εικόνα που παρουσιάζει στο σύνολό της η παραλιακή ζώνη. Είναι αδιανόητη μια νομιμότητα που όχι μόνον δεν εφαρμόζεται (αλλά αντιθέτως παραβιάζεται προκλητικά σε ορισμένες περιπτώσεις), αλλά και κινείται σχιζοφρενικά εκτός των πραγματικών αναγκών. Υπάρχει απόλυτη ανάγκη μιας νέας νομιμότητας που θα υπακούει σε κανόνες οι οποίοι θα εφαρμόζονται απαρέγκλιτα και χωρίς τη μεσολάβηση των πάσης φύσεως “προστατών” που αναλαμβάνουν εργολαβικά την εκπροσώπηση ακόμη και εκείνων που δεν την ζητούν. Και μεταξύ των κανόνων την πρώτη θέση θα πρέπει να έχει η υποχρέωση απομάκρυνσης πάσης φύσεως εγκαταστάσεων και αντικειμένων από την παραλία την εποχή που τα καταστήματα δεν λειτουργούν. Και αυτό πρέπει να γίνει από τώρα για να μην υπάρχει καμία δικαιολογία για όσους δραστηριοποιούνται στην παραλιακή ζώνη και αντιμετωπίζουν το δημόσιο χώρο ως προσωπική τους περιουσία. Και για να τελειώνουμε: Είναι επείγουσα η ανάγκη παρεμβάσεων έτσι ώστε να επεκταθεί ο ποδηλατόδρομος και αφεθεί ο πεζόδρομος της Ναυαρίνου στην αρχική του χρήση, να γίνει φιλική για τους πεζούς η Αύρας και να μπει τάξη στη Μεσογείων και άλλους δρόμους. Πριν η πόλη αντί να προσελκύει, αρχίσει να διώχνει εκείνους που... προσέλκυσε.
