Το μόνο που θα χρειαζόταν να κάνει το κράτος θα ήταν να διευκολύνει τη μετακίνηση παραγωγικών συντελεστών (εργασία - έδαφος - κεφάλαιο), από αντιπαραγωγικές δραστηριότητες, σε παραγωγικούς κλάδους της οικονομίας. Και δεν χρειάζεται να έχει κανείς διδακτορικό στις Οικονομικές Επιστήμες, για να καταλάβει πως είναι αναγκαία η μετακίνηση παραγωγικών συντελεστών στους τομείς α) του ποιοτικού τουρισμού και β) της παραγωγής ποιοτικών αγροτοκτηνοτροφικών προϊόντων, τόσο για τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς (και του τουρισμού) όσο και για εξαγωγές στις αναπτυγμένες οικονομίες.
Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα, παρά τις συνεδριακές διακηρύξεις περί τουριστικής «βαριάς βιομηχανίας», επιχειρηματίες, πολιτικοί και οικονομολόγοι εξακολουθούν να ζουν στην εποχή της βιομηχανικής επανάστασης, πιστεύοντας ότι μόνο ο δευτερογενής τομέας οδηγεί στην ανάπτυξη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι βαφτίζουν «βαριά βιομηχανία» τον τουρισμό, καθώς φοβούνται να μιλήσουν για υπηρεσίες.
Σε κάθε περίπτωση, αριστεροί και δεξιοί στην Ελλάδα εξακολουθούν να μη βλέπουν ότι η Ελλάδα πρέπει να εκμεταλλευτεί το συγκριτικό της πλεονέκτημα στον τουρισμό και να προσελκύσει τουρίστες υψηλού εισοδήματος. Εξακολουθούν να μη βλέπουν ότι ο τουρισμός παράγει πλούτο - και ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να πετύχει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, αν κάνει στροφή από τον μαζικό στον ποιοτικό τουρισμό.
Για τη στροφή από τον μαζικό τουρισμό ο οποίος έχει στόχο την αύξηση των επισκεπτών, στον ποιοτικό τουρισμό που έχει στόχο την αύξηση των εσόδων, χρειάζεται να γίνουν πολλά, αλλά πρώτα απ' όλα πρέπει να αλλάξει η νοοτροπία όλων μας και να κατανοήσουμε ότι τελείωσε οριστικά η εποχή της αρπαχτής. Δυστυχώς, και οι τουριστικές επιχειρήσεις όπως οι περισσότερες επιχειρήσεις στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας, ούτε λειτουργήσαν ούτε λειτουργούν σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού. Λειτούργησαν και λειτουργούν μέσα σε ένα πολυδαίδαλο νομικό πλαίσιο, που επιτρέπει στο κράτος και στην τοπική αυτοδιοίκηση να εφαρμόζουν επιλεκτικά το νόμο, με γνώμονα τις πελατειακές σχέσεις. Ετσι, άλλοι μπορούσαν και μπορούν να χτίσουν πάνω στο κύμα, ενώ άλλοι παιδεύονται να πάρουν άδεια για ξενοδοχείο σε οικόπεδο στο βουνό γιατί η μουσική ενδέχεται να ενοχλεί τα... θαλασσινά καβούρια. Αλλοι ελέγχονται από την Εφορία τρεις φορές το μήνα, ενώ άλλοι έχουν να ελεγχθούν από την εποχή του Πλαστήρα. Αυτό γινόταν πάντα στην Ελλάδα, και γι' αυτό χρεοκόπησε η οικονομία για μία ακόμα φορά το 2010.
Αν λοιπόν δεν θέλουμε να ζήσουμε... μία ακόμα χρεοκοπία τα επόμενα χρόνια, η στροφή προς την παραγωγή ποιοτικών τουριστικών προϊόντων αποτελεί μονόδρομο - και θα επιτευχθεί μόνο αν πολίτες και πολιτικοί αποφασίσουν να παράγουν πλούτο ώστε να μη στηρίζονται στα δανεικά και τις επιδοτήσεις. Μέχρι στιγμής βέβαια, όλα δείχνουν ότι πολίτες και πολιτικοί πιστεύουν ακόμα ότι θα ξανανοίξει η κάνουλα των δανεικών κι ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσουμε να παραγάγουμε πλούτο σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού.
Σε κάθε περίπτωση, αναγκαία προϋπόθεση για την τουριστική ανάπτυξη (και γενικότερα για την ανάπτυξη) είναι καταρχάς η δημιουργία ενός σαφούς χωροταξικού πλαισίου, το οποίο θα επιτρέπει τη δημιουργία τουριστικών εγκαταστάσεων σε χρόνο-ρεκόρ και χωρίς να απαιτείται έγκριση από πολιτικούς και... μαυροσημαιάδες. Για παράδειγμα: Το χωροταξικό θα ορίζει ότι σε μη παραθαλάσσιες περιοχές εκτός των οικισμών του Δήμου Μεσσήνης το όριο αρτιότητας για ξενοδοχειακές μονάδες είναι τα 10 στρέμματα, με όριο κάλυψης το 20%, και ότι επιτρέπεται η ανέγερση τετραώροφων κηρίων. Ετσι, κάποιος που θα έχει 10 στρέμματα απλώς θα καταθέτει το πολεοδομικό σχέδιο και θα παίρνει άδεια από την Πολεοδομία, χωρίς γνωμοδοτήσεις από Δημοτικό και Περιφερειακό Συμβούλιο.
Από εκεί και πέρα, η μείωση των φορολογικών συντελεστών και των ασφαλιστικών εισφορών είναι η δεύτερη μεγάλη και αναγκαία προϋπόθεση για τη μετακίνηση παραγωγικών συντελεστών προς τον ποιοτικό τουρισμό. Προσωπικά, πιστεύω ότι ένας φόρος 15% που θα καλύπτει όλες τις υποχρεώσεις προς το Δημόσιο αλλά και τα ασφαλιστικά ταμεία (για παροχές υγείας και βασική σύνταξη), με κατάργηση όλων των υπόλοιπων φόρων και εισφορών, είναι αναγκαία προϋπόθεση όχι μόνο για την τουριστική ανάπτυξη, αλλά και για την ομαλή λειτουργία της αγοράς εν γένει, σε ξεκάθαρες συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού.
Εννοείται, τέλος, ότι τόσο η κεντρική διοίκηση όσο και η αυτοδιοίκηση θα πρέπει να περιοριστούν στο ρόλο του ελεγκτή της νομιμότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, και να αφήσουν όλα τα υπόλοιπα (χρηματοδότηση, υποδομές, προβολή, διοργάνωση εκδηλώσεων κ.λπ.) στους ιδιώτες.
Μόνο έτσι θα πάρει μπροστά η μηχανή της τουριστικής ανάπτυξης, που είναι ικανή να οδηγήσει και τα υπόλοιπα βαγόνια της ελληνικής οικονομίας σε ασφαλή σταθμό.
Βεβαίως, υπάρχει πάντα και ο δρόμος της αρπαχτής, των αναπτυξιακών νόμων, των επιδοτήσεων και των υψηλών φόρων - ο οποίος βεβαίως οδηγεί πάντα... στο Καστελόριζο.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
