«Πρόκειται για μια ιστορική συμφωνία, μια γενναία απόφαση δύο αποφασισμένων ανδρών - και για την καλύτερη συμφωνία εδώ και πολύ καιρό. Πρόκειται για τη συμφωνία των πρωθυπουργών της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας να τερματίσουν επιτέλους μια πεισματική διαφωνία για το όνομα. Διαβάσατε σωστά: Βόρεια Μακεδονία. Έτσι θα λέγεται, σύμφωνα με τη βούληση των κυβερνήσεων της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, η χώρα βορείως της Ελλάδας.

Αθήνα και Σκόπια διαφωνούν περισσότερο από το ένα τέταρτο του αιώνα για το όνομα του κράτους που εμφανίστηκε στους χάρτες μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας το 1992. Έλληνες λαϊκιστές -μεταξύ των οποίων και ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς- προέτρεψαν τους Έλληνες να επαναστατήσουν όταν τα Σκόπια επέλεξε το όνομα «Μακεδονία», επειδή, κατά την άποψή τους, το όνομα ήταν ήδη δεσμευμένο για τον ελληνικό βορρά. Το νέο κράτος έπρεπε να αποκαλείται στα Ηνωμένα Έθνη ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας) και δεν του επιτρεπόταν η ένταξη, λόγω του βέτο της Αθήνας, ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε στην ΕΕ. Για το λόγο αυτό, η εθνικιστική κυβέρνηση στα Σκόπια προκάλεσε τους Έλληνες όσο περισσότερο μπορούσε και έδωσε σε δρόμους, γέφυρες και αεροδρόμια της χώρας το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Έξυπνο και διορατικό είναι το deal (των Τσίπρα-Ζάεφ) διότι από δύο αναγκαστικούς γείτονες που δεν θέλουν να βλέπουν ο ένας τον άλλον θα μπορούσαν να προκύψουν φίλοι, διότι θα βοηθήσει οικονομικά και τις δύο πλευρές και επιπλέον εξυπηρετεί τα εθνικά συμφέροντα της Βόρειας Μακεδονίας και της Ελλάδας.

Για την Αθήνα, είναι πολύ σημαντικό να απαλλαγεί από την εικόνα του ταραχοποιού που μπλοκάρει μια μικρή χώρα. Ο Τσίπρας γνωρίζει ότι κάποια στιγμή θα μπορούσε να χρειαστεί ο ίδιος την αλληλεγγύη των μεγαλύτερων συμμάχων. Οι Έλληνες αισθάνονται κάθε εβδομάδα πώς αλλάζει η στρατηγική κατάσταση στο Αιγαίο. Από τότε που ο Τούρκος Πρόεδρος Ερντογάν εκμεταλλεύεται τον εθνικισμό για να κινητοποιήσει τους εκλογείς του, οι σχέσεις με την Ελλάδα επιδεινώνονται. Η Τουρκία απαιτεί την έκδοση οκτώ στρατιωτικών που διέφυγαν στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016. Οι Τούρκοι απήγαγαν –για να έχουν διαπραγματευτικό χαρτί– δύο Έλληνες στρατιωτικούς. Κάθε μέρα τουρκικά μαχητικά υπερίπτανται θορυβωδώς πάνω από ελληνικά τουριστικά νησιά. Στην Ελλάδα, υπάρχουν φόβοι για την κατάληψη μικρότερων νησιών από την Τουρκία. Ήδη το 1996 έγινε ένας “σχεδόν πόλεμος” στο Αιγαίο. Ο Ερντογάν αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, η οποία καθορίζει τα σύνορα. Η Ελλάδα θα μπορούσε να χρειαστεί εν ανάγκη τη βοήθεια των συμμάχων της.

Για τα Σκόπια, η μετονομασία σε Βόρεια Μακεδονία είναι η διέξοδος από την απομόνωση της μικρής χώρας. Τα Σκόπια θα ήθελαν να ξεκινήσουν την διαδικασία ένταξης στην ΕΕ. Η ίδια η ένταξη εξακολουθεί να αποτελεί μακρινό στόχο. Μέλος του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να γίνει ταχύτερα. Η σύνοδος κορυφής της Συμμαχίας θα γίνει τον Ιούλιο. Σε μια Βόρεια Μακεδονία το ΝΑΤΟ δεν θα έκλεινε την πόρτα.

Μέχρι τότε όμως ο Τσίπρας και ο Ζάεφ πρέπει να πείσουν τα κοινοβούλιά τους και την κοινή γνώμη. Αυτό δεν θα είναι εύκολο. Οι εθνικιστές, οι λαϊκιστές, η Ορθόδοξη Εκκλησία και ίσως η Ρωσία θα είναι εναντίον τους. Γι’ αυτό και χρειάζονται κάθε ενίσχυση από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο».

«Στους μήνες που θα ακολουθήσουν οι ενδιαφερόμενοι και οι ιθύνοντες σε διεθνές επίπεδο οφείλουν να υποστηρίξουν τους ειρηνοποιούς σε ΠΓΔΜ και Ελλάδα», γράφει σήμερα στο κύριο άρθρο της η Washington Post και προσθέτει: «Αν αυτός ο πολυαναμενόμενος συμβιβασμός θυσιαστεί στον βωμό του εθνικισμού και των πολιτικών σκοπιμοτήτων, τότε θα είναι μια θλιβερή εξέλιξη για την διπλωματία και μια χαμένη ευκαιρία για την οποία και οι δύο χώρες ίσως μετανιώσουν πολύ σύντομα».

Η αμερικανική εφημερίδα τονίζει ότι «η αλλαγή της ονομασίας πιστώνεται στους δύο ηγέτες, που επέμειναν στις διαπραγματεύσεις παρά τις εσωτερικές αντιδράσεις και το υπερβολικό βάρος της ιστορίας. Και τα δύο έθνη θα βγουν ωφελημένα από την συμφωνία».

«Την περασμένη Τρίτη, και ενώ η προσοχή της παγκόσμιας κοινής γνώμης ήταν στραμμένη στη Σιγκαπούρη, δύο άλλες χώρες παραμέρισαν τις διαφορές τους και έκαναν ένα σημαντικό βήμα για τον τερματισμού ενός μακροχρόνιου αδιεξόδου. Επί 27 χρόνια, η ''Μακεδονία'' και η Ελλάδα είχαν αποδυθεί σε μια διένεξη για την ονομασία της βαλκανικής χώρας. Η νέα συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων του Έλληνα πρωθυπουργού Α. Τσίπρα και του "Μακεδόνα" ομολόγου του, Ζόραν Ζάεφ, με την οποία αλλάζει επίσημα η ονομασία της "Μακεδονίας" σε Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας, προσφέρει στις δύο χώρες μια ευκαιρία να βελτιώσουν τις διμερείς τους σχέσεις και την περιφερειακή σταθερότητα», σημειώνει η αμερικανική εφημερίδα. «Η αλλαγή της ονομασίας ίσως φαίνεται ήσσονος σημασίας, η συμφωνία όμως αποτελεί σημαντική διέξοδο από ένα διπλωματικό τέλμα που υπονόμευε τις φιλοδοξίες της ''Μακεδονίας" να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Η Αθήνα, ανέκαθεν θεωρούσε ότι η ονομασία υποδηλώνει εδαφικές βλέψεις επί της ελληνικής Μακεδονίας και ήταν σε αντιπαλότητα με την ΠΓΔΜ από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της τελευταίας το 1991. Η ένταση αυτή κορυφώθηκε όταν η Ελλάδα μπλόκαρε την είσοδο της "Μακεδονίας" στο ΝΑΤΟ το 2008 και την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ το 2009. Πιο πρόσφατα, η διαφωνία για την μετονομασία του αεροδρομίου και της κεντρικής λεωφόρου των Σκοπίων σε "Μέγας Αλέξανδρος" κατέληξε σε κατηγορίες για πολιτιστική ιδιοποίηση, πυροδοτώντας εκ νέου τη διένεξη περί εθνικής ταυτότητας.

Η "Μακεδονία" θα εξέλθει από την απομόνωση και θα έχει την ευκαιρία να επιδιώξει την ευρωπαϊκή ενσωμάτωσή της και την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα θα ωφεληθεί από την επίλυση της εδαφικής διένεξης και την εξάλειψη ενός χρόνιου εθνικού πονοκεφάλου. Το καθοριστικό είναι ότι η συμφωνία θα προσφέρει μεγαλύτερη σταθερότητα στην περιοχή συνολικά. Δεν θα μειώσει απλά τις εντάσεις μεταξύ των δύο γειτόνων, αλλά η πρόσκληση της "Μακεδονίας" να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ θα περιορίσει την ρωσική ανάμειξη στα δυτικά Βαλκάνια. Η συμφωνία είναι αδιάψευστη απόδειξη των καλόπιστων προσπαθειών των δύο κυβερνήσεων, αλλά και της πολύχρονης μεσολαβητικής πρωτοβουλίας του ΟΗΕ που οδήγησαν σε αυτή την κατάληξη, ωστόσο η μάχη για τον συμβιβασμό κάθε άλλο παρά έχει τελειώσει. Για να επισημοποιηθεί η αλλαγή της ονομασίας, πρέπει να εγκριθεί από τα κοινοβούλια των δύο χωρών, αλλά και να υποβληθεί σε δημοψήφισμα στην "Μακεδονία". Πρόκειται για σοβαρά εμπόδια, ιδίως στην Ελλάδα, όπου η αξιωματική αντιπολίτευση κατέθεσε πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης για την συμφωνία. Η εθνικιστική αντιπολίτευση στη "Μακεδονία" εξέφρασε την δυσαρέσκειά της. Ο πρόεδρος της χώρας Γκεόργκι Ιβανόφ αρνήθηκε να την υπογράψει, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να εγκριθεί από το κοινοβούλιο δύο φορές, ώστε να υποχρεωθεί να υπογράψει», καταλήγει το κύριο άρθρο της Washington Post.

ΑΠΕ-ΜΠΕ