Στην ομιλία του ο σεβασμιώτατος ανέφερε: “Η εποποιία ήταν μία πράξη και μία ενέργεια όλων των Ελλήνων και όχι μόνο μιας «ταξικής ομάδας αντιστασιακών». Ηταν μια πράξη δόξας, ανεξάρτητα από το νικηφόρο ή μη αποτέλεσμα, ήταν έκφραση της πίστης και του ήθους των Ελλήνων, χαρακτηριστικά δηλαδή του «ελληνικού λαϊκού γνωρίσματος».
Στον εθνικό αυτό αγώνα της εποποιίας του 1940 η Εκκλησία σύσσωμη πρωτοστάτησε, γιατί η πατρίδα για την Εκκλησία είναι ιερή και προκαλεί όλων την ευλάβεια, γι’ αυτό και επιβάλλεται και η υπεράσπισή της. Ετσι άλλωστε εξηγείται και ερμηνεύεται και η φιλοπατρία, ως αγώνας για άμυνα και υπεράσπιση και όχι ως πράξη κατάκτησης ή κυριαρχίας. Η εποποιία του 1940 αποδεικνύει πόσο απαραίτητη είναι η εθνική ομοψυχία για την προκοπή και πρόοδο του λαού μας και πόσο σημαντικός παράγοντας είναι η ομοψυχία αυτή, ως έκφραση της ενότητας και της συνοχής της κοινωνίας, η οποία τελικά και μεγαλουργεί. Η εποποιία του 1940 όμως μας αφήνει και μία κληρονομιά, σήμερα που ακόμη ένα μέρος της Κύπρου βρίσκεται υπό κατοχή, ο βορειοηπειρωτικός ελληνισμός δοκιμάζεται, η ελληνικότητα της μακεδονικής γης τεμαχίζεται. Η κληρονομιά αυτή είναι το δίκαιο του αγώνα για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας των μικρών έναντι των μεγάλων και έναντι κάθε μορφής ολοκληρωτισμού, είτε ισοπεδωτικού, είτε παγκοσμιοποιημένου. Η εποποιία του 1940 επιβεβαίωσε ότι η λεβεντιά και το φιλότιμο, στοιχεία του Ελληνος, χαρακτηρίζουν κάθε αγώνα του. Οι δυσμετάφραστοι αυτοί όμως όροι στις ξένες γλώσσες είναι που καθιστούν αφενός δυσερμήνευτο το βαθύτερο εννοιολογικό τους περιεχόμενο και αφετέρου ακατανόητο το αφήγημά τους για όλους τους άλλους, τους ξένους, οι οποίοι δυστυχώς έπεσαν θύματα μιας μεταπολεμικής νοοτροπίας, όπου πλέον το ατομικό συμφέρον αντικαθιστά το αξιοκρατικό κριτήριο της ανθρώπινης ζωής και της προσωπικότητας και ο πρακτικός ορθολογισμός κυριεύει τον κόσμο και διαμορφώνει έναν άλλον πολιτισμό, απάνθρωπο και ακοινώνητο, ο οποίος οδηγεί στον ατομικό ευδαιμονισμό και δημιουργεί την ψευδαίσθηση μιας κοσμοπολίτικης ευμάρειας.
Η εποποιία του 1940 δίδαξε τους λαούς ότι ο γνήσιος πατριωτισμός δεν είναι αυτός που καλλιεργεί μίση και αντιπάθειες μεταξύ των λαών αλλά αυτός που αγαπά όλους, ενώνει και συνέχει τους πάντες και γι’ αυτό σηματοδοτεί τι σημαίνει να πεθαίνεις για την πατρίδα. Να αγωνίζεσαι για τα δίκαια της πατρίδας σου χωρίς να διεκδικείς τίποτε από τους άλλους. Αυτό είναι διαχρονικά το εθνικό ήθος των Ελλήνων, το οποίο δεν σχετίζεται με τίποτε το εθνικιστικό”.
Τέλος, ο κ. Χρυσόστομος επεσήμανε: Σήμερα η πατρίδα μας καλείται και πάλι να συμβάλει στη διαμόρφωση μιας Ευρώπης και ενός κόσμου στον οποίον ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα της αξιοπρέπειας και του σεβασμού και κάθε λαός, όσο μικρός και αν είναι, έχει το δικαίωμα της ελευθερίας, της αυτοδιάθεσης και της πολιτιστικής ιδιαιτερότητας. Για τη διατήρησή τους όμως αυτή χρειάζεται αγώνας, ώστε οι ήρωες της εποποιίας του 1940 να αισθάνονται δικαιωμένοι, και το απόφθεγμα ότι «οι ήρωες πολεμούν ως Ελληνες» να βρίσκει στην καθημερινότητά μας την επιβεβαίωσή του”.
