Τετάρτη, 12 Ιανουαρίου 2011 17:04

Βιοποικιλότητα και Πολιτιστική Πολυμορφία στο Λεωνίδιο του Δήμου Νότιας Κυνουρίας, από το Ινστιτούτο Νεολαίας

Γράφτηκε από την

Τον Φεβρουάριο (18 έως 27), το δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS, θα πραγματοποιήσει στο Λεωνίδιο συνάντηση νέων από έξι Χώρες της Μεσογείου, στα πλαίσια του Προγράμματος «Νέα Γενιά σε Δράση». Η συνάντηση θα έχει τίτλο «Βιοποικιλότητα και Πολιτιστική Πολυμορφία» και στόχο την αλληλεπίδραση διαφορετικών ευρω-μεσογειακών πολιτισμών και την ευαισθητοποίηση των νέων για ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα της Μεσογείου, που είναι η προστασία και η ανάδειξη της Βιοποικιλότητας.
Οι συμμετέχοντες θα προέρχονται από την Γαλλία, την Ιορδανία, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Τουρκία και φυσικά από την Ελλάδα, που είναι η Χώρα Φιλοξενίας. Η κάθε αποστολή θα αποτελείται από έξι νέους ηλικίας από 20 έως 25 ετών και από ένα συντονιστή, δηλαδή στη συνάντηση θα συμμετέχουν συνολικά 42 άτομα.
Βασικοί στόχοι της συνάντησης είναι η ευαισθητοποίηση των νέων σχετικά με την προστασία της Βιοποικιλότητας στην Μεσόγειο, η καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας μέσα από την γνωριμία των νέων με άλλους πολιτισμούς, η ανάδειξη της σχέσης μεταξύ περιβάλλοντος και ανθρώπινων κοινωνιών και η ενδυνάμωση των νέων στην ανάληψη δράσεων εθελοντισμού.
Το πρόγραμμα βασίζεται στην διαπίστωση ότι η ποικιλομορφία και η διαφορετικότητα είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την βιωσιμότητα του φυσικού μας περιβάλλοντος αλλά και για την ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών. Αυτή την διπλή διάσταση της διαφορετικότητας θα αναδειχθεί το θέμα μέσα από πλήθος δραστηριοτήτων που θα περιλαμβάνουν διαδραστικές παρουσιάσεις και συζητήσεις, περιηγήσεις και εκδρομές, βραδιές πολιτιστικών ανταλλαγών με μουσική, χορό και φαγητό, καλλιτεχνικά εργαστήρια και δράσεις εθελοντικής προσφοράς προς την τοπική κοινωνία.
Τα έξοδα μεταφοράς, διατροφής και διαμονής στο Λεωνίδιο, καλύπτονται από το Πρόγραμμα (Youth in Action’ Programme) της Ε.Ε.
* Την συνάντηση αυτή θα τιμήσει με την εξειδικευμένη εισήγηση του, ο συμπατριώτης μας κ. Γεώργιος Δ. Κόκκορης / Επίκουρος Καθηγητής Στατιστικής και Μαθηματικής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, από το Λεωνίδιο.
* Τον Δήμο Νότιας Κυνουρίας θα εκπροσωπήσει, με σχετική εισήγηση, η τακτική υπάλληλος του Δήμου και Γεωπόνος κ. Παρθενία Αθανασοπούλου.
* Παρέμβαση θα κάμει και το Τοπικό Συμβούλιο Νέων (ΤοΣΥΝ) και ο Σύλλογος «Αγιελίδι».

Τι είναι η βιοποικιλότητα;

Το να πει κανείς ότι «βιοποικιλότητα» είναι η ποικιλία της ζωής δεν αρκεί. Υπάρχουν διάφοροι τύποι βιοποικιλότητας. Κάποια οικοσυστήματα είναι πλουσιότερα σε είδη από άλλα. Κάποια είδη είναι πιο ικανά στο να προσαρμόζονται στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Και υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε μια φυσική εξαφάνιση και σε αυτή που προκαλείται από τον άνθρωπο, όπως αυτή που ζούμε σήμερα. Το να μάθουμε όμως να διαχειριζόμαστε καλά αυτό τον φυσικό πόρο είναι μια εγγύηση για την επιβίωση του ανθρώπου.
Ο πλανήτης μας κατοικείται από ένα ασύλληπτο αριθμό διαφορετικών όντων. Έχουν καταλάβει κάθε γωνιά της Γης και προσαρμόζονται ακατάπαυστα στις αλλαγές των συνθηκών ζωής εκμεταλλευόμενοι κάθε διαθέσιμο πόρο. Η επιβίωσή τους εξαρτάται από τρεις τύπους βιολογικής ποικιλότητας: τη γενετική βιοποικιλότητα, τη βιοποικιλότητα των ειδών και τη βιοποικιλότητα των περιβαλλόντων.

Βιοποικιλότητα των γονιδίων και των ειδών.

Ενας άνθρωπος κι ένας χιμπατζής μοιράζονται από κοινού σχεδόν το 98% των γονιδίων τους και παρ’ όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τους διαφέρουν σημαντικά. Διαφέρουν τόσο ως προς τα γονίδιά τους (γενετική βιοποικιλότητα) όσο και ως προς το βιολογικό είδος στο οποίο ανήκουν (βιοποικιλότητα των ειδών). Πρακτικά, η γενετική βιοποικιλότητα είναι εκείνη που κάνει κάθε άνθρωπο διαφορετικό από τον ίδιο του τον αδερφό, μολονότι είναι και οι δύο «προϊόντα» της ίδιας γενετικής κληρονομιάς. Πράγματι, εκείνο που καθιστά κάθε άνθρωπο μοναδικό είναι οι μικρές παραλλαγές στα γονίδιά του, οι οποίες ονομάζονται «αλληλόμορφα». Συνήθως, όμως, όταν οι επιστήμονες μιλάνε για βιοποικιλότητα εννοούν μόνο την ποικιλία των βιολογικών ειδών.

Βιοποικιλότητα στο περιβάλλον.

Πόσα διαφορετικά είδη οργανισμών ζουν στον πλανήτη μας; Σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, τα είδη των ζωντανών οργανισμών ανέρχονται σε 5 εκατομμύρια. Ωστόσο, κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι ο αριθμός αυτός είναι κατά πολύ μεγαλύτερος. Υποστηρίζουν ότι τα υπάρχοντα είδη θα πρέπει να ανέρχονται στα εκατό εκατομμύρια. Η ακριβής καταμέτρησή τους όμως είναι δύσκολη. Πράγματι, ο πιο πολυάριθμος πληθυσμός πάνω στη Γη αποτελείται από μικροοργανισμούς, γεγονός που κάνει ακόμα δυσκολότερο τον εντοπισμό τους. Από τα βακτήρια, για παράδειγμα, γνωρίζουμε τέσσερις χιλιάδες τύπους, αλλά πιθανόν ο αριθμός όσων υπάρχουν να υπερβαίνει τα τρία εκατομμύρια. Μέχρι σήμερα οι ειδικοί επιστήμονες έχουν ταξινομήσει και καταχωρήσει μόνο 1,7 εκατομμύρια είδη οργανισμών. Γιατί άραγε οι μορφές ζωής που κατοικούν στη Γη είναι τόσο πολυάριθμες; Γιατί είναι απαραίτητη η βιοποικιλότητα; Γιατί στα τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια από τη στιγμή που πρωτοεμφανίστηκε η ζωή, δεν εγκαταστάθηκε στη Γη ένας περιορισμένος αριθμός οργανισμών τέλεια προσαρμοσμένων στο περιβάλλον τους; Πρώτα πρώτα, το περιβάλλον δεν είναι ένα και μοναδικό. Αποτελείται με τη σειρά του από μικροπεριβάλλοντα, τα οποία συνεχώς μεταβάλλονται. Η ζωή πάνω στη Γη οργανώνεται ως εξής: ακριβώς όπως συμβαίνει και με τους υπολογιστές που είναι συνδεδεμένοι σ’ ένα δίκτυο, κάθε οργανισμός αποτελεί τμήμα μιας ευρύτερης κοινότητας από άλλα ζωντανά όντα, τα οποία στο σύνολό τους σχηματίζουν ένα περιβάλλον. Υπάρχουν μικροπεριβάλλοντα, όπως ένα κλαδί από το δέντρο του μαονιού, και ευρύτερα οικοσυστήματα, όπως το τροπικό δάσος μέσα στο οποίο ζει και αναπτύσσεται αυτό το δέντρο. Το σημαντικό είναι πως ό,τι συμβαίνει στο κλαδί του δέντρου επηρεάζει το δάσος.

Οι πλουσιότεροι βιότοποι.

Τα περιβάλλοντα δεν είναι όλα ίδια. Άλλα είναι πλουσιότερα κι άλλα φτωχότερα ως προς τη βιοποικιλότητά τους. Τα τροπικά δάση καταλαμβάνουν μόλις το 7% της γήινης επιφάνειας. Ωστόσο, περιέχουν πάνω από τα μισά από τα υπάρχοντα είδη. Αντίθετα, σ’ ένα εκτάριο καλλιεργημένης γης μιας αναπτυγμένης ευρωπαϊκής χώρας βρίσκουμε χιλιάδες πανομοιότυπα φυτά καλαμποκιού. Πράγματι, την υψηλότερη βιολογική ποικιλομορφία τη συναντάμε γενικά σε περιβάλλοντα που δεν έχουν υποστεί ακόμα τις συνέπειες της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, όπως είναι, εκτός από τα τροπικά δάση, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι και οι βάλτοι. Εξαίρεση αποτελούν τα περιβάλλοντα με ακραίες συνθήκες: οι παγετώνες, οι ψηλές βουνοκορφές και οι έρημοι.

Χρησιμότητα Βιοποικιλότητας.

Η Βιοποικιλότητα αποτελεί ουσιαστικά μια δικλείδα ασφαλείας για τη ζωή: όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των οργανισμών τόσο μεγαλύτερη είναι η ικανότητά τους να προσαρμόζονται και να εκμεταλλεύονται τους διαθέσιμους ενεργειακούς πόρους.
Τα επόμενα εκατό χρόνια, ίσως περισσότερα από τα μισά φυτά και ζώα του πλανήτη μας μπορεί να εξαφανιστούν. Κάθε είκοσι λεπτά, δηλαδή στο χρόνο που χρειαζόμαστε για να κάνουμε ένα ντους, ένα είδος τροπικού ψαριού εξαφανίζεται για πάντα από προσώπου Γης. Κάθε χρόνο η βιοποικιλότητα, η ποικιλία των ζωντανών όντων, μειώνεται κατά τουλάχιστον 26 χιλιάδες είδη οργανισμών. Και δεν τη γλιτώνει κανείς. Φυτά, βακτήρια, μύκητες, έχουν τη ίδια τύχη. Οι ειδικοί μιλούν για την έκτη μαζική εξαφάνιση, για να τη διακρίνουν από τις άλλες πέντε που συνέβησαν στο παρελθόν. Ο αφανισμός προχωρά με τόσο ταχείς ρυθμούς, ώστε εκφράζονται φόβοι πως η φυσική διαδικασία ανασυγκρότησης της βιολογικής ποικιλότητας δε θα διαθέτει τον απαραίτητο χρόνο για να επιτρέψει στους οργανισμούς να διαφοροποιηθούν και να καταλάβουν τους βιότοπους που έχουν μείνει κενοί. Αντίθετα, αμέσως μετά τις προηγούμενες πέντε μεγάλες εξαφανίσεις σημειώθηκε μια νέα ανάμειξη, μια επαναπροσαρμογή και τελικά μια εκρηκτική εμφάνιση νέων ειδών.

Θα είμαστε όλοι εκεί για να πληροφορηθούμε και να μάθουμε να λειτουργούμε αειφορικά.

Γιάννης Η. Μαρνέρης

Δήμαρχος Ν. Κυνουρίας


NEWSLETTER