Πίσω από αυτή τη μεγάλη επιτυχία, εντοπίζουμε τον Μεσσήνιο στην καταγωγή Δημήτρη Ποτηρόπουλο και τη σύζυγό του Λιάνα Νέλλα - Ποτηροπούλου, οι οποίοι εξήγησαν περισσότερα στην "Ε" για το πώς συνέλαβαν την ιδέα του σχεδιασμού και για τη συνεργασία τους με την "ΤΕΜΕΣ Α.Ε." στην ανάπτυξη των "Navarino Recidences" στην Costa Navarino. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν και οι απόψεις τους για τη Μεσσηνία του σήμερα αλλά και τις προκλήσεις του μέλλοντος στις οποίες αυτή καλείται να αντεπεξέλθει. 

- Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά της περιοχής, τα οποία σας ενέπνευσαν σχετικά με τη βραβευμένη κατοικία στη Μεσσηνία; 

ΔΠ: «Στη σύνθεσή μας η σχεδόν "εξ επαφής" απόσταση της κατοικίας από το όριο της ακτής, εγκαθιστά ένα σύνολο εννοιολογικών και οπτικών σχέσεων με το υγρό στοιχείο και τον ορίζοντα, που αποτελούν τον κύριο παράγοντα γέννησης του αρχιτεκτονικού χώρου. Ετσι, κατά τη σχεδιαστική προσέγγιση προβλέφθηκε μια οργάνωση "ζώνης", θυμίζοντας ξύλινη προβλήτα που θέλει να ενώσει τη γη με τη θάλασσα. Ακολουθώντας την εικόνα που ξεδιπλώνει το τοπιακό πανόραμα, η εσωτερική συγκρότηση του κτηρίου παραθέτει διαφορετικές, αλληλοεξαρτώμενες όμως μεταξύ τους, προτεραιότητες θεάσεων και χωρικών ρόλων. Η αίσθηση της επαφής με το νερό, η κοντινή και η μακρινή θέα, οι αλλαγές του καιρού και οι μεταμφιέσεις του τοπίου ανάλογα με την εποχή –η συνομιλία δηλαδή του ξύλινου κτίσματος με τη φύση που το περιβάλλει– προτείνουν μια απροσδόκητη αφομοίωση στο σχεδιασμό διαφορών και ομοιοτήτων που σχετίζονται με το φυσικό στοιχείο και το τεχνητό, με το φως και τη σκιά, με τις εμπειρίες της μνήμης αφενός, και της σύγχρονης κατοίκησης σε ένα "αρχέγονο" περιβάλλον αφετέρου. Τη φύση την καταλαβαίνουμε σαν ένα "βιβλίο" μόνιμα ανοιχτό, που ο άνεμος γυρίζει τις σελίδες του. Αυτές τις σελίδες θέλουμε να ζωγραφίσουμε στα κτήριά μας».

- Συνεργάζεστε και με την "ΤΕΜΕΣ Α.Ε." στην ανάπτυξη των "Navarino Recidences". Η Costa Navarino αποτελεί τον τουριστικό πυλώνα της περιοχής. Τι περιλαμβάνει το πρότζεκτ που επιμελείστε εκεί;

ΛΝΠ: «Μαζί με άλλα αρχιτεκτονικά γραφεία που έχει επιλέξει και με τα οποία συνεργάζεται ο κύριος του έργου, στο πλαίσιο της ανάπτυξης των "Navarino Residences", έχουμε σχεδιάσει τύπους βιλών τους οποίους η "ΤΕΜΕΣ Α.Ε." προτείνει στους υποψήφιους πελάτες. Το περιβάλλον που δημιουργείται είναι πραγματικά υπέροχο. Πρόκειται για ένα ξεχωριστό έργο, στο οποίο ο αρχιτεκτονικός πήχης έχει τεθεί πολύ ψηλά. Η αρχιτεκτονική είναι η επιθυμία ενός ονείρου εκφρασμένη στο χώρο, και αυτό ακριβώς είναι που υλοποιείται στις "Navarino Residences"».

- Εχει κοινά χαρακτηριστικά αυτό που ετοιμάζετε στην Costa Navarino, με την εξοχική κατοικία;

ΛΝΠ: «Και στις δύο περιπτώσεις η αρχιτεκτονική "ιδέα" πραγματεύεται το διάλογο ανάμεσα στα κτήρια και το τοπίο, ανάμεσα στον σύγχρονο σχεδιασμό και την ιστορία του Τόπου – το τοπικό ιδίωμα δηλαδή, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Στο "ταξίδι" που προτείνουμε, βιώματα και αρχιτεκτονικός χώρος διασταυρώνονται μεταξύ τους παρέχοντας μια άμεση εμπειρία από διαφορετικές "αφηγήσεις", οι οποίες διεισδύουν η μια στην άλλη. Οπως και σε άλλα παρόμοια έργα του γραφείου μας, έτσι και στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, εννοιολογικά η "ηθική" του σχεδιασμού προκύπτει από το "habitus", δηλαδή τις "συνήθειες". Σχετίζεται με τον τρόπο ζωής, με την ατμόσφαιρα της διαβίωσης· δεν απευθύνεται άμεσα στο κτήριο/κατασκευή, αλλά κυρίως στο βίωμα που αυτό προκαλεί. Η "αφήγηση" που επινοείται κάθε φορά σε έργα της συγκεκριμένης τυπολογίας δεν είναι απλά μια "ειδυλλιακή, εικονογραφική μεταφορά", αλλά μια διαρκής εντατική διάδραση που προτρέπει τον χρήστη να αφουγκραστεί τη συνομιλία του Τόπου –της Μεσσηνίας στην περίπτωση αυτή– με τον σύγχρονο τρόπο κατοίκησης».

- Κατάγεστε από τη Μεσσήνη. Πώς βλέπετε να αλλάζει αισθητικά, να εξελίσσεται ο τόπος μας, η Καλαμάτα, η Μεσσήνη, η Πύλος; 

ΔΠ: «Οντως, η οικογένειά μου από την πλευρά του πατέρα μου έχει τις ρίζες της στη Μεσσήνη, το λεγόμενο "Νησί", και στη συνέχεια στην Καλαμάτα. Η οικογένεια της γιαγιάς μου κατάγεται από τη Στεμνίτσα. Η ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας, η Μεσσηνία συνολικά, είναι ένας γοητευτικός τόπος, με υπέροχη φύση. Αλλά και με ξεχωριστή αρχιτεκτονική κληρονομιά που καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα ιστορικά, από την Αρχαία Μεσσήνη, και παλαιότερα, μέχρι τη Μεσσηνιακή Μάνη. Η ιστορία της είναι το πολύτιμο καταστάλαγμα του παρελθόντος και, μαζί με τη φυσική της ομορφιά, η υπόσχεση του μέλλοντος. Η Μεσσηνία μπορεί να προχωρήσει ακόμη περισσότερο: Η χρυσή εποχή της είναι μπροστά της, όχι μόνον πίσω της».

- Προέρχεστε από μία οικογένεια η οποία κουβαλά μέσα στα χρόνια ένα μεγάλο ιστορικό βάρος. Πρόγονοι ήρωες, σε μια περιοχή που έχει περάσει πολύ δύσκολα, από πλευράς πολέμων και στερήσεων. Εχει εξελιχθεί η Μεσσηνία όσο θα έπρεπε, αλήθεια; 

(σ.σ.: Ο Νίκος Ποτηρόπουλος, αδελφός του παππού του, ήταν έφεδρος υπολοχαγός ο οποίος μετείχε σε μυστική αποστολή με γερμανικό υποβρύχιο. Ο προ-προπάππος του, ο Παναγιώτης Ποτήρης, ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και μέλος της Α’ Εθνοσυνέλευσης). 

ΔΠ: «Η Μεσσηνία δεν έχει εξελιχθεί όσο θα έπρεπε και όσο θα της άξιζε. Ομως, οι πρωτοβουλίες της οικογένειας Κωσταντακόπουλου –αναφέρομαι στην ανάπτυξη του προορισμού της Costa Navarino και στα μελλοντικά τους σχέδια για την ευρύτερη περιοχή– θα αλλάξουν τη φυσιογνωμία, την αξία και την προοπτική της Μεσσηνίας, και όχι μόνον. Πρόκειται για μία ανάπτυξη που έχει πανελλαδική σημασία και διεθνή εμβέλεια. Ελπίζω αυτό το νέο που γεννιέται να συμπαρασύρει συνολικά τη Μεσσηνία, να τη βοηθήσει να ανθίσει. Η Καλαμάτα είναι εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο, καθώς και σημαντικό λιμάνι. Ταυτόχρονα ο αγροτικός τομέας της Μεσσηνίας παραμένει ζωτική παράμετρος της οικονομικής της δραστηριότητας. Υπάρχουν λοιπόν οι προϋποθέσεις περαιτέρω ανάπτυξης». 

- Εχουν ταυτότητα της κτήρια της Μεσσηνίας; 

ΛΝΠ: «Ως ταυτότητα, με "Τ" κεφαλαίο, αντιλαμβανόμαστε την περίπτωση της Μεσσηνιακής Μάνης – όπου το αρχιτεκτονικό ιδίωμα του Τόπου έχει χαρακτήρα, αισθητική ποιότητα, ξεκάθαρο λεξιλόγιο, ενόσω η "αφήγηση" που μας περνάει είναι μοναδική. Ομως, ό,τι συμβαίνει στη Μεσσηνιακή Μάνη –η αρχιτεκτονική της ταυτότητα, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα συνολικά– δεν είναι κάτι που μπορούμε να το θεωρήσουμε γενικότερο γνώρισμα για τη Μεσσηνία. Τις προηγούμενες δεκαετίες καταγράφηκαν στην Ελλάδα, και στη Μεσσηνία, πολύ υψηλοί ρυθμοί οικοδομικής ανάπτυξης. Η παραγωγή της νέας δόμησης έγινε χωρίς κανόνες, απαξιώνοντας και υποβαθμίζοντας τόσο το χτισμένο περιβάλλον όσο και το φυσικό τοπίο. Οι περιοχές της χώρας που θωρακίστηκαν με ειδικούς κανόνες δόμησης και μορφολογίας διατήρησαν σε έναν βαθμό τη διακριτή τοπική αρχιτεκτονική τους ταυτότητα. Οπως π.χ. το Ναύπλιο ή αρκετά νησιά του Αιγαίου. Από την άλλη πλευρά, οι "περιορισμοί" αυτοί λειτουργούν ως εμπόδιο για την ελεύθερη σύγχρονη αρχιτεκτονική έκφραση».

- Υπάρχουν οικοδομήματα που θα θέλατε να… εξαφανίσετε - αν είχατε τη δυνατότητα;

ΛΝΠ: «Πολλά... Αλλά αυτή είναι μια άλλη, και δύσκολη, συζήτηση».

- Μία σημαντική διάκριση έρχεται να δώσει στους δημιουργούς ανακούφιση, επιβεβαίωση, ή αποτελεί τη βάση για επόμενα σχέδια, ακόμη πιο απαιτητικά;

ΔΠ: «Ισχύουν μαζί όλα όσα αναφέρετε. Η επιτυχία έρχεται συνήθως αν σου αρέσει αυτό που κάνεις, και επίσης αν σου αρέσει ο τρόπος που το κάνεις – προφανώς δεν φτάνει μόνον αυτό. Η επιτυχία, η διάκριση, δεν είναι ποτέ οριστική, όπως και η αποτυχία δεν είναι μοιραία. Αυτό που έχει σημασία είναι να έχεις τη θέληση να συνεχίζεις, να μην εφησυχάζεις. Οταν βαδίζουμε αποφασιστικά προς την κατεύθυνση των ονείρων μας, θα συναντήσουμε την επιτυχία, και κατ’ επέκταση τη διάκριση, εκεί που δεν την περιμέναμε. Η διάκριση ποτέ δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσα όσο ο "μόχθος" της δημιουργίας».

- Στο παρελθόν πολλοί Μεσσήνιοι επιστήμονες εγκατέλειψαν το νομό για να βρουν δουλειά στην Αθήνα. Σήμερα οι νέοι επιστήμονες φεύγουν για το εξωτερικό. Ηταν αναπόφευκτες αυτές οι μετακινήσεις; 

ΛΝΠ: «Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να επιλέγει, να αποδέχεται ή να μην αποδέχεται το αναπόφευκτο. Τίποτε απολύτως δεν είναι αναπόφευκτο όσο είναι κανείς διατεθειμένος να στοχάζεται πάνω σε αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Διαλέγουμε τις χαρές και τις λύπες μας, τη δημιουργικότητα ή την άρνησή της, πολύ πριν τα ζήσουμε. "Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον" είναι αρχαιοελληνική "επινόηση", την οποία προσωπικά δεν πιστεύω. Οι άνθρωποι είμαστε αυτό που θέλουμε να γίνουμε».

- Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο επιστήμονα που κάνει τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα, αυτή τη στιγμή;

ΔΠ: «"Ο σκοπός της ζωής είναι μια ζωή με σκοπό", είχε πει κάποιος γνωστός, του οποίου το όνομα μού διαφεύγει. Η ζωή δεν είναι να έχεις και να αποκτάς, αλλά να είσαι και να εξελίσσεσαι. Από πού έρχομαι και πού πηγαίνω, είναι το μεγάλο ερώτημα. Ομως ο άνθρωπος δεν θα πρέπει να ρωτάει ποιο είναι το νόημα της ζωής του, αλλά θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι είναι αυτός ο ίδιος στον οποίο απευθύνεται η ερώτηση. 

Ποτέ δεν είναι αργά για να γίνεις αυτό που μπορούσες να γίνεις. Οπως έλεγε και ο Les Brown: "Να στοχεύσεις ψηλά, στο φεγγάρι. Ακόμα και αν αποτύχεις, θα βρεθείς ανάμεσα στα αστέρια"».

Η ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ

Αναλυτικά η ομάδα μελέτης της "Εξοχικής Κατοικίας στην Μεσσηνία" έχει ως εξής:

Αρχιτεκτονική μελέτη: "Potiropoulos+Partners" Δημήτρης Ποτηρόπουλος, Λιάνα Νέλλα - Ποτηροπούλου. Project architects:

Leadership: Δημήτρης Ποτηρόπουλος, Λιάνα Νέλλα - Ποτηροπούλου. Key members: Αγγελική Αθανασιάδου, Κατερίνα Βασιλάκου. Μελέτη τοπίου: "Doxiadis+". Στατική μελέτη: "Domos-Structural". H/M μελέτη:

"Team M-H". Μελέτη διακόσμησης: "AMK Architecture & Design". Σύμβουλος ακουστικής μελέτης: dr. G. Schubert. Σύμβουλος μελέτης φωτισμού: δρ. Γεώργιος Φατσέας. Σύμβουλος κολυμβητικής δεξαμενής και στοιχείων νερού: "Threpsiadi pools".