Η τουριστική ανάπτυξη ενός τόπου δεν είναι εξαγγελίες και ευχολόγια όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Είναι ο προσεκτικός σχεδιασμός από επιστήμονες επαγγελματίες, που έχουν στη διάθεσή τους όλα τα απαιτούμενα δεδομένα, αλλά κι ο συντονισμός τους, από ανθρώπους που έχουν την αντίληψη των αναγκών ενός τόπου. Ενας σχεδιασμός που οφείλει να συμπεριλάβει όλα τα ποσοτικά και ποιοτικά μεγέθη της περιοχής. Κάτι που σημαίνει ότι χρειάζεται για αρχή μια λεπτομερής χαρτογράφηση της υπάρχουσας κατάστασης (λ.χ. δομές, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κ.ά.), με επιστημονικές πάντοτε μεθόδους, απαλλαγμένη από την υποκειμενική θεώρηση τον πραγμάτων, με την οποία συνηθίζεται μέχρι σήμερα να ερμηνεύονται.
Τα τελευταία χρόνια στην Καλαμάτα έχουν οργανωθεί παρά πολλές δράσεις και συζητήσεις γύρω από τον τουρισμό –στη συντριπτική τους πλειοψηφία– από ιδιωτικές εθελοντικές πρωτοβουλίες και έτσι μόνο συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Δράσεις όπως αυτές του Σχολείου Τουρισμού Καλαμάτας, του Open Tourism, του “Σπόρου” και προσφάτως του “Καλαμάτα2030”, προσπαθούν να θέσουν τις βάσεις για μια εκτενέστερη συζήτηση.
Η συνεχής ενημέρωση και επιμόρφωση όλων των κατοίκων μιας τουριστικής περιοχής θα έπρεπε να είναι μια αυτονόητη στρατηγική. Μόνο έτσι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μιας περιοχής θα μπορέσουν να δουν τη μεγάλη εικόνα και θα γίνουν κοινωνοί της προσπάθειας. Ετσι και αλλιώς η τουριστική ανάπτυξη προϋποθέτει και έπεται της κοινωνικής ανάπτυξης. Αν οι πολίτες αγαπούν τον τόπο τους τότε θα τον αγαπήσουν και οι επισκέπτες. Το βίωμα της τοπικής κουλτούρας είναι η καλύτερη ατραξιόν.
Η ανάπτυξη του αγροτουρισμού με στόχο την ήπια και με σεβασμό αξιοποίηση του Ταΰγετου, η συντονισμένη διαχείριση και ανάδειξη των μνημείων και κτηρίων του τόπου, από τα μοναστήρια και τα αρχαία και κλασικά μνημεία, μέχρι τα σύγχρονα κτήρια, όπως αυτή προσεγγίστηκε από την πρωτοβουλία «Οι φωνές μέσα από τα κτήρια» που βρίσκεται σε εξέλιξη, αλλά κι η προσεκτική αξιοποίηση του κινηματογράφου «Ηλέκτρα», θα πρέπει να αποτελεί κυρίαρχη ατζέντα. Ομως κι η ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων μας στην ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού (λ.χ. συνεδριακός, μαθητικός, αθλητικός, θαλάσσιος κ.ά.), αλλά κι η αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου της περιοχής με τη στήριξη θεατρικών ομάδων και πολιτιστικών δράσεων, τη σύγχρονη προσέγγιση των παραδοσιακών δρωμένων και λαϊκών πανηγυριών, η ουσιαστική ενίσχυση των τοπικών συλλόγων, η αναμόρφωση των υπαρχουσών θεματικών εκδηλώσεων και η προσεκτική και στοχευμένη δημιουργία νέων, είναι κάποια μόνο από τα ζητήματα που θα έπρεπε να συζητούνται στην πόλη.
Πάνω και πέρα απ’ όλα όμως, κυρίαρχο διακύβευμα παραμένει η δημιουργία ενός δυνατού brand, βασισμένου σε αυτό για το οποίο είναι γνωστή η Καλαμάτα σε όλο τον κόσμο, την ελιά. Ενα τόσο ισχυρό brand name, που έχει μείνει ουσιαστικά αναξιοποίητο και περιμένει τη στιγμή που θα συμβολίσει το χαρακτήρα και την ψυχή του τόπου.
Αυτό που μας λείπει λοιπόν δεν είναι ούτε επιμέρους δράσεις, ούτε τυπικές δομές, ούτε κι η τεχνολογία. Αυτά είναι αυτονόητα σε έναν τόπο που θέλει να θεωρείται σύγχρονος. Αυτό που μας λείπει καταρχάς είναι ένα στρατηγικό σχέδιο που θα συμπυκνώνει ανάγκες και επιθυμίες και θα βάζει στο παιχνίδι τους πάντες προωθώντας συνέργειες. Παραδείγματα κι επιτυχημένες πρακτικές υπάρχουν πολλές. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα που θα μπορούσαμε να μιμηθούμε είναι αυτό της ολιστικής προσέγγισης, που γίνεται από το Σωματείο "Διάζωμα" τόσο στην Ηπειρο όσο και στο Ηράκλειο Κρήτης. Οι δύο αυτές περιπτώσεις που αξιοποιούν με τον πλέον πρόσφορο τρόπο εργαλεία του ΕΣΠΑ, όπως τα προγράμματα για τις ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις και τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη, είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα καλών πρακτικών. Διδάσκουν πώς πρέπει να οργανώνεται μια προσπάθεια και το πόσα μπορούν να καταφέρουν τελικά οι καθαρές και ειλικρινείς συνέργειες που έχουν ένα ξεκάθαρο και καθολικό στόχο: την τουριστική αξιοποίηση με σεβασμό στον ίδιο τον τόπο και τα μνημεία του, στους πολίτες του αλλά και στους επισκέπτες του.
Κωνσταντίνος Ανδριανόπουλος
Ανδρέας Ζαγάκος
Ηλίας Καλφακάκος
