Γράφει ο Ηλίας Μπιτσάνης
Η τύχη μιας έδρας στο Περιφερειακό Συμβούλιο την Τρίτη, καθώς εκδικάζεται η ένσταση την οποία έχει καταθέσει η "Αριστερή Αντικαπιταλιστική Παρέμβαση στο Μοριά" με επικεφαλής τον Παν. Κάτσαρη, και η αντένσταση που κατέθεσαν νομαρχιακοί σύμβουλοι του Δ. Δράκου. Η υπόθεση παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς συνδέεται με την εφαρμογή του εκλογικού νόμου και ενδεχομένως απασχολήσει και στο μέλλον τη συζήτηση, εφόσον δεν αλλάξει το σημερινό σύστημα ανάδειξης περιφερειακών αρχών.
Η διεκδίκηση της έδρας από το συνδυασμό που προαναφέρθηκε βασίζεται στην πρόβλεψη του άρθρου 139 του νόμου για τον "Καλλικράτη", σύμφωνα με την οποία οι έδρες της πρώτης κατανομής που περισσεύουν από τη διαίρεση των ψήφων του κάθε συνδυασμού με το εκλογικό μέτρο "διανέμονται ανά μία μεταξύ των επιλαχόντων συνδυασμών, ανάλογα με τα αχρησιμοποίητα υπόλοιπά τους".
Λέξη-κλειδί για την υπόθεση αυτή αναδεικνύεται η έννοια του "επιλαχόντος". Κατά τη γνώμη μας, γραμματολογικά τα πράγματα είναι σαφή: Επιλαχών, σύμφωνα με το λεξικό Μπαμπινιώτη, σημαίνει "αυτός που ακολουθεί σε σειρά επιτυχίας τους τελευταίους επιτυχόντες (σε εκλογή, διαγωνισμό ή εξετάσεις)". Για να υπάρξει δηλαδή επιλαχών, απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρξει επιτυχών.
Κατ’ αναλογίαν, όπως και για να υπάρξει ηττημένος πρέπει να υπάρξει νικητής. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι Αγγλοι για να αποδώσουν την έννοια "επιλαχών" χρησιμοποιούν την έκφραση "second best", δηλαδή κάτι σαν "δεύτερος καλύτερος". Ως εκ τούτου, με βάση το εδάφιο που προαναφέρθηκε, στη διανομή των εδρών του περισσεύουν δεν μπορεί να παίρνει μέρος ο επιτυχών συνδυασμός του Πέτρου Τατούλη.
Από νομική άποψη, πρέπει να σημειωθεί ότι το άρθρο 139 στην πρώτη παράγραφο αναφέρεται στη διαδικασία με την οποία γίνεται η εκλογή τη δεύτερη Κυριακή και σημειώνει ότι "επιτυχών θεωρείται ο υποψήφιος περιφερειάρχης και ο συνδυασμός του που συγκέντρωσε στην επαναληπτική ψηφοφορία την απόλυτη πλειοψηφία ολοκλήρου του αριθμού των εγκύρων ψηφοδελτίων".
Στη δεύτερη και την τρίτη παράγραφο προσδιορίζεται ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η κατανομή των εδρών - και ως εκ τούτου η έννοια του επιλαχόντος έπεται της έννοιας του επιτυχόντος συνδυασμού της πρώτης παραγράφου. Επομένως, συζητούμε για κατανομή με γνωστό το αποτέλεσμα των εκλογών της δεύτερης Κυριακής. Ειδικότερα στην τρίτη παράγραφο γίνεται η διάκριση μεταξύ της έννοιας "όλοι οι συνδυασμοί" και των "επιλαχόντων", καθώς η πρώτη χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του εκλογικού μέτρου και η δεύτερη για την κατανομή των αδιάθετων εδρών.
Εχει ιδιαίτερη σημασία να γίνει αντιληπτό ότι η διαδικασία διανομής των εδρών είναι ενιαία και γίνεται μετά το αποτέλεσμα της δεύτερης Κυριακής. Το επισημαίνουμε αυτό γιατί κακώς κατά τη γνώμη μας το υπουργείο Εσωτερικών στα αποτελέσματα του πρώτου γύρου δίνει διανομή εδρών. Ο νόμος δεν ορίζει απλώς ως ενιαία τη διαδικασία διανομής μετά το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου, οπότε υπάρχουν επιτυχών και επιλαχόντες συνδυασμοί, αλλά αναφέρεται και σε "φάσεις" -τις οποίες ονομάζει "κατανομές"- κι όχι σε "γύρους". Επομένως δεν υπάρχει ταύτιση των εννοιών "κατανομή" και "γύρος". Και ως εκ τούτου, κακώς γίνονταν υπολογισμοί στη διάρκεια της ροής των αποτελεσμάτων του πρώτου γύρου.
Οταν εφαρμόσουμε τη διάταξη με την ερμηνεία που προαναφέραμε, προκύπτει ένα μαθηματικό παράδοξο, το οποίο όμως έχει πρακτική και πολιτική εξήγηση: Από την πρώτη κατανομή ο επιτυχών συνδυασμός του Πέτρου Τατούλη παίρνει 10 έδρες και ο δεύτερος του Δημήτρη Δράκου παίρνει 11 έδρες. Πρακτικά αυτό δεν έχει καμία απολύτως σημασία καθώς αμέσως μετά, στη δεύτερη κατανομή, ο συνδυασμός του Πέτρου Τατούλη θα πάρει άλλες 21 έδρες έτσι ώστε να συμπληρώσει τις 31 έδρες που προβλέπει ο νόμος. Πολιτικά ο νόμος, αφού εξασφαλίσει την απόλυτη και προκαθορισμένη πλειοψηφία του πρώτου συνδυασμού, ουσιαστικά κατανέμει τις έδρες σε περισσότερους συνδυασμούς με αφαίρεση από τον δεύτερο, εφαρμόζοντας την απλή αναλογική στις... μισές έδρες του Περιφερειακού Συμβουλίου.
Αυτό επιτυγχάνεται με δύο ρυθμίσεις: Η πρώτη έχει να κάνει με το γεγονός ότι με βάση τον εκλογικό νόμο για πρώτη φορά μπορεί να πάρει έδρα ένας συνδυασμός ο οποίος δεν έχει συμπληρώσει το εκλογικό μέτρο (εν προκειμένω αυτό ισχύει για το συνδυασμό της "Οικολογικής Συμπολιτείας" που εκλέγει τον Λ. Μπούκλη). Και μαθηματικά οι συνδυασμοί που θα πάρουν έδρα χωρίς να έχουν συμπληρώσει το εκλογικό μέτρο μπορούν να αυξηθούν κατά έναν, αφού στη διαδικασία της κατανομής των αδιάθετων εδρών με βάση τα υπόλοιπα δεν παίρνει μέρος ο επιτυχών συνδυασμός. Εν προκειμένω αυτός ο ένας επιπλέον συνδυασμός είναι η "Αριστερή Αντικαπιταλιστική Παρέμβαση" που ακολουθεί στη φθίνουσα σειρά υπολοίπων την "Οικολογική Συμπολιτεία" και εκλέγει τον Παν. Κάτσαρη.
Πρακτικά και με αριθμούς, η κατανομή των 26 εδρών στην πρώτη φάση γίνεται ως εξής: Το σύνολο των εγκύρων ψηφοδελτίων του πρώτου γύρου με βάση την απόφαση του Πρωτοδικείου, ανέρχεται σε 377.726 ψήφους. Το εκλογικό μέτρο είναι [377.726 / 26] + 1 = 14.528 (παραλειπομένου του δεκαδικού). Ο συνδυασμός Τατούλη παίρνει 10 έδρες και έχει αχρησιμοποίητο υπόλοιπο 12.380 ψηφοδέλτια. Ο συνδυασμός Δράκου παίρνει 10 έδρες και έχει αχρησιμοποίητο υπόλοιπο 9.309 ψηφοδέλτια. Ο συνδυασμός Γόντικα παίρνει 1 έδρα και έχει αχρησιμοποίητο υπόλοιπο 11.110 ψηφοδέλτια. Ο συνδυασμός Πετράκου παίρνει 1 έδρα και έχει αχρησιμοποίητο υπόλοιπο 317 ψηφοδέλτια. Δεν παίρνουν έδρα ο συνδυασμός Μπούκλη και μένει με υπόλοιπο 7.196 ψηφοδελτίων, ο συνδυασμός Κάτσαρη με υπόλοιπο 6.422 ψηφοδελτίων, ο συνδυασμός Τσόγκα με υπόλοιπο 5.879 ψηφοδελτίων και ο συνδυασμός Σαμπαζιώτη με υπόλοιπο 5.483 ψήφων.
Επομένως, κατανέμονται οι 22 από τις 26 έδρες και οι υπόλοιπες με βάση τη σειρά αχρησιμοποίητων υπολοίπων διανέμονται στους συνδυασμούς Γόντικα (11.110 ψηφοδέλτια), Δράκου (9.309 ψηφοδέλτια), Μπούκλη (7.196 ψηφοδέλτια) και Κάτσαρη (6.422 ψηφοδέλτια).
Ακολουθεί η δεύτερη κατανομή, στην οποία ο συνδυασμός Τατούλη παίρνει άλλες 21 έδρες για να φτάσει τις 31 που προβλέπει ο εκλογικός νόμος. Περισσεύουν 20 - (11+2+1+1+1) = 4 έδρες, κι έτσι ο δεύτερος συνδυασμός του Δημ. Δράκου παίρνει συνολικά 11+4 = 15 έδρες.
Ο συνδυασμός Δράκου έχει πάρει στον πρώτο γύρο 154.589 ψήφους και για να υπολογιστεί η κατανομή εδρών ανά νομό εξάγεται αρχικά το εκλογικό μέτρο που είναι [154.589 / 15] + 1 = 10.306 (παραλειπομένου του δεκαδικού).
Η κατανομή των εδρών φαίνεται στο σχετικό πίνακα από τον οποίο προκύπτει ότι, εφόσον γίνει δεκτή η ένταση του κ. Κάτσαρη, η έδρα θα αφαιρεθεί από το συνδυασμό Δράκου στη Μεσσηνία (με υπόλοιπο ελάχιστες ψήφους μικρότερο από αυτό της Κορινθίας που παίρνει την τρίτη έδρα που περισσεύει) και είναι αυτή που έχει καταλάβει ο Αρ. Σταθόπουλος. Οι υπολογισμοί γίνονται με βάση τα επίσημα αποτελέσματα κατά Νομό που εκδόθηκαν από το Πρωτοδικείο.
Σύμφωνα με πληροφορίες πάντως, αντένσταση κατέθεσαν οι περιφερειακοί σύμβουλοι Αρ. Σταθόπουλος (Μεσσηνία) και Παν. Στέρπη (Λακωνία), ισχυριζόμενοι μεταξύ άλλων ότι θα έπρεπε η ένσταση να έχει κοινοποιηθεί στους ίδιους καθώς αφορά την εκλογή τους (αρχικά ο προσφεύγων συνδυασμός είχε εκτιμήσει ότι η έδρα αφαιρείται από τη Λακωνία).
ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΔΡΩΝ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΔΡΑΚΟΥ
Νομός Ψήφοι Εδρες Υπόλοιπο Τελικές έδρες
Αργολίδα 24.168 2 3.556 2
Αρκαδία 19.325 1 9.019 2
Κορινθία 36.215 3 5.297 4
Λακωνία 28.503 2 7.891 3
Μεσσηνία 46.378 4 5.154 4
Σύνολο 154.589 12 - 15
