Στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, το προσφυγικό – μεταναστευτικό έχει αποκτήσει χαρακτηριστικά άλυτου προβλήματος. Δεν έχουμε όμως την πολυτέλεια να αφήσουμε την εκκρεμότητα να σέρνεται και πρέπει να επεξεργαστούμε και να εφαρμόσουμε μία εθνική στρατηγική αντιμετώπισής του ανεξάρτητα από τις ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μας και τις επιλογές της ΕΕ.
Η Ελλάδα στο στόχαστρο
Τα λάθη και οι παραλείψεις της κυβέρνησης Τσίπρα κατά τη διάρκεια του 2015 μετέτρεψαν την Ελλάδα σε χώρα εγκλωβισμού προσφύγων – μεταναστών. Η κυβέρνηση Τσίπρα επέτρεψε να αυξηθούν οι προσφυγικές – μεταναστευτικές ροές από 75.000 άτομα στις οποίες τις είχε περιορίσει η κυβέρνηση Σαμαρά, σε ένα εκατομμύριο άτομα. Προκλήθηκε μεγάλη πολιτική και κοινωνική αναστάτωση στις χώρες του τελικού προορισμού των προσφύγων – μεταναστών, τη Γερμανία, την Αυστρία και τη Σουηδία. Απάντησαν στην πρόκληση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ κλείνοντας το βαλκανικό διάδρομο και παρακάμπτοντας την Αθήνα για μια απευθείας συνεννόηση με την Αγκυρα στη βάση της αναβάθμισης των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Το 2016 βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις συνέπειες των λαθών και των παραλείψεων της κυβέρνησης στη διάρκεια του 2015. Το πρόβλημα είναι ότι η ΕΕ βρίσκεται, μετά την ψήφο υπέρ του Brexit, σε κατάσταση θεσμικής και πολιτικής παράλυσης και γι’ αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο να οργανωθεί η αποτελεσματική παρέμβασή της σε όφελος της Ελλάδας.
Η Γερμανία δίνει προτεραιότητα στη συνεννόηση με την Τουρκία για να αποτρέψει τη δημιουργία ενός νέου κύματος προσφύγων – μεταναστών, που θα μπορούσε να επηρεάσει το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του Σεπτεμβρίου 2017 υπέρ της Εναλλακτικής για τη Γερμανία που πιέζει τους Χριστιανοδημοκράτες της κ. Μέρκελ από τα δεξιά.
Εχουμε μπροστά μας ένα δωδεκάμηνο δύσκολων εκλογικών αναμετρήσεων και δημοψηφισμάτων σε χώρες της ΕΕ και όλοι περιμένουν το νέο πολιτικό χάρτη για να δουν σε ποια κατεύθυνση θα κινηθούν στο προσφυγικό – μεταναστευτικό και σε άλλα σημαντικά ζητήματα.
Σε αυτή τη φάση ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι αποδυναμωμένος γι’ αυτό και όλες οι σωστές πρωτοβουλίες που παίρνει για την ενίσχυση της Ελλάδας και τη γενικότερη αντιμετώπιση του προσφυγικού – μεταναστευτικού δεν οδηγούν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Για όλους τους παραπάνω λόγους πολλά ακούγονται για την εκδήλωση ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας υπέρ της Ελλάδας στο προσφυγικό – μεταναστευτικό, αλλά λίγα γίνονται. Υπάρχει επίσης μία τάση διαχείρισης του προσφυγικού – μεταναστευτικού από άλλες ευρωπαϊκές χώρες με εσωτερικά πολιτικά κριτήρια η οποία αναδεικνύει για επικοινωνιακούς και πολιτικούς λόγους την Ελλάδα σαν βασική υπεύθυνη ενός προβλήματος που έχει ευρωπαϊκές και παγκόσμιες διαστάσεις.
Προβληματική διαχείριση
Η διαχείριση του προσφυγικού – μεταναστευτικού παραμένει εξαιρετικά προβληματική σε επίπεδο κυβέρνησης, κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σύνθετο πρόβλημα και η διοικητική διάλυση που χαρακτηρίζει την περίοδο της διακυβέρνησης Τσίπρα δεν επιτρέπει την αποτελεσματική αντιμετώπισή του.
Ενώ είναι φανερό ότι πρόκειται για ένα ζήτημα τεράστιας σημασίας για το ελληνικό κράτος, η κυβέρνηση επέλεξε να αφήσει τη διαχείρισή του στις ΜΚΟ και στους διεθνείς οργανισμούς, στους οποίους καταλήγουν τα 2/3 των ευρωπαϊκών κονδυλίων που διατίθενται στην Ελλάδα για την αντιμετώπισή του προσφυγικού – μεταναστευτικού. Αντί λοιπόν να έχουμε αντιμετώπιση του προβλήματος με βάση εθνικά κριτήρια και τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα του Δημοσίου, έχουμε τη διαχείρισή του με σκεπτικό ΜΚΟ. Δημιουργείται έτσι ένα διαχειριστικό και πολιτικό αδιέξοδο το οποίο οδηγεί στις συχνές εκρήξεις βίας στους χώρους παραμονής των προσφύγων και των μεταναστών με αποτέλεσμα να προβάλλεται μια εξαιρετικά αρνητική εικόνα της Ελλάδας διεθνώς.
Ενδεικτικό της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί, είναι το γεγονός ότι έρχονται πλέον στην Ελλάδα περισσότεροι μετανάστες από ό,τι πρόσφυγες και ευθύνονται για τα περισσότερα επεισόδια παρά το γεγονός ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να εξασφαλίσουν πολιτικό άσυλο και ο επαναπατρισμός τους πρέπει να θεωρείται περίπου βέβαιος.
Είναι τέτοια η χαλαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει η κυβέρνηση το προσφυγικό – μεταναστευτικό ώστε επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός με πρόσθετες δαπάνες σε μια περίοδο κατά την οποία δίνουμε μάχη για να επιτύχουμε τους δημοσιονομικούς στόχους, ενώ δημιουργείται σε περιοχές της Ελλάδας μια διπλή κρίση η οποία μπορεί να πυροδοτήσει πολιτικές εξελίξεις εφόσον στις οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες προστίθενται οι συνέπειες του προσφυγικού – μεταναστευτικού για την τοπική κοινωνία.
Η ευρύτερη περιοχή στην οποία βρίσκεται η χώρα μας έχει μπει σε περίοδο βίαιων ανακατατάξεων όπως δείχνουν οι εξελίξεις στη Συρία και την Τουρκία. Επιπλέον η ΕΕ δεν έχει και ούτε πρόκειται να αποκτήσει τα αμέσως επόμενα χρόνια ολοκληρωμένη πολιτική για το προσφυγικό – μεταναστευτικό. Εφτασε λοιπόν η ώρα να επεξεργαστούμε και να εφαρμόσουμε μία εθνική στρατηγική αντιμετώπισης του προβλήματος η οποία θα προστατεύει τα καλώς εννοούμενα συμφέροντά μας - ανεξάρτητα από την κατάσταση που επικρατεί στην ευρύτερη περιοχή μας και τις προφανείς αδυναμίες της ΕΕ.
