Φαίνεται, πια, καθαρά το φως στο τέλος του τούνελ. Η επιτυχημένη έξοδος στις “αγορές”, η άντληση κεφαλαίων από αυτές με χαμηλότερα από το παρελθόν επιτόκια, η εμπιστοσύνη σοβαρών κι όχι κερδοσκοπικών ταμείων, στην πορεία της ελληνικής οικονομίας δημιουργεί βεβαιότητες για την εποχή την μετά την 17η Αυγούστου του 2018, που τελειώνει η παρούσα δανειακή σύμβαση με τους “θεσμούς” και τις συνακόλουθες υποχρεώσεις της. Με λίγα λόγια βλέπουμε στα μάτια το τέλος της “εποπτείας”, στην οποία φρόντισαν να μας παραδώσουν σχεδόν “σιδεροδέσμιους” οι προηγούμενες κυβερνήσεις. Η θετική εξέλιξη στην οικονομία δεν ήταν τυχαία.
Στις 15.6.2017 ολοκληρώθηκε η 2η αξιολόγηση που καθυστερούσε αρκετούς μήνες με ευθύνη των δανειστών. Η αντιπολίτευση (κυρίως ΝΔ-ΠΑΣΟΚ), πριν από το κλείσιμο της συμφωνίας, εγκαλούσε την κυβέρνηση για αδικαιολόγητη καθυστέρηση, που κατά την άποψή της οφειλόταν στην ανεπάρκειά της και που έπρεπε εξ αυτού του λόγου να παραιτηθεί, αλλιώς η χώρα θα βλαπτόταν ανεπανόρθωτα. Αυτά λέγονταν μεσούσης της διαπραγμάτευσης, επιρρίπτοντας την ευθύνη για την καθυστέρηση στην κυβέρνηση, ισχυρισμός, που δεν υιοθετείτο ούτε από τους δανειστές.
Μετά το κλείσιμο της συμφωνίας η αντιπολίτευση επέκρινε την κυβέρνηση για το είδος της συμφωνίας και την καταστροφή που, υποτίθεται, είχε ήδη επιφέρει στην οικονομία, επαναλαμβάνοντας τον ισχυρισμό περί ζημιάς 100 δισ. ευρώ, που, όμως, έχει τεκμηριωμένα άπειρες φορές αποδειχθεί αβάσιμος. Φυσικά, οι αναγνώσεις μιας συμφωνίας μπορεί να είναι πολλές και εξαρτώνται, σε ένα βαθμό, και από την οπτική γωνία του αναγνώστη. Η αλήθεια όμως είναι μία. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης, αλλά και η συμφωνία για το χρέος, αναγνωρίστηκε ως θετική παγκοσμίως.
Η εξόφληση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας μας, το μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 και όλοι οι θετικοί οικονομικοί δείκτες για το πρώτο εξάμηνο του 2017, έδωσαν τη δυνατότητα στη χώρα μας να αποταθεί στις διεθνείς αγορές χρήματος για δανεισμό, με προοπτική την έξοδο της χώρας από την ασφυκτική εποπτεία.
Από τη μεριά τους, οι ξένοι αγοραστές του ελληνικού χρηματιστηρίου ενεργοποιήθηκαν ξανά και αυτό φαίνεται στην καθημερινή, συνεχή, αύξηση του δείκτη του, καθώς και στη συνεχή πτώση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων (πτώση του επιτοκίου δανεισμού του ελληνικού κράτους). Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης συνεχίζουν να αναβαθμίζουν το αξιόχρεο της ελληνικής οικονομίας και των ελληνικών τραπεζών, με πλέον πρόσφατη την αξιολόγηση της Στάνταρντ εντ Πουρ (S&P) που αναβάθμισε το αξιόχρεο της χώρας μας από “σταθερό” σε “θετικό”. Πολλές ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν τώρα και δανείζονται με χαμηλά επιτόκια από τις διεθνείς αγορές χρήματος, το ποσοστό της ανεργίας πέφτει σταθερά. Συνολικά, το συμπέρασμα είναι ότι η οικονομία της χώρας μας βελτιώνει, μέρα με τη μέρα, τη θέση της. Χωρίς θριαμβολογίες έχουμε εισέλθει σε πορεία ανάκαμψης.
Εδώ να σημειωθεί ότι η προηγούμενη κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ είχε συμφωνήσει σε πρωτογενή πλεονάσματα ύψους 4% για μέχρι το 2030 και μέχρι το 2018 χρόνια πλεονάσματα ύψους 4,5% και ότι το σύνολο των μέτρων, που είχαν δημοσιονομική επιβάρυνση και που πήρε η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ στη διετία 2012-2014 ήταν περίπου 65 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα 9 δισ. της 4ετίας 2015-2019. Τέλος ότι η πιστοληπτική γραμμή 25 δισ. που θα δινόταν μετά την 5η αξιολόγηση του 2014 (που δεν ολοκλήρωσε ποτέ η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) θα απαιτούσε νέα συμφωνία με νέα μέτρα. Δεν στοίχισε, λοιπόν, στην οικονομία 100 δισ. ευρώ η στάση της παρούσας κυβέρνησης, το αντίθετο μάλιστα.
Στο γενικότερο θετικό οικονομικό κλίμα, πέρα από το κλείσιμο της 2ης αξιολόγησης, θετική συνεισφορά είχε και η συμφωνία για το χρέος, που η μεσοπρόθεσμη αποπληρωμή του συνδέθηκε, για πρώτη φορά, με ρήτρα ανάπτυξης, ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός για την πορεία της ανάκαμψης. Ομως και τα άλλα βασικά σημεία της συμφωνίας δημιουργούν ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον, ορατό και μετρήσιμο από όλους: πρωτογενές πλεόνασμα 2% για τη μετά το 2021 περίοδο, επέκταση-ωρίμανση των δανείων για 15 χρόνια, δημιουργία αναπτυξιακής τράπεζας, 1,6 δισ. ευρώ νέο δάνειο για επιστροφές του Δημοσίου. Ολα αυτά επέτρεψαν την επάνοδο στις αγορές.
Η πορεία για την ανάκαμψη της χώρας έχει ξεκινήσει και ο στόχος για την έξοδό της από τα μνημόνια και την κηδεμονία της τον Αύγουστο του 2018 είναι πλέον εφικτός.
