Τα στοιχεία για την είσπραξη ΦΠΑ κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2017 αναδεικνύουν δύο βασικά προβλήματα. Πρώτον, η υπερφορολόγηση στην οποία καταφεύγει η κυβέρνηση Τσίπρα δεν αποδίδει τα αναμενόμενα. Δεύτερον, η φοροδιαφυγή και η φοροκλοπή παραμένουν ένα είδος εθνικού σπορ, με αποτέλεσμα πάρα πολλοί επιτήδειοι να ξεφεύγουν από τις υποχρεώσεις τους και τον λογαριασμό να πληρώνουν οι συνεπείς φορολογούμενοι και οι συμπολίτες μας με μεγάλες οικονομικές ανάγκες. 

200 εκ. αντί για 1 δισ.

Η κυβέρνηση Τσίπρα εφαρμόζει μια σκληρή αντιλαϊκή πολιτική, η οποία συμπεριλαμβάνει την αύξηση του ΦΠΑ σε τρόφιμα και βασικά καταναλωτικά αγαθά στον ανώτατο συντελεστή. Προέκυψε έτσι μια επιβάρυνση στο καλάθι της νοικοκυράς της τάξης του 10% η οποία οδήγησε, με βάση τα επίσημα στοιχεία των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, στη μείωση της κατανάλωσης τροφίμων και βασικών ειδών. 

Με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις η αύξηση στα έσοδα από την τιμωρητική αύξηση του ΦΠΑ είναι της τάξης των 200 εκ. ευρώ, ενώ θα έπρεπε, με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, να είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ. 

Η κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να καλύψει τους στόχους για τα φορολογικά έσοδα με τη βοήθεια του ΦΠΑ που κατέβαλε όμιλος επενδυτών για την εξαγορά των περιφερειακών αεροδρομίων και ο οποίος ξεπερνάει τα 200 εκ. ευρώ που εξασφαλίστηκαν από την αύξηση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και σε βασικά καταναλωτικά είδη. 

Υπάρχει μια γενική εικόνα στασιμότητας των φορολογικών εσόδων του Δημοσίου παρά την υπερφορολόγηση που έχει επιβληθεί. Η κυβέρνηση καλύπτει την υστέρηση στα έσοδα, σε σχέση με τους στόχους, μέσα από τη διεκδίκηση ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο και ειδικού τύπου έσοδα, όπως ο ΦΠΑ για την εξαγορά των περιφερειακών αεροδρομίων από όμιλο επενδυτών. Αυτό σημαίνει ότι η φορολογική πολιτική που εφαρμόζεται δεν είναι διατηρήσιμη και είναι πολύ πιθανόν να διαπιστώσουμε σε διάστημα μερικών μηνών ότι τα πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα που διαφημίζει η κυβέρνηση δεν έχουν μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα. 

Μαζική φοροκλοπή

Τα στοιχεία για τον ΦΠΑ του πρώτου οκταμήνου του 2017 είναι απογοητευτικά γιατί συμπεριλαμβάνουν τις επιδόσεις του Ιουλίου και του Αυγούστου, στη διάρκεια των οποίων παρατηρήθηκε ρεκόρ αφίξεων τουριστών και ρεκόρ εσόδων. Ο ΦΠΑ που κατέβαλαν οι τουρίστες σε πολλές περιπτώσεις κατέληξε στην τσέπη των επαγγελματιών του κλάδου, με αποτέλεσμα να τον στερηθεί ο δημόσιος προϋπολογισμός και να κληθούν να καλύψουν τη διαφορά τους επόμενους μήνες αυτοί που ζουν και εργάζονται στα μεγάλα αστικά κέντρα σε δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. 

Η μαζική φοροκλοπή ΦΠΑ που παρατηρήθηκε αυτή τη χρονιά στον τουριστικό τομέα δείχνει πόσο δύσκολο είναι να εφαρμοστεί η φορολογική πολιτική, όταν ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας αρνείται να αναλάβει βασικές του υποχρεώσεις. 

Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι θα λειτουργούσαμε καλύτερα με χαμηλότερους συντελεστές ΦΠΑ και μεγαλύτερη φορολογική συνείδηση και κοινωνική υπευθυνότητα αλλά, όπως συνήθως συμβαίνει στον δημόσιο βίο, είναι τεράστια η απόσταση που χωρίζει τη θεωρία από την πράξη. 

Η Ελλάδα είναι σύμφωνα με τις έρευνες που γίνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο μία από τις χώρες με το υψηλότερο ποσοστό φοροδιαφυγής, φοροκλοπής -κάτι λιγότερο από 30%- σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ. Εάν υπήρχε η δυνατότητα να μειωθεί το ποσοστό φοροδιαφυγής - φοροκλοπής επί του συνόλου των εσόδων από ΦΠΑ στο μισό θα είχαμε λύσει το δημοσιονομικό μας πρόβλημα χωρίς τη διαρκή αύξηση των φορολογικών συντελεστών, που οδηγούν σε οικονομικό και δημοσιονομικό αδιέξοδο και στον κοινωνικό διχασμό.