Δευτέρα, 14 Αυγούστου 2017 20:45

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 90ο)

Γράφτηκε από τον

Το “Θάρρος” κυκλοφορεί με εκτενέστατη περιγραφή των όσων έγιναν τόσο στο Ασπρόχωμα, όσο και στο γήπεδο του Απόλλωνα και τη Νομαρχία.

Εκτιμά ότι ο κόσμος που είχε κατακλύσει το γήπεδο και είχε καταλάβει τους γύρω λόφους της Ράχης ξεπέρασε τα 15.000 άτομα, δίνει μια εικόνα στρατοκρατούμενης πόλης και εκτιμά ότι τα μέτρα τάξης ήταν υπερβολικά. Τα συνθήματα που κυριαρχούν στρέφονται κατά του Βουρλούμη και του ΑΣΟ και εκφράζουν την αγωνία για την πείνα. Στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν και οι ομιλίες των δικηγόρων, μελών της οργανωτικής επιτροπής, Σοφοκλή Νινιού και Τάκη Δεληγιάννη που έγιναν στο γήπεδο του Απόλλωνα. Και από το ρεπορτάζ του “Θάρρους” αναδεικνύεται η ξεχωριστή παρουσία του Τσικλητήρα σε διάφορες φάσεις της κινητοποίησης. Και η αντιπαράθεση ξεκινά από το Ασπρόχωμα: “Ο,τι και αν γραφεί διά την κίνησιν την οποία παρουσίασε το Ασπρόχωμα είναι ολίγον. Ο συρμός εκ Μεσσήνης έχει φθάσει εν τω μεταξύ και... ξεμπαρκάρει λόχους αγροτών. Εν τω μεταξύ καταφθάνει και ο κ. Λούλης Τσικλητήρας του αγροτικού τμήματος Πυλίας με πυκνάς ομάδας χωρικών εφίππων. Ευθύς ως έφθασεν εις το Ασπρόχωμα ωμίλησε προς τους συγκεντρωμένους ειπών ότι αρκετά πλέον εξηντλήθη ο παραγωγός εκλιπαρών και ικετεύων. Ομολογουμένως η ομιλία του ηλέκτρισε τους συγκεντρωμένους οι οποίοι έξαλλοι ανέπεμπον ζητωκραυγάς και επιφωνήματα ικανοποιήσεως. Ο κ. Δεληγιάννης εξ ονόματος της οργανωτικής επιτροπής του συλλαλητηρίου επεμβάς παρεκάλεσε τον ομιλητή όπως διακόψη τον λόγον του καθόσον ο Μεσσήνιος παραγωγός έφθασε μέχρι του Ασπροχώματος διά να επαναστατήση αλλά διά να διαδηλώση το παράπονόν του ευνόμως. Επηκολούθησε σύγχισις. Μετ' ολίγα λεπτά της ώρας επενέβησαν οι ψυχραιμότεροι και ούτω η ησυχία απεκαταστάθη”.

Οταν τελειώνει την ομιλία του ο Δεληγιάννης, ο Τσικλητήρας κάνει παρέμβαση για πιο επιθετική στάση: “Εις το σημείον όμως τούτο παρεμβαίνει ο κ. Τσικλητήρας όστις, διακόπτων τον ρήτορα, λέγει ότι οι αγρόται πρέπει να μεταβούν εις το Τηλεγραφείον και απ' εκεί να ζητήσουν απ' ευθείας τον κ. πρωθυπουργόν προς τον οποίον να εκθέσουν τα αιτήματά των και την απόφασίν των όπως μη διαλυθούν ποτέ αν δεν τους απαντήση ευνοϊκώς. Επεκράτησαν όμως ψυχραιμότεραι αντιλήψεις και η επιθυμία του κ. Τσικλητήρα δεν επραγματοποιήθη”.

Αλλά όταν έφθασε η μεγάλη πορεία στην Αριστομένους (η κεφαλή ήταν στη γέφυρα της 23ης Μαρτίου και υπήρχε ακόμη κόσμος στο γήπεδο που περίμενε να ξεκινήσει), οι αγρότες που ακολουθούν τον Τσικλητήρα επιχειρούν να πείσουν για εισβολή στο Τηλεγραφείο: “Μόλις η πομπή έφθασεν υπό το Τηλεγραφείον το οποίον εφρούρει ο υπολοχαγός κ. Θεοδωρόπουλος μετ' ισχυράς δυνάμεως, πολλοί εκ των αγροτών της παρατάξεως Τσικλητήρα εζήτησαν όπως εισβάλουν εις αυτό και απ' εκεί να έλθουν εις επικοινωνίαν τηλεφωνικήν μετά του κ. Βενιζέλου. Αλλά κατίσχυσαν και εδώ αι ψυχραιμότεραι αντιλήψεις και η ογκώδης πομπή επροχώρησε την Αριστομένους και μετ' ολίγον έφθασε εις την Νομαρχίαν, εις τον εξώστην της οποίας ανέμενον ο κ. νομάρχης, ο κ. φρούραρχος και ο κ. διοικητής της Χωροφυλακής”.

Και μετά τη συγκέντρωση της Νομαρχίας, παρά τα εμπόδια ο Τσικλητήρας δεν το βάζει κάτω και σε άλλο σημείο μιλάει σε πλήθος αγροτών που έχει συγκεντρωθεί για να τον ακούσει: “Ακολούθως ο κ. Τσικλητήρας κατηυθύνθη προς το ξενοδοχείον “Λευκός Οίκος” συνοδευόμενος υπό των εκατοντάδων ακολούθων του προς τους οποίους ωμίλησε διά μακρών”.

Η ισχυρή παρουσία του Αγροτικού Κόμματος στη συγκέντρωση επισφραγίζεται με τη διανομή προκηρύξεων στους αγρότες, η οποία υπογράφεται από τα μέλη του Πολιτικού Γραφείου Χατζηγιάννη, Γαβριηλίδη, Αβρασόγλου: “Το Αγροτικό Κόμμα με ιδιαίτερη συμπάθεια παρακολουθεί εξ αρχής τους δίκαιους και τίμιους αγώνας σας διά το ζήτημά σας. Οπως όμως σε κάθε ζήτημα που αφορά τις εργαζόμενες αγροτικές μάζες, έτσι και στο δικό σας το ζήτημα, η πλουτοκρατική κυβέρνησις των Φιλελευθέρων δεν έδωσε ποτέ καμία προσοχή και κανένα ενδιαφέρον. Εκείνη που έσπευσε να εκμεταλλευτεί τελευταίως μια σύγχιση που επεκράτησε μέσα στους σταφιδικούς πληθυσμούς της Πελοποννήσου λόγω της σταφιδικής κρίσεως του 1929-30, για να παραδώση εντελώς δέσμια πλέον την σταφιδοπαραγωγή διά των τελευταίων τροποποιήσεων των νόμων περί ΑΣΟ, εις το εμπόριον και την βιομηχανίαν και τους διάφορους Χαρίλαους, τώρα στο ζήτημα αυτό, που είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου τον αφίνει τόσο καιρό άλυτο, παρά τη φτώχεια που σας μαστίζει και παρά το ολοφάνερο δίκαιό σας, επιδεικνύουσα μεγάλη αδιαφορία και αδράνεια γιατί ποτέ δεν πόνεσε για σας. Πρέπει να εννοήσετε ότι τα σημερινά προσωπικά κόμματα και αι κυβερνήσεις τους δεν είναι δυνατόν να ενδιαφερθούν ποτέ για τα ζητήματά σας γιατί ιδρύθηκαν και υπάρχουν να υποστηρίζουν αντίθετα συμφέροντα προς τα δικά σας, τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου, του οποίου είναι πιστοί υποστηρικταί. Το Αγροτικό λοιπόν Κόμμα είναι το δικό σας κόμμα, κόμμα της τάξεώς σας και είναι μια νόμιμος αντίδρασις κατά της αποχαλινώσεως εις την οποίαν έχουν οδηγήσει τη χώρα μας τα προσωπικά κόμματα, σας χαιρετίζει και σας καλεί να συσπειρωθήτε γύρω από την Σημαίαν μας, την πράσινη Σημαία του Αγροτισμού. Οργανώσατε στα χωριά σας παραρτήματα του κόμματος, στας επαρχίας σας τα επαρχιακά τμήματά σας, στο νομό σας τη Νομαρχιακή Επιτροπή. Πιστεύσατε στο κόμμα αυτό σα Θεό και να είστε βέβαιοι ότι θα αντικρύσετε καλλιτέρας ημέρας. Μιμηθείτε τους συναδέλφους σας Μακεδόνας, Θεσσαλούς και Θράκας, οι οποίοι διά των οργανώσεων του κόμματος σας αποστέλλουν τους πιο συναδελφικούς χαιρετισμούς. Είναι ανάγκη να στραφείτε προς νέους πολιτικούς προσανατολισμούς. Είναι ανάγκη για τη ζωή σας αυτήν, για τον εγωισμό σας τον ταξικό, διά τα συμφέροντά σας γενικά να αποκηρύξετε όλα τα προσωπικά κόμματα και να ταχθήτε ανεπιφυλάκτως με το κόμμα σας.

Το κόμμα σας λοιπόν σας καλεί να φωνάξετε μαζί του:

• Ζήτω το Αγροτικό Κόμμα

• Κάτω τα προσωπικά κόμματα

• Ζήτω η απολύτρωσις των σκλάβων του κάμπου” (637).

Και μετά το τέλος του συλλαλητηρίου συνεχίζονται οι διώξεις των κομμουνιστών καθώς ανακοινώνεται ότι “συνελήφθη υπό των οργάνων της Ειδικής Ασφαλείας ο κομμουνιστής Δημοσθ. Ευστρ. Σπαθής ή Διον. Στρατηγόπουλος” (642). Και κατά το ρεπορτάζ “τα όργανα της Ειδικής Ασφαλείας παρηκολούθουν από ημερών εν πρόσωπον το οποίον ήρχετο εις επαφήν με τινάς των ενταύθα κομμουνιστών [...] Εκ της λεπτομερούς ανακρίσεως εις την οποίαν υπέβαλεν τούτον ο διοικητής της Ασφαλείας κ. Γιαλουράκος διεπιστώθη ότι ονομάζεται Διον. Στρατηγόπουλος. Είχε δε έλθει εις Καλάμας με πλαστόν διαβατήριον διά να αναχωρήση εις Αλεξάνδρειαν υπό το ψευδώνυμον Σπαθής [...] Ο συλληφθείς ηναγκάσθη να ομολογήση ότι προ 10 ημερών κατεδικάσθη υπό του Πλημμελειοδικείου Σπάρτης εις εξάμηνον φυλάκισιν επί παραβάσει του ιδιωνύμου” (643).
Οι ημέρες περνούν και δεν υπάρχει καμία κυβερνητική αντίδραση, γεγονός που σκορπίζει απογοήτευση στα μέλη της οργανωτικής επιτροπής του συλλαλητηρίου, η οποία γίνεται έκδηλη σε αλλεπάλληλα δημοσιεύματα, στα οποία ανιχνεύουμε και την ανησυχία ότι η κατάσταση αυτή θα οδηγήσει στην οργάνωση ενόπλων συλλαλητηρίων τα οποία επιχειρούν να αποτρέψουν. Σε ρεπορτάζ που δημοσιεύεται στο “Θάρρος” και φιλοξενούνται ανωνύμως απόψεις μελών της επιτροπής αναφέρεται μεταξύ άλλων: “Εφ' όσον -μας ετονίσθη- η κυβέρνησις του κ. Βενιζέλου παρουσιάζεται ανάλγητος προς την δυστυχίαν της παραγωγής και εφ' όσον η τελευταία ειρηνική διαμαρτυρία δεν απέφερε τα προσδοκώμενα, δεν απομένουν παρά δύο τινά: Ή να σταυρώσουν τας χείρας οι παγόπληκτοι και να αναμείνουν καρτερικά και αδιαμαρτύρητα τον επερχόμενον εκ της πείνης θάνατον, ή, κινούμενοι από το συναίσθημα της αυτοσυντηρήσεως να αρπάσουν τα όπλα και να επιτεθούν προς πάσαν κατεύθυνσιν. Αλλ' εφ' όσον το τελευταίον τούτο σημαίνει επανάστασιν την οποίαν ούτε ως μέσον σωτηρίας υποδεικνύομεν, αλλ' ούτε οι παραγωγοί πρέπει να φθάσουν μέχρις εκεί, διότι άλλως τε και αν έπραττον τούτο τίποτε δεν θα επετύγχανον, μοιραίως αναγκαίως και αποτρέπτως πλέον θα αναμείνουν ως άλλοι Ιωβ τον εξακολουθητικόν θάνατον” (644).

- (637) “Θάρρος” 12/10/1931

- (642) “Θάρρος” 20/10/1931

- (643) “Σημαία” 20/10/1931

 

- (644) “Θάρρος” 23/10/1931