Δευτέρα, 21 Αυγούστου 2017 15:01

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 91ο)

Γράφτηκε από τον

 

Την ίδια ημέρα η “Σημαία” κυκλοφορεί με ένα επιθετικό άρθρο εναντίον της ιδέας για τη συγκρότηση ενόπλων συλλαλητηρίων.

Από το κείμενο προκύπτει εμμέσως ότι την ιδέα των ενόπλων συλλαλητηρίων ενστερνίζονται και μέλη της οργανωτικής επιτροπής, ο Τσικλητήρας και η ρητορική του φοβίζουν τους υπερασπιστές του αστικού κράτους, ενώ διατυπώνεται ευθέως η απειλή καταγγελιών που θα ενεργοποιήσουν το ιδιώνυμο: “Μερικοί υπεράγαν έξυπνοι, διά να παίξουν ρόλον Δαντώνων ή Ροβεσπιέρου ή Λένιν ή δεν ξεύρωμεν τίνος άλλου, δηλητηριάζουν επιτηδείως τις τάξεις των αγροτών, απειλούντες ένοπλα συλλαλητήρια, εισβολάς εις την πόλιν κ.λπ. Κατά των ανοήτων και επιτηδείων αυτών κρωγμών διαμαρτυρόμεθα εντονώτατα. Εις τοιούτον ολισθηρόν κατήφορον δεν θα αφήσωμεν να παρασυρθώμεν, εις τοιούτους εξωφρενισμούς δεν θα συμμετάσχομεν. Πιστεύομεν ότι οι παγόπληκτοι αδικούνται. Πιστεύομεν ότι τους ερρίφθησαν ψυχία ασήμαντα αντί αποζημιώσεως δικαίας. Πιστεύομεν ότι και τώρα είναι καιρός και τώρα είναι δυνατόν να φανή ο ΑΣΟ γενναιότερος και δικαιότερος απέναντι των παγοπλήκτων. Αλλά διά να γείνουν ένοπλα συλλαλητήρια, διά να προκληθή νέα αναστάτωσις των Μεσσηνίων, διά να παίξουν μερικοί ρόλους αγροταμυντόρων και σταφιδοσωτήρων, αυτό δεν θα το ανεχθώμεν, ποτέ. Οχι δεν θα θελήσωμεν να ενθαρρύνομεν τοιούτους εξωφρενισμούς, αλλά και θα στηλιτεύσωμεν πάσαν οιανδήποτε απόπειραν, τείνουσαν εις την διασάλευσιν της τάξεως. Εφ' όσον εξαρτηθή παρ' ημών, δεν θα ανεχθώμεν ώστε να αναδειχθούν μερικοί ήρωες. Αρκετά ελέχθησαν, αρκετά εγράφησαν, αρκετά ψηφίσματα εστάλησαν. Αντί να σκεπτόμεθα περί νέων ασκόπων συλλαλητηρίων, και μάλιστα ενόπλων, θα έπρεπε τρία τέσσαρα μέλη μιας επιτροπής να μεταβούν εις Αθήνας, να επικοινωνήσουν εκ νέου με την κυβέρνησιν και να προσπαθήσουν να πείσουν αυτήν οπόσον αδικούνται οι παραγωγοί από τας ληφθείσας αποφάσεις. Τα συλλαλητήρια δεν έχουν κανέναν λόγον και κανέναν σκοπόν. Εκτός αν είναι ανάγκη να εμφανίζωνται μερικοί έφιπποι και να διατάζουν τας αρχάς. Η “Σημαία” όχι άπαξ απέδειξε τας φιλαγροτικάς της διαθέσεις. Πάντοτε ετάχθη παρά το πλευρόν των αγροτών. Αλλά παρά το πλευρόν ανθρώπων αγωνιζομένων ίσως για λόγους εντυπωσιακούς να προκαλέσουν τρικυμίας μέσα σε ποτήρια, και να δίνουν εξετάσεις ενώπιον ενός λαού δυστυχούντος, όπως υποδυθούν τον μανδύαν του προστάτου, δεν θα θελήσωμεν να ταχθώμεν, εφ' όσον μάλιστα τα κυριώτερα και σπουδαιότερα μέλη της επιτροπής του τελευταίου συλλαλητηρίου δεν συμμερίζονται τας ιδέας των θορυβούντων, ως προς τα μέσα δι' ων θα επιτευχθή η αύξησις της αποζημιώσεως. Θα λυπηθώμεν πολύ λοιπόν εάν ευρεθώμεν εις την δυσάρεστον θέσιν να ταχθώμεν αντιμέτωποι ανθρώπων τους οποίους αν και εκτιμώμεν εν τούτοις δεν θα διστάσωμεν να τους χαρακτηρίσωμεν ως εχθρούς του καθεστώτος. Πρέπει δε να γνωρίζουν ότι το καθεστώς έχει ανάγκην μεγαλυτέραν πάσης άλλης εποχής να μην προσβληθή και να μην παρουσιάση εικόναν κράτους εν κράτει” (645).

Ο νομάρχης κ. Κρεββατάς γυρίζει από την Αθήνα με άδεια χέρια και στις δηλώσεις του ζητεί... θυσίες λόγω της οικονομικής κρίσης: “Το ζήτημα της αποζημιώσεως των παγετοπλήκτων είναι κυρίως ζήτημα της αρμοδιότητας του ΑΣΟ. Επί βάσει των προβλέψεων των ζημιών ο ΑΣΟ εζήτησε δάνειον από την Εθνικήν Τράπεζαν 170 περίπου εκατομμύρια διά να χορηγηθή δε τούτο η κυβέρνησις ηναγκάσθη να παράσχη την εγγύησιν του κράτους. Αύξησις του δανείου υπό τας σημερινάς συνθήκας της νομισματικής στενότητος είναι αδύνατος. Αλλως τε ο κανονισμός ασφαλείας ο προβλέπων την αποζημίωσιν εν περιπτώσει θεομηνίας περιορίζει τα δικαιώματα του ΑΣΟ. Πόρους ιδίους ο ΑΣΟ όχι μόνον δεν έχει διαθεσίμους αλλά το χρεωστικόν αυτού υπόλοιπον κατά την αρχήν της νέας σταφιδικής περιόδου ανήρχετο εις 170 εκατομμύρια δραχμών. Με το νέον δηλαδή δάνειον διά την αποζημίωσιν των παγοπλήκτων τα χρέη του ΑΣΟ ανήρχοντο εις 340 ολόκληρα εκατομμύρια. Η κυβέρνησις εξήντλησε όλα τα μέσα τα οποία διέθετε προς επικουρίαν των παθόντων. Ανέστειλε την είσπραξιν των οφειλομένων υπό του ΑΣΟ φόρων. Παρητήθη απέναντι της Εθνικής Τραπέζης του δικαιώματος πρωτοπραξίας. Ουσιαστικώς δηλαδή το κράτος δεν θα εισπράξη κανέναν φόρον πριν ή εξοφληθή το προς την Εθνικήν Τράπεζαν χρέος. Το μόνον απολειπόμενον εκ μέρους της κυβερνήσεως μέτρον είναι η παρέμβασίς της παρά τη Αγροτική Τραπέζη, όπως αναστείλη την είσπραξιν των καλλιεργητικών δανείων προς εκείνους εκ των παραγωγών οίτινες είναι αποδεδειγμένως ενδεείς και ανίκανοι να καταβάλωσι. Τούτο δεν πρέπει να εκληφθή ως κανών διά τους δυνάμενους να πληρώσουν διότι κατ' αυτόν τον τρόπον η Αγροτική Τράπεζα θα περιήρχετο εις αδυναμίαν εκπληρώσεως του προορισμού της, και όταν μετ' ολίγον θα εζητείτο παροχή των συνήθων καλλιεργητικών δανείων εκείνοι οίτινες θα μεταμελούντο πρώτοι θα ήσαν οι παραγωγοί. Η αύξησις της τιμής του οινοπνεύματος θα ήτο άκαρπος διότι η κατανάλωσίς του εις τας σημερινάς τιμάς διαρκώς ελαττούται και επομένως ουδεμία θα προέκυπτε εκ της αυξήσεως ταύτης πρόσοδος, εκτός του ότι η αύξησις της τιμής του φωτιστικού οινοπνεύματος θα έπλητττε κυρίως τας λαϊκάς τάξεις. Συνιστώ νηφαλιότητα εις τους παθόντας των οποίων αναγνωρίζω τας ανάγκας και την δυσχερήν οικονομικήν κατάστασιν. Δεν πρέπει να παραβλέπωσιν ότι παγκόσμιος οικονομική κρίσις μαστίζει όλους τους λαούς, ότι εκατομμύρια ανέργων εις πλουσιωτάτας χώρας περιέρχονται τας οδούς απαιτούντες τον άρτον, ότι η κυβέρνησις αγωνίζεται εν μέσω της οικονομικής θυέλλης να κατοχυρώση το εθνικόν μας νόμισμα. Προς τούτο κάθε Ελλην πολίτης οφείλει να υποστεί πάσαν δυνατήν θυσίαν εν τη πεποιθήσει ότι καλλίτεραι ημέραι θα ανατείλωσι. Δεν πρέπει να παραβλέπωσι οι παθόντες ότι άνευ της προνοίας της ασφαλίσεως οφειλομένης εις την αγροτικήν πολιτικήν της κυβερνήσεως, η θεομηνία του παγετού δεν θα αντιμετωπίζετο όπως αντιμετωπίζεται σήμερον, έστω και διά της αποζημιώσεις των 1.200 δραχμών” (646).

Στις δηλώσεις του νομάρχη απαντά με εκτενές άρθρο του ο εκ των οργανωτών του συλλαλητηρίου Ηλίας Μαράκας ο οποίος θεωρεί “πεπλανημένη” τη δήλωση του κ. Κρεββατά. Επιρρίπτει ευθύνες στον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Παν. Βουρλούμη. Προειδοποιεί ότι θα οργιάσει το ρουσφέτι προκειμένου η Αγροτική Τράπεζα να δίνει τις απαλλαγές για την είσπραξη αφού όλοι οι παραγωγοί είναι σε πλήρη αδυναμία. Απαντά ότι η ασφάλιση της παραγωγής είναι προϊόν των κινητοποιήσεων παγοπλήκτων το 1929. Και τεκμηριώνει τη δυνατότητα αποζημίωσης των παραγωγών με 2.000 δρχ. το ενετικό χιλιόλιτρο (647).

Τα πράγματα όμως γίνονται ακόμη χειρότερα καθώς ιδιώτες εκμεταλλευόμενοι τα νομοθετικά κενά προχωρούν σε κατασχέσεις αποζημιώσεων: “Μας παρέχεται η πληροφορία ότι πλείστοι δανεισταί των παγετοπλήκτων επέβαλον αθρόας κατασχέσεις εις χείρας της Αγροτικής Τραπέζης διά τας προς αυτούς οφειλάς των παραγωγών. Η ενέργεια αύτη είναι αποτέλεσμα μιας ουσιώδους παραλείψεως του σχετικού Διατάγματος. Διότι ενώ κατά το σχετικόν Διάταγμα περί αποζημιώσεως των παγετοπλήκτων 1929 οι αποζημιώσεις εκηρύχθησαν ακατάσχετοι κατά το ήδη ισχύον διάταγμα δεν ελήφθη τοιαύτη πρόνοια και τοιουτοτρόπως οι πιστωτές επωφεληθέντες της ευκαιρίας επιβάλλουν κατασχέσεις εις χείρας Αγροτικής Τραπέζης. Η κυβέρνησις εκτιμώσα την αφάνταστον οικονομικήν δυσπραγίαν των παγετοπλήκτων πρέπει αν συμπληρώση έστω και εκ των υστέρων το σχετικό Διάταγμα κηρυσσομένων ακατάσχετων των εκ παγοπληξίας οφειλομένων αποζημιώσεων. Διότι εάν εξακολουθήση η φάμπρικα των κατασχέσεων είναι ζήτημα εάν το εν τέταρτον των παγοπλήκτων θα δυνηθή να λάβη έστω και μίαν πεντάραν από τας αποζημιώσεις. Σχετικώς προς την σύστασιν ταύτην νομίζομεν ότι πρέπει να γίνουν ανάλογοι ενέργειαι από μέρους των γεωργικών οργανώσεων, υποδεικνυομένους εις την κυβέρνησιν ότι πρέπει να κηρυχθούν ακατάσχετοι. Καθ' ην στιγμήν λαμβάνεται το μέτρον όπως η Αγροτική Τράπεζα μη παρακρατή τας αποζημιώσεις προς συμψηφισμόν των προς αυτήν οφειλομένων, θα ήτο εντελώς ακατανόητον εάν επετρέπετο εις τρίτους πιστωτάς να κάμουν εκείνο το οποίον δέον να κάμη η Αγροτική Τράπεζα έχουσα τα χρήματα εις χείρας της. Οπωσδήποτε εάν υπάρχη τοιαύτη παράλειψις και το σχετικό Διάταγμα πρέπει ανυπερθέτως να ληφθή η ενδεικνυομένη πρόνοια χάριν των δυστυχούντων παραγωγών” (648).

Μπροστά στην κατάσταση που δημιουργείται, η Οργανωτική Επιτροπή του συλλαλητηρίου αποφασίζει τη συγκρότηση παμμεσσηνιακού συνεδρίου καθώς η ίδια δείχνει απρόθυμη να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες, οι οποίες θα πρέπει να έχουν δυναμικότερο χαρακτήρα. Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρονται τα εξής: “Συνελθούσα εν Καλάμας εις σύσκεψιν η Επιτροπή του παμμεσσηνιακού συλλαλητηρίου των παγοπλήκτων και εξετάσασα την δημιουργηθείσα κατάστασιν λόγω της οικονομικής εξαθλιώσεως των παραγωγών και διαπιστώσασα ως απραγματοποίητας τας υποσχέσεις των μεσσηνιακών αρχών τόσον εκ των αποτελεσμάτων όσον και εκ της παρακολουθήσεως της όλης εν Αθήναις σχετικής ζυμώσεως δι' ιδίων της μελών επί τούτω αποσταλέντων εις Αθήνας κατέληξεν εις την απόφασιν λόγω της μεγάλης σοβαρότητος της αποφάσεως ήτις δέον να ληφθή διά την περαιτέρω στάσιν της, όπως την 15ην τρέχοντος μηνός ημέραν Κυριακήν και ώραν 9ην πρωινήν συγκροτηθή εν Καλάμαις παμμεσσηνιακόν συνέδριον εις ο να μετάσχωσι πάντες οι εκπρόσωποι οργανώσεων γεωργικών και επαγγελματικών ως και οι πρόεδροι κοινοτήτων ίνα κατά τούτο συζητηθώσι λεπτομερέστερον τα απασχολούντα τον αγροτικόν πληθυσμόν ζητήματα παγοπληξίας απεικονισθή εν όλη της τη ακεραιότητη η τελεία αδιαφορία της κυβερνήσεως και ληφθή απόφασις της περαιτέρω στάσεως των παραγωγών, έναντι της απόνου τακτικής της κυβερνήσεως” (649).

Τη σχετική πρόσκληση υπογράφουν οι Λεων. Παλαμάρας, Περ. Βανιζέλος, Ηλ. Μαράκας, Γεωργ. Φωτόπουλος, Αλ. Αποστολάκης, Σοφ. Νινιός, Τάκης Δεληγιάννης. Ι. Χριστόπουλος, Δ. Ηλιόπουλος, Αρ. Τόγκας, Παν. Χριστόπουλος, Θ. Σπηλιώτης, Κ. Μακρής, Αν. Κοντοπανάγος. Και μέσα σε αυτό το κλίμα αναταραχής γίνονται οι εκλογές των αντιπροσώπων στη γενική συνέλευση του ΑΣΟ: “Ως τακτικοί αντιπρόσωποι της γενικής συνελεύσεως του Σταφιδικού Οργανισμού των συνεταιρισμών Μεσσηνίας εξελέγησαν: της Παμμεσσηνιακής ο κ. Β. Χριστοφιλόπουλος. Της Ενώσεως Συνεταιρισμών Μπάστα οι κ.κ. Σταθάς και Γκίζας. Της Κεντρικής Ενώσεως Μεσσήνης ο κ. Σταυρόπουλος. Ζευγολατειού ο κ. Μαράκας. Μεσσήνης ο κ. Φωτόπουλος. Της Ενώσεως Πύλου οι κ.κ. Κοντός και Μυλωνάς. Της Ενώσεως Γαργαλιάνων ο κ. Σκούντζος. Της Τριφυλίας και Πυλίας οι κ.κ. Δεληγιάννης και Αντωναρόπουλος. Της Κυπαρισσίας ο κ. Κόκκιζας. Του Κακόβατου ο κ. Παπαδόπουλος και των Κρεσταίνων οι κ.κ. Πρίνος και Καραθανάσης” (650).

645) “Σημαία” 23/10/1931

(646) “Σημαία” 29/10/1931

(647) “Σημαία” 4/11/1931

(648) “Σημαία” 5/11/1931

(649) “Θάρρος” 10/11/1931

 

(650) “Θάρρος” 11/11/1931 - Η επαρχία Ολυμπίας ανήκε διοικητικά στη Μεσσηνία.