Δευτέρα, 23 Οκτωβρίου 2017 12:09

To σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 100ό)

Γράφτηκε από τον

Η προσπάθεια ενοποίησης των δύο πτερύγων του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας περιλαμβάνει και την έκδοση του περιοδικού “Κοινωνική Ευθύνη” ως θεωρητικού οργάνου του Αγροτικού Κόμματος το οποίο σύμφωνα με ανακοίνωση “θα βοηθήση παντοιοτρόπως τον αγώνα μας, καθόσον θα μορφώση όλα τα στελέχη, ώστε να γνωρίζουν ποία είνε η αιτία της σημερινής κακοδαιμονίας και κατά ποίον τρόπον το Αγροτικόν Κόμμα, ως όργανον πάλης των εργαζόμενων και παραγωγικών πληθυσμών τη χώρας, θα δυνηθή να δημιουργήση τας προϋποθέσεις εκείνας που χρειάζονται διά την ανατροπήν των προσωπικών αστικών κομμάτων και διά την εγκαθίδρυσιν μιάς καταστάσεως, όπου δεν θα υπάρχουν κοινωνικαί ανισότητες και αδικίαι, υπερχορτασμένοι οι ολίγοι και νηστικοί οι πολλοί” (686).

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από βαθιά οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση. Η πείνα παίρνει μεγάλες διαστάσεις, οργανώνονται μεγάλα συλλαλητήρια αγροτών και ανέργων στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, κινητοποιήσεις γίνονται και στην Ηπειρο. Οι διαμαρτυρόμενοι σπάνε φούρνους και συγκρούονται με την Αστυνομία, ενώ μεγάλο συλλαλητήριο για τα καπνά στη Νιγρίτα διαλύεται βίαια με αποτέλεσμα να υπάρξουν και θύματα. Στο πολιτικό πεδίο γίνονται προσπάθειες συνεργασίας της αντιπολίτευσης (πλην ΚΚΕ), κάτι το οποίο απορρίπτει το Αγροτικό Κόμμα όπως φαίνεται στην ανακοίνωση.

Η Δημοσιονομική Επιτροπή της Κοινωνίας των Εθνών απορρίπτει το αίτημα Βενιζέλου για βοήθεια και η χώρα οδεύει για στάση πληρωμών. Μέσα σε αυτό το κλίμα ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος σε δηλώσεις του αναφέρει ότι θα γίνουν βουλευτικές και γερουσιαστικές εκλογές ταυτόχρονα τον Απρίλιο ή Μάιο, πριν τις τελικές αποφάσεις της Δημοσιονομικής Επιτροπής, και στη Μεσσηνία αρχίζουν οι ζυμώσεις: 

“Η αγροτοεργατική κατάστασις εμφανίζει ζωηροτάτην κίνησιν εν τη Μεσσηνία με στελέχη μεγάλης λαϊκής δυναμικότητος. Ούτω τους πυρήνας της αγροτοεργατικής κινήσεως αποτελούν επί του παρόντος οι κ.κ. Λ. Τσικλητήρας διά την Πυλίαν, Παν. Κασίμης για την Τριφυλίαν, Κ. Βουδούρης διά την Ολυμπίαν και πιθανόν ο κ. Χρ. Δικαίος διά τας Καλάμας. Καταβάλλονται ήδη προσπάθειαι ζωηρόταται συγκεντρώσεως και συνεργασίας όλων των δυναμικών στοιχείων της αριστεράς παρατάξεως προς εμφάνισιν ενιαίου μετώπου κατά τας εκλογάς, διά της καταρτίσεως ιδίων συνδυασμών κατ' επαρχίας και κοινών τοιούτων Γερουσιαστών. Καθ' όλην την επαρχίαν Μεσσήνης συνεκροτήθησαν αγροτικοί πολιτικοί σύλλογοι με κοινόν πρόγραμμα καθαρόν αγροτοεργατικόν. Η επιτευχθείσα γενική σύμπραξις των αγροτών της Ελλάδος ευχεραίνει και εις το νομόν Μεσσηνίας την αγροτικήν πολιτικήν κίνησιν” (687). 

Και ενώ “φλέγεται” η κοινωνία, ο πάγος απειλεί για μια ακόμη φορά τη σταφιδοκαλλιέργεια προκαλώντας συναγερμό μεταξύ των παραγωγών που προσπαθούν με φωτιές να τον αποτρέψουν:  

“Η επάνω Μεσσηνία διήλθε εν φρικτή αγωνία διότι όλαι αι καιρικαί ενδείξεις εμαρτύρουν ότι η ατμοσφαιρική θερμοκρασία θα κατήρχετο εις το μηδέν ότε πλέον η καταστροφή των σταφιδαμπέλων και των συκοδένδρων θα ήτο αναπόφευκτος διότι αι σταφιδάμπελοι έχουν μπουμπουκιάσει. Οι Διαβολιτσαίοι σταφιδοπαραγωγοί κατείχοντο από φόβον αλλά τούτο δεν τους ημπόδισε να κοιμηθούν ήσυχοι.

Αλλ' ενώ όλοι εκοιμώντο μακαρίως, ο κοινοτικός μας πρόεδρος κ. Χαρίτσης δεν εκοιμήθη. Είχε προμηθευτεί το απαραίτητον θερμόμετρον και παρακολουθούσε τας φάσεις του καιρού έτοιμος ανά πάσαν στιγμήν να δώση το σύνθημα του κινδύνου και να αμυνθή κατά του εχθρού. 

Η θερμοκρασία φθάνει εις τα 8 υπεράνω του μηδενός και ο πρόεδρος αρχίζει να φοβείται. Κατέρχεται εις τους 7 βαθμού και ο προεδρικός φόβος αυξάνει. Σημαίνει μεταμεσονύκτιον και η θερμοκρασία κατέρχεται εις τους 6 βαθμούς. Τότε ο καλός μας κοινοτικός πρόεδρος πανικόβλητος χωρίς να χάση καιρόν διευθύνεται εις τον ιερόν ναόν.

Εχει παρέλθει το μεταμεσονύκτιον και οι χωρικοί μας κοιμούνται ήσυχοι. Αιφνιδίως της νύχτας τη σιγαλιά ταράσσουν οι ήχοι των κωδώνων της εκκλησίας. Ο πρόεδρος κατεχόμενος υπό δεδικαιολογημένου πανικού κτυπά πενθίμως τους κώδωνας επ' αρκετήν ώρα και εν ακαρεί ολόκληρος η κοινότης ευρίσκεται επί ποδός.

Τρέξτε παιδιά, ο πάγος μας απειλεί τας σταφίδας και η φωτιά απ άκρου εις άκρον.

Ανδρες, γυναίκες, παιδιά εφοδιασθέντες με καυσόξυλα έσπευσαν εις τον κάμπον και σε διάστημα ολίγων λεπτών της ώρας ολόκληρος η σταφιδική μας περιφέρεια εφωτίζετο από την λάμψιν των αναρίθμητων πυρών που είχαν αναφθεί εις διάφορα σημεία. Τους Διαβολιτσαίους σταφιδοπαραγωγούς μιμούνται και οι σταφιδοπαραγωγοί των άλλων γειτονικών χωριών. Εξαίρεσιν βεβαίως όχι επαινετήν απετέλεσαν οι του Ζευγολατιού, αίτινες δεν εφάνησαν ανησυχούντες. Το θέαμα ήτο πολύ ενδιαφέρον. Ολόκληρος ο κάμπος, το Στενυκλάριον πεδίον, είναι συννεφιασμένο από τους καπνούς. Φωναί, τραγούδια, παρακλήσεις, ικεσίαι, σταυροκοπήματα, μετάνοιαι, όλα έχουν τεθεί εις ενέργειαν προς αποσόβησιν του κινδύνου.

Και είναι μεν αληθές ότι η θερμοκρασία δεν κατήλθε εις το μηδέν αλλά οι χωρικοί μας συναισθανθέντες τον κίνδυνον έπραξαν το καθήκον των. Είναι ανάγκη να είναι εν επιφυλακή καθ' εκάστην εσπέραν” (688).

Ενόψει του κινδύνου ο νομάρχης Μεσσηνίας Κ. Κρεββατάς εκδίδει ανακοίνωση ζητώντας από τους παραγωγούς να είναι σε επιφυλακή: 

“Εν σχετικώ τηλεγραφήματι Προέδρου Κοινότητος Ζευγολατιού αρμόδια γεωπονική υπηρεσία φρονεί ότι καίτι εκ των μετεωρολογικών ενδείξεων αποκλείεται σήμερον πτώσις παγετού, εν τούτοις δύναται να συστηθή εις τους ενδιαφερόμενους σταφιδοπαραγωγούς ότι παγετός δύναται να προληφθή αν πάντες οι κάτοικοι κατ' επιφόβους αιθρίας νύκτας, δημιουργώσι υπεράνω των καλλιεργειών των πυκνά νέφη καπνού δι' αναφλέξεως καπνογόνων υλικών, οίον αχύρου ολίγον υγρού, χλωρών χόρτων, ξηράς κοπρεβόων κτλ. Καθ όλην η δυνατόν την νύκτα και προ παντός τας πρωινάς ώρας μέχρι της τελείας ανατολής ηλίου” (689).

Και η Αστυνομία στη δίωξη του “φαντάσματος” που πλανιέται πάνω από τα σταφιδοχώρια, συλλαμβάνει... πιθανούς κομμουνιστές στον Αρη για να αποτρέψει τη δημιουργία σωματείου εργατών γης: 

“Παρά των αστυνομικών οργάνων του Τμήματος Χωροφυλακής Ασλάναγα, συνελήφθησαν προχθές εκεί οι Γ. Ντόκος, Π. Γραμμένος, Κ. Γούλος, Δ. Ξενούλης, Φ. Φράγκος και Πέτρος Φράγκος κατηγορούμενοι επί παραβάσει του Ιδιωνύμου. Οι ανωτέρω περί των οποίων υπάρχει πιθανότης ότι είναι κομμουνισταί, συνελήφθησαν καθ' ην ώραν είχον συγκεντρωθεί έξωθι του παρά το Δημοτικόν Σχολείον Ασλάναγα, ελαιώνος διά την ίδρυσιν ενός Σωματείου Εργατών Γης. Οι συλληφθέντες μετεφέρθησαν χθες στην Καλαμάτα και ωδηγήθηκαν ενώπιον του κ. Ανακριτού, όστις τους αφήκεν ελευθέρους” (670).

Στα χωριά όμως τα πράγματα δυσκολεύουν και επικρατεί αναστάτωση καθώς δεν δίνονται καλλιεργητικά δάνεια: 

“Εχομεν τας πληροφορίας ότι εις την ύπαιθρον Μεσσηνίαν επικρατεί μέγας αναβρασμός μεταξύ των αγροτών, λόγω της μη εισέτι χορηγήσεως προς αυτούς καλλιεργητικών δανείων. Πολλών περιφερειών οι κάτοικοι μένουν με εσταυρωμένας τας χείρας αφού δεν είναι δυνατόν να συνάψουν εν δάνειον εκ του προϊόντος του οποίου να καλλιεργήσουν τα κτήματά των. Πολλοί σύλλογοι και οργανώσεις εν τη υπαίθρω απέστειλαν τηλεγραφήματα εις Αθήνας αρμοδίως διά των οποίων παρακαλούν όπως η κυβέρνησις μεσολαβήση και χορηγηθούν εις αυτούς δάνεια καλλιέργειας. Εις τα τηλεγραφήματά των μεταξύ άλλων υπενθυμίζουν εις την κυβέρνησιν την υπόσχεσιν καθ' ην η Αγροτική Τράπεζα θα έλθη υλικώς επίκουρος προς τους αγρότας χορηγούσα εις αυτούς εαρινά καλλιεργητικά δάνεια διά ων οποίων ούτοι θα δυνηθούν να αντιμετωπίσουν κάπως την κατάστασιν” (671). 

(686) “Ελεύθερος Ανθρωπος” 9/3/1932

(687) “Θάρρος” 18/3/1932

(688) “Σημαία” 27/3/1932

(689) “Σημαία” 29/3/1932 

(670) “Σημαία” 29/3/1932

(671) “Σημαία” 30/3/1932