Το Middlemarch της Τζωρτζ Έλιοτ. Δεν είναι καθόλου εύκολο να ακουμπάς πάνω στο στέρνο σου 1018 σελίδες και να τις ξεφυλλίζεις από ύπτια θέση, πολλαπλασιάζοντας έτσι τις πιθανότητες να πάθεις σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, την ώρα που γύρω τριγύρω το θαλασσινό αεράκι ξεφυλλίζει άλλα, λιγότερο ογκώδη θερινά αναγνώσματα. Τι να γίνει όμως; Ήθελα να συμπληρώσω την γνωριμία μου μ' αυτήν την τεράστια συγγραφέα γιατί ό,τι δικό της είχα διαβάσει μέχρι τότε έμπαζε πεταλούδες στο στομάχι μου που φτεροκοπούσαν και μου 'βγαιναν από παντού. Ευτυχώς που οι αναγνώστες είναι αόρατοι αλλιώς θα είχαμε πολλά ίνσταγκραμ να γελάμε.
Το αριστούργημά της είχε μόλις κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ίνδικτος σε μετάφραση της Εύης Γεωργούλη και κάτι μέσα μου βαθιά με υποχρέωνε να ρίξω το συγκεκριμένο τουβλάκι στο σακ βουαγιάζ κι ας συντριβούμε όλοι μαζί: αναγνώστρια, βιβλίο και μπαγκάζια. Ή τώρα ή ποτέ, σκέφτηκα, υπολογίζοντας τον άπλετο χρόνο μιας καλοκαιρινής μέρας που όμως δεν είναι και τόσο άπλετος όσο λένε, αλλιώς γιατί να έχει καθιερωθεί το είδος «ελαφρύ θερινό ανάγνωσμα»;
Ελαφρύ; Εμένα μου λες. Ήταν σα να κατέβαινα στην παραλία με το παλτό μου. Προκαλώντας τη χλεύη φίλων και λοιπών λουομένων, κουμπώθηκα ως το λαιμό, σήκωσα τους γιακάδες μου και κολύμπησα μέσα στον πιο συναρπαστικό λογοτεχνικό ωκεανό. Έτσι το είχα φανταστεί και έτσι ήταν.
Οφείλω να σας προειδοποιήσω ότι είμαι από αυτούς τους ημιμαθείς που λατρεύουν το βικτωριανό μυθιστόρημα χωρίς όμως να μπορούν να το ορίσουν επακριβώς. Για μένα η καμπή αυτή της λογοτεχνίας και της σκέψης είναι η γέννα του σύγχρονου δυτικού κόσμου. Δύσκολη γέννα, με εμβρυουλκό και τη μαμή στο πόδι, αλλά το παιδί ταυράκι. Πνίγει φίδια από κούνια. Το συντηρητισμό της επαρχιώτικης ζωής, τις προκαταλήψεις μιας κοινωνίας που ήταν μέχρι το λαιμό στα ελώδη της θρησκείας και της άγνοιας και που παρόλα αυτά ήθελε να ελευθερωθεί, να τρέξει, να ανατρέψει κι ας συμβιβαστεί για τακτικούς και μόνον λόγους.
Άλλωστε η συγγραφέας δεν άλλαξε τυχαία το όνομα της από Μαίρη Ανν Έβανς σε Τζωρτζ Έλιοτ, προκαλώντας ανεπαίσθητους συνειρμούς προς το αρσενικότερον. Αρσενικός ήταν ο κόσμος τότε που έζησε και αρσενικός παραμένει ακόμα, αυτό όμως δεν θα της το πούμε ποτέ. Δεν θα της πούμε καν ότι οι γάμοι ακόμα και σήμερα είναι προβληματικοί, οι θεσμοί επαπειλούμενοι, οι κοινωνίες ξανά ευάλωτες, ότι η οικονομία έχει πάρει κλίση προς αρχαϊκές αντιλήψεις κι ότι η επιστήμη, ιδίως η ιατρική, περνάει κι αυτή την πιο βαθειά της αμφισβήτηση από εμάς τους βικτωριανούς ανθρώπους του 21ου αιώνα.
Μ' αρέσουν τα βικτωριανά φορέματα με τα ριχτά μανίκια, την κλειστή λαιμόκοψη και τη μέση σφηκοφωλιά. Δεν θα σας τα συνιστούσα όμως καλοκαιριάτικα. Και για να είμαι ειλικρινής στα μπαγκάζια μου φέτος δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο. Απεναντίας υπάρχει πολύς Σιμενόν, πολύς Μοντιανό και αρκετός Ρέιμοντ Κάρβερ. Ελπίζω να μην τρέχω με 35 υπό σκιάν για μάλλινα. Καλό καλοκαίρι.
* H Ρούλα Γεωργακοπούλου είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Το βιβλίο της «Δέντρα, πολλά δέντρα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις
[Του Περικλή Δημητρολόπουλου από την στήλη "Μία ερώτηση - Μία ιστορία του ΑΠΕ-ΜΠΕ]
