Ο Χρήστος Θηβαίος και η Μαρία Παπαγεωργίου υπόσχονται μέσα από τα τραγούδια να μας φέρουν την αλήθεια τους, τη ζωντάνια που προκύπτει από τη μεταξύ τους ώσμωση, και μια δική τους ματιά στο παρελθόν, το παρόν και το κοινό μας μέλλον.
Χρήστος Θηβαίος
- Σας είδα κάπου να τραγουδάτε κάτω από ομπρέλες, μες στη βροχή, το παλιό αγαπημένο σας τραγούδι “Βροχή μου, σκέπασε αυτή τη γωνιά, τούτο το σώμα που διψά...”. Τι είναι μέσα μας ή γύρω μας αυτό που πότε πότε μετατρέπει τις αναποδιές σε απρόσμενες χαρές;
Είναι η καλή διάθεση, η καλή προαίρεση. Εκείνη τη μαγική βραδιά, βλέποντας τον κόσμο να επιμένει και να περιμένει τόση ώρα για να σταματήσει η βροχή, ανοίγοντας τις ομπρέλες του, θυμήθηκα τις «Μάγισσες με ομπρέλες» της Αρλέτας... Αξιζε σε αυτούς τους ανθρώπους, αλλά και σε μένα, όχι ένα δώρο, αλλά να ονειρευτούμε μαζί αυτή τη στιγμή, πριν τη συναυλία.
- Στο Σιδερένιο σας Νησί, κάτω από το σκληρό μεταλλικό του όνομα ρίχνετε μια ματιά βαθιά ποιητική σε μια ματωμένη σελίδα του περασμένου αιώνα. Είναι η μουσική και η ποίηση μια μορφή δικαιοσύνης; Τρέφουν, αμβλύνουν ή συνθέτουν αντιθέσεις;
Η αλήθεια είναι πως τα τραγούδια δεν μπορούν ν' αλλάξουν τη ζωή. Ο,τι έγινε, έγινε. Εμπνεύστηκα από εκείνο το γεγονός, την αιματηρή απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου τον Αύγουστο του 1916 - και πιο πολύ εμπνεύστηκα προσπαθώντας να σκεφτώ τις όμορφες στιγμές τους μέσα στην τραγωδία. Στην ουσία εγώ τους χρωστάω, που ύψωσαν το ανάστημά τους, και όχι εκείνοι σε μένα που τους θυμήθηκα κι έγραψα τα τραγούδια αυτά για το γεγονός.
Από την άλλη μεριά, αρκεί να αλλάξει ενός η συνείδηση, ή τουλάχιστον να μετατραπεί για λίγο, ακούγοντας αυτά τα τραγούδια που μπορεί να τα μεταφέρει και σε δυο του φίλους... Εκεί ελπίζουμε, γι' αυτό ευελπιστούμε. Δεν υπάρχει δηλαδή μαζική αλλαγή μέσα από τα τραγούδια. Σιγά σιγά, οι συνειδήσεις μπορούν να αφυπνιστούν από έναν κάθε φορά.
- Μετά από τόσα χρόνια στη σκηνή, με τόσα τραγούδια που έχουν αγγίξει βαθιές μας χορδές, αλλά με μία μάλλον θλιβερή πια περιρρέουσα ατμόσφαιρα που επηρεάζει κοινό και καλλιτέχνες, με τι κουράγιο συνεχίζετε - και με ποιον εσωτερικό σκοπό;
Συνεχίζω κατ’ αρχάς με το γεγονός ότι δεν μπορώ να ζήσω χωρίς να κάνω αυτό το πράγμα: Για μένα το να γράφω τραγούδια και να τραγουδάω είναι οξυγόνο, πρώτον. Δεύτερον, το οφείλω στα παιδιά μου.
- Υπάρχει ένα αστείο που λέει ότι “μετά τα 40... χαλάει η μουσική”. Γίνονται, λέτε, οι ακροατές πιο επιλεκτικοί μεγαλώνοντας, ή περισσότερο αναπολούν κι εξωραΐζουν τη νεότητά τους και τα τραγούδια που την έντυναν;
Εγώ πιστεύω απλόχερα στη γενναιοδωρία των δημιουργών και στη γενναιοδωρία των ακροατών. Και πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί νέοι άνθρωποι -στην εν λόγω συναυλία η Μαρία Παπαγεωργίου, ο τραγουδοποιός με τον οποίο συνεργαζόταν η ίδια, ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης, ο Γιώργος Ρους με τον οποίο είχα προχθές συναυλία-, οι οποίοι γράφουν εκπληκτικά τραγούδια και μας βάζουν στη διαδικασία να επαναλάβουμε τον νεανικό μας εαυτό. Και να προσπαθήσουμε γράφοντας ακόμα, εμείς οι μεγάλοι πια σε ηλικία, καλά τραγούδια. Το μόνο που μπορούμε να τους πούμε είναι: «Να γίνετε καλύτεροι από εμάς».
Μαρία Παπαγεωργίου
- Εχετε ήδη 6 προσωπικούς δίσκους στο ενεργητικό σας - ενώ ετοιμάζεται, νομίζω, και ο έβδομος. Πώς τους “ταξινομείτε” εσείς μέσα σας, και τι διαφορετικό σηματοδοτεί ο καινούργιος;
Πρόκειται για δίσκους ετερόκλητους. Οι περισσότεροι είναι πάνω σε πρωτογενές υλικό, ένας δίσκος είναι με ζωντανές ηχογραφήσεις, ένα συλλεκτικό βινύλιο που κυκλοφόρησε σε ελάχιστα αντίτυπα, ένας δίσκος σε συνεργασία με το Μίκη Θεοδωράκη... Κάθε φορά το αίτημα, πίσω από αυτές τις εκδόσεις, είναι η αποτύπωση και παρουσίαση ενός ολοκληρωμένου έργου - και κατ' επέκταση και του εαυτού μου σε μια δεδομένη στιγμή, που θα κρίνω ότι τελικά θέλω να αποτυπωθεί και νιώθω ότι αφορά μια μερίδα κόσμου με τον οποίο έχουμε κάτι κοινό να μοιραστούμε.
Πιστεύω ακόμα στα ολοκληρωμένα έργα και στις σχολαστικές ακροάσεις. Φροντίζω έτσι να ηχογραφώ τα δικά μου καινούρια τραγούδια και να επανατοποθετώ στο σήμερα τα παλιά τραγούδια που αγαπώ. Εχω απαλλαγεί μέσα μου από το άγχος των σουξέ. Ισως γιατί ποτέ δεν "το είχα" με αυτά. Αυτό τελικά μου δίνει την ηρεμία τα τελευταία χρόνια να ετοιμάζω κάθε καινούργιο δίσκο με ό,τι είναι τελικά η Μαρία κάθε εποχή. Ο επόμενος, λοιπόν, δίσκος μου είναι πάνω σε πρωτότυπες συνθέσεις δύο συνεργατών μου και εκφράζουν όλα όσα κουβαλώ, αγαπώ και φοβάμαι αυτήν την περίοδο.
- Πέρα από τη δισκογραφία υπάρχουν και τα live, στα οποία φαίνεται ότι επίσης έχετε αφήσει το στίγμα σας... Τι παίρνει “το κορίτσι με την κόκκινη κιθάρα” από την επαφή με το κοινό του - και τι επιδιώκει να του δώσει;
Μάλλον αυτό που σου ανέφερα παραπάνω: Με τους ανθρώπους που με ακούν είμαστε σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Μου δίνουν πίστη να συνεχίσω τον φαινομενικά ανορθόδοξο τρόπο δημιουργίας μου... Τον στηρίζουν, τον χρηματοδοτούν αγοράζοντας τους δίσκους ή ερχόμενοι στις παραστάσεις, με διορθώνουν, δίνοντάς μου την ευκαιρία να εκτεθώ μπροστά τους ξανά και ξανά - κάτι που οι μουσικοί της ηλικίας μου και οι πιο μικροί στερούνται στα πρώτα βήματα, ελλείψει δομημένου κοινού. Γι' αυτό πάντα η μεγάλη μου αγωνία είναι να στέκομαι άξια απέναντί τους, θέτοντας όμως τους όρους του παιχνιδιού.
- Μοιάζει η πορεία σας σαν μια συναρμογή προσεκτικών βημάτων και ποιοτικών επιλογών. Πόση προσπάθεια, πόση τύχη ή ίσως πόσες ατυχίες κρύβονται πίσω από αυτή τη φαινομενικά ομαλή αναζήτηση μιας ουσιαστικότερης τέχνης;
Σίγουρα κρύβεται μεγαλύτερη προσπάθεια από αυτή που ίσως φαίνεται. Σε αυτήν την εποχή, με τους φρενήρεις ρυθμούς, έχουμε την τάση να πιστεύουμε πως όλα γίνονται μαγικά, με μια καλή συγκυρία. Προφανώς και η τύχη είναι μια καλή "φίλη", αλλά όταν θέλεις έναν μακροπρόθεσμο μέλλον να ατενίζεις... λυπάμαι... θα πρέπει να διαβάζεις καθημερινά, να μελετάς, να λες "όχι", έχοντας όμως στο μυαλό σου ένα ισχυρό "ναι".
Εχω κάνει αρκετά λάθη, το μεγαλύτερο όμως ήταν όταν προσπαθούσα να συγκρίνω την πορεία μου με αυτή των άλλων. Αυτές οι εγωκεντρικές διαδικασίες δεν προσφέρουν τίποτα στην ουσιαστική τέχνη. Δεν ξέρω αν κάνω ουσιαστική τέχνη ή όχι, αυτό θα το κρίνει ο χρόνος, όμως σίγουρα αν θέλουμε να έχουμε πιθανότητες σε αυτή, τότε τα μάτια μας δεν πρέπει να τυφλώνονται από επιφανειακά ζητήματα γύρω από αυτή.
- Soundtracks, βιβλία, performances, παιδικό θέατρο… Τι είναι όλα αυτά για εσάς; Ενδιαφέροντες πειραματισμοί και εξερεύνηση πεδίων έως την καταστάλαξη, ή πόρτες μόνιμα ανοιχτές σε κάθε είδους έκφραση;
Με προβλημάτισες τώρα. Δεν ξέρω… Με την έκδοση του βιβλίου μου, στο οποίο αναφέρομαι ανοιχτά στο θέμα των κρίσεων πανικού από τις οποίες υπέφερα δέκα χρόνια, κατάλαβα ότι για μένα το πιο σημαντικό κομμάτι είναι να εκθέτω τον πραγματικό μου εαυτό· αρκεί αυτός να είναι χρήσιμος. Είτε μοιραζόμενη τους φόβους μου, είτε διασκεδάζοντας ένα παιδί ως Μάγισσα Σκουποξυλάνθη, είτε τραγουδώντας όλοι μαζί ένα τραγούδι. Είναι όλη η μαγεία του μοιράσματος - και είμαι ευγνώμων που το έχω ζήσει από τόσες ετερόκλητες πηγές!
- Τι θα μας φέρετε την Τρίτη στην Καλαμάτα; Ποια ιδέα διακινεί το πρόγραμμα αυτής της βραδιάς;
Μ.Π.: Ολα στηρίχτηκαν στον αλληλοσεβασμό μας πάνω στη δημιουργία του άλλου. Η συνεργασία μας ήταν φυσική απόρροια της βαθιάς μας επιθυμίας να μπλέξουμε τα τραγούδια μας και τα βιώματά μας επί σκηνής. Το απόσταγμα αυτής της επικοινωνίας θα είναι, λοιπόν, αυτό που θα δείτε την Τρίτη.
Χ.Θ.: Είναι συνέχεια αυτού που είπα πριν, μου αρέσει πάρα πολύ να συνεργάζομαι με νέους ανθρώπους. Στην προκειμένη περίπτωση, με τη Μαρία Παπαγεωργίου έχουμε κάνει εξαιρετικές συναυλίες - και με όλους τους συνεργάτες, όπως ο Μάξιμος Δράκος (πιάνο), ο Σταύρος Ρουμελιώτης (κιθάρες), ο Καλλίστρατος Δρακόπουλος (τύμπανα), ο Ντίνος Μάνος (κοντραμπάσο). Κι έχουμε βρει πια έναν τρόπο να συνεργαζόμαστε επί σκηνής, νομίζω μοναδικό. Αυτό θα το δείτε, ακούγοντας και τα αγαπημένα τραγούδια του ενός και του άλλου από όλα αυτά τα χρόνια - αλλά και διασκευές που πραγματικά μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι είμαστε πραγματικοί μουσικοί. Δίνοντας το βάθρο στους νέους ανθρώπους, εγώ και όλοι οι συνάδελφοί μου, να αισθανθούμε ότι «δεν με έχει ανάγκη εμένα η μουσική· εγώ την έχω ανάγκη».
