Παρέλαβε ένα σκαρί με ένδοξο παρελθόν αλλά αβέβαιο μέλλον - το οποίο καλείται να καλαφατίσει ώστε να ταξιδέψει πάλι ολόκληρη την πόλη αλλά και την ευρύτερη περιοχή, σε πλόες συναρπαστικούς, γεμάτους εμπειρίες. Δεν μας αποκαλύπτει εδώ τα πλήρη σχέδιά του· δίνει όμως το στίγμα του πριν το ξεκίνημα της νέας θεατρικής σεζόν. Τον στόχο του για «μια επιστροφή του ΔΗΠΕΘΕΚ στη σημαίνουσα ελληνική θεατρική πραγματικότητα».
- Εχετε συνεργαστεί με τα περισσότερα ΔΗΠΕΘΕ της Ελλάδας κι έχετε διατελέσει επίσης διευθυντής στο Θέατρο της Ρόδου. Τι διαδρομή έχει διανύσει ο θεσμός των ΔΗΠΕΘΕ και ποιος ο ρόλος τους στη σύγχρονη εποχή;
Ο θεσμός των ΔΗΠΕΘΕ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους. Μια πρωτοβουλία της αείμνηστης Μελίνας, που ενώ σε άλλες αναπτυγμένες θεατρικά χώρες ήταν κοινός τόπος, εκείνη την εποχή στην Ελλάδα φάνταζε επαναστατικός... και βέβαια δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για έναν ζωντανό διάλογο των πολιτών με την θεατρική δημιουργία και τις τέχνες.
Σήμερα ο θεσμός μοιάζει κουρασμένος, μοιάζει να έχει χάσει τους αρχικούς του στόχους. Χρειάζεται ανανέωση, νέες ιδέες, σημαντικούς καλλιτέχνες και δημιουργούς, αξιολόγηση και οικονομική στήριξη εκεί που δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για κάτι σημαντικό. Εχω κάποιες πιο συγκεκριμένες ιδέες να καταθέσω, αλλά νομίζω ότι δεν μπορούν να παρουσιαστούν στο πλαίσιο μιας συνέντευξης.
- Το ΔΗΠΕΘΕ της Καλαμάτας υπήρξε πρωτοπόρο, μα σήμερα στέκει αδύναμο και ταλαιπωρημένο. Τι χρειάζεται περισσότερο αυτή τη στιγμή; Υπάρχουν τα μέσα και οι δυνατότητες για να του το προσφέρετε;
Πράγματι το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας υπήρξε πρωτοπόρο. Νομίζω ότι πριν από οτιδήποτε άλλο πρέπει με δυναμικό τρόπο να εκπέμψει ισχυρό στίγμα, τόσο για την πόλη της Καλαμάτας και την περιφέρεια όσο και για την υπόλοιπη χώρα. Με προσεκτικό τρόπο στη διαχείριση των οικονομικών δυνατοτήτων και με την απαιτούμενη βοήθεια από το Δ.Σ. και τη δημοτική αρχή, μπορεί και πρέπει να γίνει μια επιστροφή του ΔΗΠΕΘΕΚ στη σημαίνουσα ελληνική θεατρική πραγματικότητα.
- Ποια είναι τα πρώτα σας σχέδια για τη θεατρική χρονιά που ξεκινά σε λίγο; Πού θα κινηθούν το ρεπερτόριο και οι συνεργασίες σας;
Θα μου επιτρέψετε να ανακοινώσω το πρόγραμμα της θεατρικής χρονιάς σε λίγες ημέρες. Θα είναι πάντως ένας προγραμματισμός πολλαπλών δράσεων και καλλιτεχνικών παρεμβάσεων, που στόχο θα έχει να έρθει σε επαφή το Θέατρο με όλους τους κατοίκους της πόλης. Από τους πολύ μικρούς ως τους υπερήλικες. Δράσεις που θα απλώσουν την παρουσία του ΔΗΠΕΘΕΚ σε όλη την πόλη. Και φυσικά, ευελπιστώ ότι οι καθαρά θεατρικές παραγωγές θα φέρουν τον κόσμο στο θέατρο για πραγματικά απολαυστικές πνευματικές εκπλήξεις.
- Μιλώντας για συνεργασίες, συνειρμικά υπεισέρχεται το θέμα του διαλόγου, της επικοινωνίας γενικότερα. Η πολυσυζητημένη… έλλειψη διαλόγου είναι απλώς πρόβλημα βούλησης ή και ικανότητας πλέον; Γιατί συχνά δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε ούτε για τα βασικά.
Σημαίνουσα ερώτηση και παρατήρηση συνάμα. Η έλλειψη διαλόγου σηματοδοτεί και την έλλειψη δημοκρατίας. Μην ξεχνάμε ότι το θέατρο γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα σε μια εποχή όπου η δημοκρατία δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα στην καθημερινότητα του πολίτη. Διάλογος, διαφωνία, αλλά συζήτηση για την εύρεση λύσης, και τελικά ψήφος. Διαλεκτική σκέψη και σύνθεση μέσα από τη θέση και την αντίθεση.
Σήμερα συχνά αντιμετωπίζουμε τις κραυγές να υποκαθιστούν τον -ακόμα και προσχηματικό- διάλογο. Βλέπουμε την ποδοσφαιροποίηση του δημόσιου βίου, με τις αντιθέσεις να οδηγούν πολλές φορές και τεχνηέντως σε αδιανόητες οξύνσεις, οι οποίες διαιρούν σε καλούς και κακούς. Βεβαίως το ποιος είναι καλός και ποιος είναι κακός αλλάζει ανάλογα με την ομάδα που υποστηρίζουμε... Κι όμως υπάρχει λύση, που μπορεί να περιγραφεί με τρεις λέξεις: παιδεία, καλλιέργεια, πολιτισμός. Οι τρεις λέξεις που μπορεί σε μερικά χρόνια να αλλάξουν τη χώρα.
- Μέσα στην οικονομική ύφεση το θέατρο άντεξε - και πολλοί λένε πως άνθισε, τουλάχιστον στην Αθήνα. Αν είναι έτσι, τι συντέλεσε κυρίως σε αυτό, η διάθεση του κοινού ή οι επιλογές καλλιτεχνών και παραγωγών;
Δεν συμφωνώ απολύτως με αυτή την παρατήρηση. Σίγουρα άρχισε ο κόσμος να πηγαίνει στο θέατρο πολύ περισσότερο απ' ό,τι προηγουμένως. Πάντα σε εποχές κρίσης παρουσιάζεται ένα τέτοιο φαινόμενο. Η ποιότητα όμως δεν αντιστοιχεί πάντα στην ποσότητα του προσφερόμενου. Οι πραγματικά καλές παραστάσεις κατά τη γνώμη μου δεν είναι τόσο πολλές.
- Ποια είναι για εσάς τα συστατικά μιας “μαγικής” παράστασης; Τι είναι το περισσότερο που μπορεί να ελπίζει κανείς από μια παράσταση, και ποιο το ελάχιστο που οφείλει να απαιτεί;
Το ελάχιστο θα έλεγα ότι είναι η εντιμότητα της πνευματικής και ψυχικής κατάθεσης των καλλιτεχνών που δουλεύουν για να συντελεστεί το μικρό θαύμα μιας πραγματικής παράστασης. Το περισσότερο είναι ακριβώς αυτό που θα κάνει την παράσταση μαγική: Να δημιουργηθούν αυτές οι προϋποθέσεις που θα κάνουν την παράσταση μια πραγματική εμπειρία για τον θεατή. Και εμπειρία σημαίνει αυτή η διαδικασία που θα κάνει την παράσταση αξέχαστη. Η έκπληξη, που θα μας φέρει κοντά στην κατάσταση του μικρού παιδιού όταν έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τον θαυμαστό κόσμο των κλόουν.
- Η τέχνη είναι συχνά πολύ πολιτική, αλλά με έναν δικό της τρόπο, ιδίως όταν δεν είναι “στρατευμένη”. Εσείς πλησιάσατε την πολιτική και από την κύρια είσοδο. Πώς τη βιώσατε και τι σχέση διατηρείτε σήμερα μαζί της;
Για μένα δεν νοείται η έννοια του πολίτη όταν απέχει από τα κοινά. Από τη δικτατορία που νεαρός έλαβα μέρος στο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, μέχρι και σήμερα που προσπαθώ να συνεισφέρω στα πολιτιστικά δρώμενα οργανωμένα και μεθοδικά. Η πολιτική είναι καθρέφτης της μορφωτικής και πνευματικής μας ανάπτυξης. Παρόλο που τα πράγματα φαντάζουν απογοητευτικά, πρέπει να παλεύουμε για το καλύτερο μέχρι τέλους.
Η Ελλάδα δεν τελειώνει με το δικό μας τέλος. Τα παιδιά μας θα συνεχίσουν. Ισως αποτελεί και ένα είδος παρακαταθήκης το να προσπαθούμε για το καλύτερο. Η προσπάθεια για έναν καλύτερο κόσμο προϋποθέτει και την προσπάθεια για έναν κόσμο πιο ηθικό. Η πολιτική συνδέεται με την ηθική. Η ανηθικότητα στον δημόσιο βίο αντικατοπτρίζει και την ανηθικότητα στην πολιτική. Ομως, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε για ηθικούς κανόνες, για καλύτερη πολιτική κατάσταση. Για πραγματική ελπίδα.
- Σε ένα άρθρο σας είχατε κάνει λόγο για αύξηση του “κατά κεφαλήν μορφωτικού αποθέματος”. Ωραία έκφραση. Πρακτικά, τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια τέτοια επένδυση;
Νομίζω ότι αν αντιληφθούν οι κρατούντες πως η μεγαλύτερη επένδυση που μπορεί να γίνει στη χώρα και που θα οδηγήσει σε μια πραγματική ανάπτυξη -και οικονομική-, είναι η επένδυση στην παιδεία και τον πολιτισμό, αν το αντιληφθούν αυτό, σε λίγο καιρό μαζί με την αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος θα παρατηρηθεί και αύξηση του κατά κεφαλήν μορφωτικού αποθέματος. Αυτό το απόθεμα είναι που θα χρησιμεύσει στην πραγματική βελτίωση του βιοτικού μας επιπέδου.
Η κρίση ήρθε γιατί η αύξηση -πολλές φορές πλασματική- του βιοτικού μας επιπέδου μεταφράστηκε μόνο σε υλικά αγαθά. Η εσωτερική διαδρομή δεν μας απασχολούσε. Το καινούργιο αυτοκίνητο ή το καλύτερο σπίτι δεν είχε και την ανάλογη βελτίωση του εσωτερικού μας κόσμου. Αν διορθώσουμε αυτήν την αδυναμία, πολλά μπορούν να αλλάξουν.
- Τι γνώμη έχετε για την Καλαμάτα; Για τους κατοίκους της είναι "η ωραιότερη πόλη του κόσμου" - όμως υπάρχουμε και κάποιοι που την κρίνουμε αυστηρά, γιατί πιστεύουμε ότι μπορεί να γίνει πράγματι υπέροχη… εάν δουλέψουμε αρκετά προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η Καλαμάτα ήταν και παραμένει μια αγαπημένη πόλη. Μια όμορφη πόλη προικισμένη με πανέμορφη φύση. Η δουλειά για το καλύτερο δεν σταματάει ποτέ. Ελπίζω το ΔΗΠΕΘΕΚ υπό τη διεύθυνσή μου να συμβάλει στα όμορφα και ιδιαίτερα της πόλης.
- Τι θα θέλατε να πείτε στους ανθρώπους της Καλαμάτας, της Μεσσηνίας και όλης της Νότιας Πελοποννήσου (κι όχι μόνο στους καλλιτέχνες ή τους φανατικούς θεατρόφιλους) τώρα που γίνεστε “συντοπίτης τους” κρατώντας το τιμόνι του ΔΗΠΕΘΕΚ;
Χαίρομαι ιδιαιτέρως που γίνομαι συντοπίτης σας. Τώρα που θα εγκατασταθώ στην πόλη σας, θα θελήσω να σας απασχολήσω με αρκετά και διαφορετικά πράγματα. Ελπίζω να ανταποκριθείτε στα καλέσματά μου. Να συνομιλήσουμε, να ανταλλάξουμε απόψεις, να χαρούμε, να γιορτάσουμε μαζί σε αυτή την αρχαία γιορτή που μετά από τόσους αιώνες παραμένει σχεδόν όπως όταν δημιουργήθηκε. Τη γιορτή του θεάτρου.
