Στο περιθώριο της διοργάνωσης μάλιστα, η Fio Silva ζωγράφισε στο κέντρο της Καλαμάτας -μαζί με τον γνωστό Μεσσήνιο καλλιτέχνη της street art, τον Skitsofrenis- μια τεράστια τοιχογραφία που κοσμεί πια τη διασταύρωση των οδών Φαρών και Βασ. Γεωργίου.
Η «Ε» επικοινώνησε με τη Fio εκείνες τις μέρες, αλλά το φορτωμένο της πρόγραμμα δεν μας επέτρεψε να συζητήσουμε τότε. Η νεαρή ζωγράφος όμως απάντησε στις ερωτήσεις μας μόλις βρήκε την ευκαιρία, λίγο καιρό αργότερα - με την ευγενική βοήθεια και διαμεσολάβηση των διοργανωτών του TEDxKalamata, τους οποίους ευχαριστούμε.
ΕΦΑΛΤΗΡΙΟ Η ΑΠΩΛΕΙΑ
Η συμμετοχή της Fio Silva στο φετινό TEDxKalamata «First Step» μόνο τυχαία δεν ήταν. Η συγκεκριμένη διοργάνωση την Αρχαία Μεσσήνη, έναν χώρο που συμβολίζει τη διαχρονικότητα, εξέφραζε ακριβώς το «πάθος για την αθανασία» που «ξεκινά από το πρώτο βήμα». Και η Fio έκανε το δικό της πρώτο βήμα στην εικαστική τέχνη των δρόμων μετά από μια προσωπική της τραγωδία:
Στα 19 της χρόνια, πέθανε ο φίλος της. Τότε εκείνη άρχισε να παλεύει με το θνητό, το εφήμερο και το γκρίζο, ζωγραφίζοντας τους καταθλιπτικούς τοίχους του χωριού της -λίγο έξω απ' το Μπουένος Αϊρες- με χρώματα φωτεινά και πλάσματα παράξενα «σ' αιώνια εναλλαγή». Οπως άλλωστε είχε δηλώσει παλιότερα η ίδια, της αρέσει να ζωγραφίζει «ζώα μπερδεμένα με οργανικά στοιχεία όπως φύλλα, κλαδιά, δέντρα... πράγματα που κινούνται, πράγματα που δεν είναι στατικά, που μεταλλάσσονται».
Ιδού τι ρωτήσαμε εμείς τη Fio Silva - και τι μας απάντησε:
- Τι διαφορές βρίσκεις ανάμεσα στους τοίχους του χωριού σου που πρωτοζωγράφισες, και στις αχανείς μεγαλουπόλεις όπου ταξιδεύεις πια την τέχνη σου;
«Στο χωριό μου είναι καταρχάς πολύ απλό να ζωγραφίσεις στο δρόμο: Απλώς ρωτάς τους ιδιοκτήτες των κτηρίων - κι αν συμφωνήσουν εκείνοι, όλα είναι εντάξει. Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες νομίζω ότι τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Χρειάζεσαι ειδικές άδειες και πολλά ακόμη».
- Πώς νιώθεις εσύ η ίδια τώρα που η αρχική καλλιτεχνική σου παρόρμηση αρχίζει να μεταλλάσσεται σε «επάγγελμα», κάνοντάς σε διάσημη σε ολόκληρο τον κόσμο;
«Πιστεύω ότι στη δουλειά μου δεν υπάρχουν "celebrities". Η δική μου δουλειά είναι να φτιάχνω τοιχογραφίες και να έρχομαι σε επαφή με τους ανθρώπους που ζουν στο εκάστοτε μέρος όπου εγώ ζωγραφίζω. Νιώθω πολύ ευτυχισμένη που έχω την ευκαιρία να με καλούν άνθρωποι να ζωγραφίσω στις πόλεις τους· αυτό είναι κάτι πραγματικά πολύ μεγάλο, πολύ σημαντικό για μένα. Απολαμβάνω το να πηγαίνω σε καινούργια μέρη και να γνωρίσω άλλους πολιτισμούς. Τα πάντα είναι μέρος της εμπειρίας τού να ζωγραφίζεις έναν τοίχο.
Αγαπώ τον τρόπο δουλειάς μου... και οι τοιχογραφίες είναι πια το επάγγελμά μου».
- Ποια είναι για σένα η ιδανική ισορροπία ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο - και τι κοινωνικές προεκτάσεις θεωρείς πως έχει;
«Θεωρώ πως η τέχνη πρέπει να είναι δημόσια. Η τέχνη πρέπει να είναι για όλους. Και οι δρόμοι είναι το ιδανικό μέρος για να γίνει κάτι τέτοιο.
Νομίζω ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να εκπονούν δημόσια σχέδια για τη street art, για την τέχνη στους δρόμους· ανοίγοντας δουλειές για τους καλλιτέχνες και εισφέροντας με τον τρόπο αυτό στην ίδια την τέχνη. Είναι κάτι αναγκαίο - καθώς προσφέρει όμορφα πράγματα στον κόσμο.
Από την άλλη πλευρά, είναι καλό το ότι ιδιωτικοί οργανισμοί έχουν επίσης διάφορα projects για τη street art, παρέχοντας τα χρήματα για ένα σωστό αποτέλεσμα. Πρόκειται για ιδιωτικές ομάδες οι οποίες ενδιαφέρονται για την τέχνη.
Σε κάθε περίπτωση, το σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι στις μέρες μας η street art είναι κι αυτή αντικείμενο εμπορευματοποίησης, οπότε πρέπει να ξέρει κανείς σε ποια πρότζεκτ θα συμμετέχει.
Η street art, το γκράφιτι, η αστική-urban art... όπως κι αν τα ονομάσουμε, είναι κάτι το γνήσιο, το μοναδικό. Αυτό το αντιλήφθηκαν ορισμένοι, και τώρα "αγαπούν" την τέχνη των δρόμων επειδή λειτουργεί και ως τουριστική ατραξιόν ή επειδή υπάρχουν πια πολλές εταιρείες που θέλουν μια τέτοια τοιχογραφία στα κτήριά τους, καθώς έτσι μπορούν να αυξήσουν και τα ενοίκια που ζητούν...
Το θέμα αυτό είναι πολύ μεγάλο - κι εγώ προς το παρόν μπορώ να μιλήσω μόνο για τη δική μου εμπειρία, για τα λίγα πράγματα που είτε τα γνωρίζω προσωπικά είτε τα έχω διαβάσει και συζητήσει με άλλους».
- Ποιο είναι το δικό σου μυστικό ώστε απ' το σκοτάδι να γεννηθεί τελικά φως και χρώμα, μέσα μας και γύρω μας;
«Δεν έχω κρυμμένα μυστικά. Ή μάλλον, ναι... αλλά όχι ως προς τη ζωγραφική.
Αγαπώ την αλλαγή. Πιστεύω πως η κίνηση των πραγμάτων είναι το σημείο και η ουσία της αλλαγής.
Τώρα, αγαπώ ν' αναμιγνύω χρώματα, το διασκεδάζω. Στη δική μου εμπειρία το χρώμα ήταν μια διαδικασία μάλλον αργή - γιατί ο μόνος τρόπος να ζωγραφίσω εγώ με χρώματα... είναι να τα νιώθω. Μπορεί ν' ακούγεται λίγο "χίπικο" αυτό, αλλά δεν είναι.
Στην αρχή δεν ήξερα τι χρώμα να χρησιμοποιήσω - όμως έπειτα, όταν άρχισα να ζωγραφίζω όλο και πιο πολύ και να νιώθω καλύτερα τα πράγματα, όλα έγιναν λίγο πιο εύκολα με τα χρώματα».
- Βλέπεις ίσως και τη θεματολογία ή την τεχνική σου να αλλάζουν μέσα στο χώρο και το χρόνο, υποκύπτοντας ακριβώς στην «αεικίνητη» φιλοσοφία του έργου σου;
«Συνήθως ζωγραφίζω ζώα και οργανικά υλικά, τέτοιες συνθέσεις. Ομως ο κάθε τόπος σημαίνει διαφορετικά πράγματα. Οι άνθρωποί του, ο καιρός, η χώρα... όλα είναι μέρος της τοιχογραφίας για μένα.
Πρέπει να έχεις μια επαφή με το μέρος όπου ζωγραφίζεις, γιατί μια παρέμβαση στο δρόμο είναι κάτι που αλλάζει το μέρος, τη ζωή των ανθρώπων εκεί. Πρέπει λοιπόν να έχεις συναίσθηση αυτού του γεγονότος.
Για παράδειγμα, όταν ζωγράφισα στην Καλαμάτα, μίλησα με τον Skitsofrenis που είναι ένας πολύ σημαντικός ντόπιος καλλιτέχνης - κι επίσης έψαξα πληροφορίες για τον τόπο, για τη βλάστησή του...
Δεν ξέρω, πάντα προσπαθώ να έχω μια καλή επαφή με ό,τι συμβαίνει στην κάθε περιοχή όπου δημιουργώ μια τοιχογραφία».
