Δευτέρα, 10 Δεκεμβρίου 2018 08:20

Μαρία Γιαννακάκη: Ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αέναος

Γράφτηκε από την
Μαρία Γιαννακάκη: Ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αέναος

«Ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αέναος», τονίζει η γενική γραμματέας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Γιαννακάκη, σε συνέντευξή της στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, επισημαίνοντας ότι οι λόγοι που οδήγησαν στην καθιέρωση αυτής της ημέρας παραμένουν επίκαιροι όσο ποτέ.

«Αυτές οι Παγκόσμιες Ημέρες δεν έχουν μουσειακό χαρακτήρα, αλλά είναι πάντα εδώ για να μας θυμίζουν, όχι όσα κάναμε αλλά όλα όσα απομένουν να κάνουμε», επισημαίνει η κ. Γιαννακάκη, με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την καθιέρωση της 10ης Δεκεμβρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σε ό,τι αφορά τη διείσδυση της ρητορικής μίσους και ξενοφοβίας στον δημόσιο λόγο, η κ. Γιαννακάκη υπογραμμίζει πως «η Πολιτεία θα πρέπει να δώσει την απάντησή της και η απάντησή της θα πρέπει να είναι πολύ σαφής και με τις τρεις εξουσίες, από τον διαφορετικό ρόλο και την ανεξαρτησία που έχει η καθεμία· η Εκτελεστική, η Νομοθετική και η Δικαστική θα δίνουν την απάντηση και η Δημοκρατία θα αντιδράσει απέναντι στους εχθρούς της με τα όπλα που ακριβώς αυτοί προσπαθούν να καταστρέψουν: τη Δημοκρατία, τον Κοινοβουλευτισμό, το Κράτος Δικαίου, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα».

Για τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, η κ. Γιαννακάκη σημειώνει πως «αυτό που προσπαθήσαμε τα 3,5 τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, με μια σειρά από νομοθετήματα, είναι ακριβώς αυτό: να δείξουμε ότι όλα όσα δεν γίνονταν τόσα χρόνια ήταν θέμα έλλειψης πολιτικής βούλησης, αλλά και να βγάλουμε συνανθρώπους μας από το "ντουλάπι", ολόκληρες ομάδες, οι οποίες ζούσαν σχεδόν στην αφάνεια».

Προειδοποιεί, δε, ότι «πια δεν μιλάμε για το αβγό του φιδιού που επωάζεται», καθώς «τα φιδάκια έχουν βγει στους δρόμους» κι αυτό, όπως επισημαίνει, είναι φανερό και σε διάφορες αναρτήσεις στα social media, που αφορούν υποθέσεις, όπως αυτές του Ζακ Κωστόπουλου ή του Αλέξη Γρηγορόπουλου.

«Ο Ζακ δολοφονήθηκε στα τέλη του Σεπτέμβρη μ' αυτό τον τόσο άγριο τρόπο γιατί ήταν διαφορετικός. Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος... τι δουλειά είχε 15 χρονών παιδί να κυκλοφορεί στα Εξάρχεια. Λες και το διακύβευμα της Δημοκρατίας δεν είναι ακριβώς αυτό; Να μπορούμε να κυκλοφορούμε όλοι, ελεύθερα, όπου θέλουμε; Και το πιο τραγικό, πριν από 2-3 μέρες, η Ελένη δολοφονήθηκε απλώς γιατί είπε όχι κι επειδή η πατριαρχική κοινωνία, στην οποία ζούμε, δεν αποδέχεται ότι μία γυναίκα μπορεί να πει και όχι», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της κ. Γιαννακάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:

Ερ. Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η 10η Δεκεμβρίου. Εβδομήντα χρόνια από την καθιέρωσή της παραμένουν ακόμα επίκαιροι οι λόγοι;

Απ.: Όχι μόνο είναι επίκαιροι, αλλά η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι η πιο αειθαλής επέτειος, η πιο αειθαλής Παγκόσμια Ημέρα που γιορτάζουμε. Αυτές οι Παγκόσμιες Ημέρες δεν έχουν έναν μουσειακό χαρακτήρα, αλλά είναι πάντα εδώ για να μας θυμίζουν όχι όσα κάναμε αλλά όλα όσα απομένουν να κάνουμε. Ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αέναος και θα τελειώσει με το τέλος αυτού του κόσμου, γι' αυτό και είναι τόσο γοητευτικός.

Ερ. Σήμερα, όμως, η ρητορική του μίσους και της ξενοφοβίας έχει διαπεράσει τη «ραχοκοκαλιά» αρκετών κοινωνικών ομάδων, μερίδας των ΜΜΕ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Απ.: Τώρα «χτυπάτε» τον πυρήνα του προβλήματος, τι γίνεται και στα ΜΜΕ και στα social media και με τα fake news κλπ. Πολλοί λένε ότι εδώ τίθεται κι ένα ζήτημα ελευθερίας του λόγου. Τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα για μένα και η νομολογία του Στρασβούργου είναι πάρα πολύ πλούσια και μας δίνει απαντήσεις για όλα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, λοιπόν, στη νομολογία του λέει τα εξής: ότι η Δημοκρατία είναι πάρα πολύ ανεκτική και πάρα πολύ μεγαλόθυμη και ανέχεται ακόμα και απόψεις, που στρέφονται εναντίον της και δεν της είναι αρεστές. Όμως υπάρχει μία λεπτή διαχωριστική γραμμή μεταξύ της ελευθερίας του λόγου και της εκφοράς του μίσους. Υπάρχει η ελευθερία της σκέψης, της έκφρασης και κατ' επέκταση του λόγου, που προστατεύεται από το Άρθρο 10 της ευρωπαϊκής σύμβασης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπάρχει, όμως, και το Άρθρο 8, που είναι η προστασία της αξιοπρέπειας και της ιδιωτικής ζωής. Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αλληλένδετα, αλληλοσυμπληρούμενα και δεν ιεραρχούνται. Εδώ, λοιπόν, πάντα θα μπαίνει διαχωριστική γραμμή και θα πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία. Και πάνω σ' αυτή την ισορροπία παλεύουμε όλοι εμείς, οι οποίοι δουλεύουμε για δεκαετίες πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Πολιτεία θα πρέπει να δώσει την απάντησή της και η απάντησή της θα πρέπει να είναι πολύ σαφής και με τις τρεις εξουσίες, από τον διαφορετικό ρόλο και την ανεξαρτησία που έχει η καθεμία· η Εκτελεστική, η Νομοθετική και η Δικαστική θα δίνουν την απάντηση και η Δημοκρατία θα αντιδράσει απέναντι στους εχθρούς της με τα όπλα που ακριβώς αυτοί προσπαθούν να καταστρέψουν, τη Δημοκρατία, τον Κοινοβουλευτισμό, το Κράτος Δικαίου, τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Ερ.: Έχουν ληφθεί αρκετές νομοθετικές πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτές έχουν γίνει «κτήμα» των πολιτών, έχουν περάσει στην καθημερινότητά τους;

Απ.: Οι νόμοι είναι εκ των ων ουκ άνευ και αυτό που προσπαθήσαμε τα 3,5 τελευταία χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είναι ακριβώς αυτό: να δείξουμε, με μια σειρά από νομοθετήματα, ότι όλα όσα δεν γίνονταν τόσα χρόνια ήταν θέμα έλλειψης πολιτικής βούλησης, αλλά και να βγάλουμε συνανθρώπους μας από το ντουλάπι, ολόκληρες ομάδες, οι οποίες ζούσαν σχεδόν στην αφάνεια. Πολύ ενδεικτικά θα αναφέρω την προέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, το νόμο για την ίση μεταχείριση, τη νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, τη δημιουργία των σπιτιών του παιδιού στο πλαίσιο της δικαιοσύνης φιλικής προς το παιδί, την επικύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, με την τροποποίηση άρθρων του Ποινικού Κώδικα. Όμως, το πιο σημαντικό απ' όλα είναι η εγρήγορση της κοινωνίας. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε μπροστά στον κίνδυνο εκφασισμού της κοινωνίας. Δεν θα πω μόνο της ελληνικής κοινωνίας γιατί βλέπουμε ότι αυτό είναι ένα πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Ακριβώς εδώ πρέπει να υπάρξει ευαισθητοποίηση και εγρήγορση της κοινωνίας, να δούμε ότι πια δεν μιλάμε για το αβγό του φιδιού που επωάζεται. Τα φιδάκια έχουν βγει στους δρόμους και το βλέπουμε αυτό -κι έρχομαι ν' απαντήσω και στα social media- απ' όλα αυτά τα σχόλια που διαβάζουμε: Ο Ζακ δολοφονήθηκε στα τέλη του Σεπτέμβρη μ' αυτό τον τόσο άγριο τρόπο γιατί ήταν διαφορετικός. Ο Αλέξης Γρηγορόπουλος... τι δουλειά είχε 15 χρονών παιδί να κυκλοφορεί στα Εξάρχεια. Λες και το διακύβευμα της Δημοκρατίας δεν είναι ακριβώς αυτό; Να μπορούμε να κυκλοφορούμε όλοι, ελεύθερα, όπου θέλουμε; Και το πιο τραγικό, πριν από 2-3 μέρες, η Ελένη δολοφονήθηκε απλά γιατί είπε όχι κι επειδή στην πατριαρχική κοινωνία, στην οποία ζούμε, δεν αποδέχεται ότι μία γυναίκα μπορεί να πει και όχι.

Ερ.: Ήρθατε στη Θεσσαλονίκη για μια ημερίδα που αφορά τα δικαιώματα των κρατούμενων και την επανένταξή τους. Τα βήματα που έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση αρκούν κ. Γιαννακάκη ή πρέπει να υπάρξουν κι άλλες πρωτοβουλίες;

   Απ.: Κατ' αρχάς πρέπει να πούμε ότι ένας κρατούμενος/μία κρατούμενη στερείται το πιο βασικό του/της δικαίωμα, που είναι το δικαίωμα στην ελευθερία. Όλα τους τα άλλα δικαιώματα είναι σε ισχύ και πρέπει να γίνονται σεβαστά και αυτό προτάσσει και το Σύνταγμά μας και ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα και όλη αυτή η θεωρία που έχει ξεκινήσει από τον Διαφωτισμό και κληρονόμοι αυτού του πνεύματος είμαστε κι εμείς. Έχουν γίνει πάρα πολύ σημαντικά βήματα. Κατ' αρχάς η δημιουργία αγροτικών φυλακών για γυναίκες, πέρυσι, στον Ελαιώνα της Θήβας, που είναι μέσα στο πλαίσιο της ισονομίας. Ήταν κάτι το οποίο είχε αποφασιστεί πριν από 25 χρόνια και δεν είχε γίνει τίποτα. Γι' αυτό μιλάω για έλλειψη πολιτικής βούλησης. Σίγουρα, ο αγώνας για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αέναος, όπως είπα και στην αρχή, και μέρες όπως η 10η Δεκέμβρη είναι εδώ όχι για να πούμε τι ωραία που τα έχουμε κάνει, αλλά πόσα ακόμη πρέπει να γίνουν. Μέσα, λοιπόν, σ' αυτό το τόσο δύσκολο οικονομικό πλαίσιο -γιατί "δει δη χρημάτων"- μπορούμε και υλοποιούμε πράγματα και καλυτερεύουμε τις συνθήκες διαβίωσης και μέσα στις ελληνικές φυλακές. Κι αυτό δεν το λέω μονάχα εγώ, γιατί έτσι δεν θα είχε και κανένα νόημα. Το λένε οι εκθέσεις της Επιτροπής ενάντια στα βασανιστήρια και την απαξιωτική μεταχείριση του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου το 2011 στην κυριολεξία μας είχαν «κρεμάσει στα μανταλάκια», είχε γίνει ρηματική διακοίνωση εναντίον της χώρας μας, κι αυτή τη στιγμή μας θεωρούν συνεργάτες. Έχει βελτιωθεί πάρα πολύ η εικόνα της χώρας στο εξωτερικό σε ό,τι αφορά τις συνθήκες κράτησης και το είχε πει και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Γκουίντο Ραϊμόντι, κατά τη διάρκεια της περσινής του επίσκεψης στην Ελλάδα. Όταν συνάντησε τον πρόεδρο της Βουλής κ. Βούτση, είχε πει ότι η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στον δρόμο της αρετής και την καλώ να συνεχίσει να βαδίζει αυτό το μονοπάτι.

Ερ.: Πάντως φαίνεται πως υπάρχει ακόμα δρόμος να διανυθεί σε ζητήματα που αφορούν την αποδοχή και ένταξη διαφόρων ομάδων στον κοινωνικό ιστό (π.χ. οι πρόσφυγες). Έχουμε γίνει μάρτυρες σχετικών ρατσιστικών επεισοδίων...

Απ.: Κατ' αρχάς να πούμε ότι η μετανάστευση δεν είναι ένα τωρινό φαινόμενο. Η μετανάστευση είναι σύμφυτη με την ιστορία του ανθρώπου. Απλώς μας κάνει εντύπωση τους τελευταίους αιώνες, που έχουμε ταυτίσει το κράτος με το έθνος. Τέτοια φαινόμενα είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικά για μια χώρα σαν την Ελλάδα, που και προσφυγιά έχει γνωρίσει και που ήταν κατ' εξοχήν χώρα εξαγωγέας μεταναστών, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη σκληρή οικονομική κατάσταση που υπήρχε σε διάφορες περιόδους στη χώρα. Όλα αυτά τα φαινόμενα, η δυσανεξία στο ξένο, το να μην αποδέχεσαι τον άλλο επειδή απλώς είναι διαφορετικός από εσένα, είναι φαινόμενα που δείχνουν ακριβώς ότι η ελληνική κοινωνία έχει να βαδίσει έναν μεγάλο δρόμο. Κι εδώ θα πω και το σύνθημα σ' ένα τηλεοπτικό σποτ που είχε κάνει η Γενική Γραμματεία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με αφορμή την περσινή Παγκόσμια Ημέρα του Πρόσφυγα: ο καθένας από εμάς για κάποιον είναι ξένος, είναι διαφορετικός. Η κοινωνία είναι πλουραλιστική από τη φύση της κι αυτό σημαίνει μια ζωντανή κοινωνία. Και θυμίζω ότι όσοι στην πορεία της ιστορίας ενστερνίζονταν και προπαγάνδιζαν την καθαρότητα της φυλής, οδήγησαν αυτή τη φυλή στον θάνατο.


NEWSLETTER