Να σκέφτεσαι πως αν αυτά γίνονταν σήμερα, θα μπορούσαν κάποιοι δικοί μας να είχαν ρίξει εδώ μέσα τον γείτονα μας τον κυρ-Στάθη και την γυναίκα του την Ουρανία, που τόσο μας αγαπάνε, που μας δίνουν από το σπίτι τους και ρεύμα, για να μπορείς να διαβάζεις. Μόνο και μόνο γιατί, επειδή έτσι το βρήκαν από τους γονείς τους εκεί στο Λεβίδι, απ’ όθε ήρθαν, είναι δεξιοί. Θα το δεχότανε η ψυχή σου;

- Τι λες ρε μάνα; Θα βάλουμε στην ίδια ζυγαριά τα εγκλήματα που έκαναν οι χίτες, με όποια λάθη έκαναν κάποιοι δικοί μας;

- Οταν φωλιάζει το σαράκι του μίσους στην ψυχή του ανθρώπου, δεν έχει ζυγαριά για να βρει το δίκιο ή το άδικο, το ξεπιτούτου ή το λάθος. Και δεν υπάρχει αγριότερη φαγωμάρα από εκείνη που γίνεται ανάμεσα στ’ αδέλφια. Δεν ξέρω τι μου λες για λάθη. Δηλαδή, μιας και ανάφερα τον κυρ-Στάθη, αν τον «καθάριζαν» και σου λέγανε ότι ήταν «λάθος», θα ήσουνα εντάξει;

Αυτή την αναφορά στο συγκεκριμένο γείτονα μου την έκανε και μερικά χρόνια αργότερα, σε ένα επισκεπτήριό της στη φυλακή. Για να μου τονίσει ότι «αυτός ο δεξιός» ήταν ο μόνος από τη γειτονιά που ζήτησε να έλθει μάρτυρας υπεράσπισης, όταν περνούσα στρατοδικείο.

Η αλήθεια είναι ότι είχε κάθε δικαίωμα να κρίνει τα πράγματα από το πώς τα είχε βιώσει η ίδια. Και τα είχε βιώσει με όλη τους την αγριότητα. Οχι μόνο ως «θεατής εξ αποστάσεως» του θανάτου τρίτων, άγνωστων ανθρώπων, όπως την περίπτωση των όσων μου περιέγραφε ότι συνέβαιναν στο πηγάδι του Βοσκόπουλου. Αλλά και με την άγρια εκτέλεση, μπροστά στα μάτια της, δικών της ανθρώπων. 

Από μια κυβέρνηση της «ανανεωτικής Αριστεράς» περίμενα διαφορετική στάση απέναντι στα εγκλήματα του σταλινισμού. Που δεν ήταν βεβαίως… προαπαιτούμενα, για να ανοίξει ο δρόμος προς τον «σοσιαλιστικό παράδεισο», αλλά στυγνά εγκλήματα μιας δικτατορίας, που απέβλεπαν στην εδραίωση της απολυταρχίας της. 

Θύματα της σταλινικής αγριότητας υπήρξαν και χιλιάδες Ελληνες του ποντιακού ελληνισμού που ζούσε στις παρευξείνιες περιοχές της Σοβιετικής Ενωσης. Αυτά δεν τα γνωρίζουν ο Τσίπρας και ο Κοντονής; Ή τα διαγράφουν, ξαναγράφοντας την ιστορία; Μήπως να τους στείλω να διαβάσουν τον «Κόκκινο Καπνά», για να φρεσκάρουν τη μνήμη τους;

Γ. Π. Μασσαβέτας

giorgis@massavetas.gr