Στις διεθνείς σχέσεις, όπως άλλωστε και σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου, η επιλογή και η διαμόρφωση της κατάλληλης συγκυρίας, συνιστά έναν από τους βασικότερους παράγοντες του μηχανισμού άσκησης επιτυχούς πολιτικής. Η στάθμιση του momentum όπως έχει διεθνώς καθιερωθεί, δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση για όσους λαμβάνουν τις τελικές αποφάσεις και καθίστανται έτσι υπεύθυνοι για τις συνέπειες των αποφάσεων. Αυτό ισχύει κατά μείζονα λόγο για σύνθετα διεθνή ζητήματα όπου θα πρέπει να συγκεραστεί σύμπτωση και συνέργεια πολλών παραγόντων, πολλοί από τους οποίους όχι μόνο δεν υπόκεινται στην εσωτερική δικαιοδοσία αλλά διαθέτουν ασύγκριτα μεγαλύτερη ισχύ και πρέπει να πειστούν για το όφελος που θα αποκομίσουν προκειμένου να στηρίξουν τις επιλογές μας εν προκειμένω στο θέμα των Σκοπίων.
Η εκτίμηση επομένως του κατάλληλου momentum αποτελεί βασικό καθήκον και ευθύνη της εκάστοτε κυβέρνησης, η οποία διαθέτει όλα τα μέσα διαπίστωσης τυχόν ευνοϊκής διεθνούς συγκυρίας και σφυρηλάτηση όσον το δυνατόν ευρύτερης συναίρεσης των πολιτικών δυνάμεων ώστε να επιτύχει πολλαπλασιαστή αποτελεσματικότητας.
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερες αναλυτικές ικανότητες για να καταλήξει κανείς στο απογοητευτικό συμπέρασμα ότι η κατάσταση ίσως είναι υπερβολικά απαιτητική για τις δυνατότητες του πολιτικού προσωπικού που έχει την ευθύνη της διακυβέρνησης. Εχει «κατορθώσει» να έρθει σε αντιπαράθεση όχι μόνο με το σύνολο σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων αλλά να προκαλέσει και την τέλεια σύγχυση ακόμα και στους κόλπους της συγκυβέρνησης πριν καν αρχίσει σχεδόν ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης δημιουργώντας βάσιμες υποψίες για το τι ακριβώς επιδιώκει. Θα χρειαστεί να ξεπεράσουν αυτούς όσοι έχτισαν καριέρες πουλώντας λαϊκισμό και ανευθυνότητα για να χειριστούν ένα τόσο κεφαλαιώδες ζήτημα. Πάντως το momentum στο Σκοπιανό φαίνεται να προσφέρει ένα παράθυρο ευκαιρίας. Ενδεικτικά αναφέρω:
1. Οι ΗΠΑ καθοριστικός παράγοντας εκ των ων ουκ άνευ φαίνεται να μην έχουν διάθεση πρωτοβουλιών για περιφερειακές κατ’ αυτούς υποθέσεις έχοντας βυθιστεί σε κρίση διαρκείας από την εκλογή του Προέδρου Τραμπ. Τα ανώτερα κλιμάκια της administration δεν μοιάζουν διατεθειμένα να ξοδέψουν χρόνο και ενέργεια για περιθωριακές καταστάσεις τύπου Σκοπίων επαφιέμενη στην κυριαρχία που έχουν επιτύχει υπέρ τους στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος θα αφήσει την ευκαιρία αν πειστεί από το επιτελείο του ότι μπορεί να καρπωθεί μία ανέξοδη επιτυχία κατά την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. Πάντως η εικαζόμενη αποστασιοποίηση των ΗΠΑ αφήνει περιθώρια χειρισμών σε σχετικά θετικότερους παράγοντες, όπως ο ευρωπαϊκός που σε σχέση με την Ουάσιγκτον είναι λιγότερο αρνητικοί. Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι οι Αμερικανοί ουδέποτε έδειξαν ιδιαίτερη κατανόηση για τις θέσεις μας στο Σκοπιανό, ενώ με το απαράδεκτο σφάλμα της αναγνώρισης της γείτονος με τη συνταγματική ονομασία από την κυβέρνηση Μπους το 2004, έδωσαν, κατά πολλούς, τη χαριστική βολή στο ενδεχόμενο συμβιβασμού και εξέθρεψαν τις ακραίες γελοιότητες Gruevski.
2. Το κύριο κίνητρο πάντως της νέας πρωτοβουλίας αποτελεί η ηχηρή κατάρρευση του καθεστώτος Gruevski, αρχιερέα της ανερμάτιστης μυθολογικής κατασκευής πλαστής εθνικής ταυτότητας του σλαβικού στοιχείου της γείτονος σε ευθεία αντίθεση τόσο με την ιστορική πραγματικότητα όσο και τη λογική που έχει όμως δηλητηριάσει ευρείες μάζες των γειτόνων. Ο σημερινός πρωθυπουργός παρόλο που εμφανίζεται λογικότερος από τον προκάτοχό του στηρίζεται σε μια εύθραυστη πλειοψηφία και εκτιμάται ότι οι πιέσεις που «μπορεί να πάρει» και να διεκπεραιώσει έχουν σαφή όρια. Το ζητούμενο λοιπόν είναι μέχρι πού μπορεί να αντέξει ο κ. Ζάεφ χωρίς να καταρρεύσει, ανοίγοντας τον δρόμο για θριαμβευτική επάνοδο του παλαιού έξαλλου καθεστώτος -με ή χωρίς τον Gruevski δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.
Η μέχρι τώρα εσωτερική διαχείριση στα καθ’ ημάς και ιδίως σε ενδοκυβερνητικό επίπεδο δεν δημιουργεί ιδιαίτερη αισιοδοξία. Το διακύβευμα πάντως από εθνικής σκοπιάς είναι βαρυσήμαντο εφόσον ευνοϊκή έκβαση θα απελευθερώσει τη χώρα από ένα τεράστιο βάρος που σηκώνει επί δεκαετίες και ορθώνει εμπόδια στην επανάκτηση του ηγετικού ρόλου της στα Βαλκάνια. Γιατί παρά τις εμφανείς αδυναμίες μας μόνο η Ελλάδα μπορεί αν είναι ο φυσικός ηγέτης στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και να οδηγήσει την ευρύτερη περιοχή σε μια νέα εποχή αναγέννησης και συνεργασίας επ’ ωφελεία όχι μόνο δική μας αλλά και των γειτονικών λαών. Η μακρόχρονη συμμετοχή μας σε ευρωατλαντικές δομές, η πολιτική, οικονομική και πολιτιστική υποδομή μας καθιστούν αδιαφιλονίκητα πρωταγωνιστές χωρίς αλαζονεία στην πολλά υποσχόμενη αυτή πορεία. Ας μην γίνουμε και πάλι αυτοκαταστροφικοί.
