Κυριακή, 04 Φεβρουαρίου 2018 18:10

Η αρχιτεκτονική της λαϊκής σοφίας: Παραδοσιακή κατασκευή από ξερολιθιά στο Διαβολίτσι

Γράφτηκε από την
Η αρχιτεκτονική της λαϊκής σοφίας: Παραδοσιακή κατασκευή από ξερολιθιά στο Διαβολίτσι

 

Διαβάζοντας ότι η τέχνη της ξερολιθιάς έχει τεθεί προς ψήφιση στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Kληρονομιάς της UNESCO, από το μυαλό μου ανασύρονται παιδικές μνήμες από το αλώνι που επισκεπτόμουν κοριτσάκι με τον πατέρα μου, το οποίο ανήκε στον παππού μου.

Το αλώνι αυτό βρίσκεται στο Διαβολίτσι του Δήμου Οιχαλίας στη Μεσσηνία. Βρίσκεται στο πιο ψηλό τμήμα χωραφιού, στα “Μποστανάκια”, όπου φυσά ο αέρας από την Κυπαρισσία και είναι ένα από τα μεγαλύτερα αλώνια του χωριού που διατηρείται μέχρι σήμερα σε καλή κατάσταση, γιατί στηρίζεται σε ξερολιθιά. Η είσοδός του βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα, όπου εκεί έφταναν οι αγρότες με τα άλογα και τα γαϊδουράκια τους και ξεφόρτωναν τα δεμάτια τους και τα άπλωναν στο αλώνι.

Στη συνέχεια, γυρίζοντας ένα ή δύο άλογα τα οποία ήταν δεμένα στο στυγερό (το πολύ γερό ξύλο) του αλωνιού και με ένα άτομο το οποίο στεκόταν όρθιο και καθοδηγούσε τα ζώα, ξεκινούσε το αλώνισμα. Ενα άλλο άτομο με το “δικράνι” (εργαλείο παρόμοιο με τσουγκράνα) ανακάτευε τα σπαρτά. Οταν ολοκληρωνόταν το αλώνισμα ξεκινούσε το λίχνισμα. Με χρήση φτυαριών τινάζονταν τα αλεσμένα άχυρα ψηλά και ο αέρας ξεχώριζε τον καρπό από τα άχυρα. Μετά τοποθετούσαν τον καρπό στα τσουβάλια και τον μετέφεραν στον μύλο για άλεσμα (παραγωγή αλευριού), ενώ τα άχυρα μετατρέπονταν σε αχυρόμπαλες και αποθηκεύονταν για το τάισμα των ζώων. Στην όλη διαδικασία χρησιμοποιούσαν διάφορα εργαλεία, όπως κόσκινο με μεγάλες στρογγυλές τρύπες, φτυάρι, σκούπες, κουβάδες κ.λπ. Το αλώνισμα ξεκινούσε την εποχή του καλοκαιριού, μέσα Ιουνίου (Αλωνάρης) και διαρκούσε μέχρι το τέλος Ιουλίου (Αλωνιστής).

Η λειτουργία του αλωνιού σταμάτησε περίπου το 1967 και αντικαταστάθηκε από τις αλωνιστικές μηχανές.

To αλώνισμα μπορεί να αναβιώσει όχι ως εργασία τώρα πια, αλλά ως έθιμο στο χωριό μας, για να θυμούνται οι μεγαλύτεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, όπως για παράδειγμα στην Καρύταινα, στο Βαλτεσινίκο Αρκαδίας κ.α., κάθε χρόνο αναβιώνει το θέρισμα και το αλώνισμα. Μην ξεχνάμε πως η Ελλάδα και τα χωριά μας είναι γεμάτα από παραδοσιακές κατασκευές από ξερολιθιά. Η διατήρησή τους είναι χρέος μας, ώστε να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας ταυτότητα και κληρονομιά.

 

Αννα Καλησπέρη - Σταθουλοπούλου


NEWSLETTER