Στην φορολογική τους δήλωση θα πρέπει να συμπεριλάβουν τα κέρδη που έχουν προκύψει από την πώληση τίτλων (μετοχές, εταιρικά μερίδια προσωπικών εταιριών, ομόλογα κ.λπ.) καθώς και από την μεταβίβαση ολόκληρης επιχείρησης, οι φορολογούμενοι οι οποίοι κατά το έτος 2017 είχαν εισοδήματα αυτής της κατηγορίας.
Ποιοι είναι οι τίτλοι που παράγουν εισόδημα από υπεραξία μεταβίβασης
1. Μετοχές εταιριεών μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο
2. Μετοχές και άλλες κινητές αξίες εισηγμένες στο χρηματιστήριο εφόσον αυτός που τις μεταβιβάζει συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο με ποσοστό μεγαλύτερο του 0,5%
3. Μερίδια ή εταιρικές μερίδες προσωπικών εταιριών (Ο.Ε., Ε.Ε. κτλ)
4. Κρατικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια ή εταιρικά ομόλογα
5. Παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα
6. Μεταβίβαση θεωρείται και η εισφορά των πιο πάνω τίτλων για κάλυψη ή αύξηση εταιρικού κεφαλαίου.
Ειδικά για τίτλους που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε οργανωμένη αγορά ή πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης υπολογίζεται υπεραξία εφόσον οι τίτλοι έχουν αποκτηθεί από την 1-1-2009 και μετά.
Πως προσδιορίζεται ή υπεραξία
Η υπεραξία είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής κτήσης που κατέβαλε και της τιμής πώλησης που εισέπραξε ο φορολογούμενος υπολογίζοντας και τυχόν δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά την αγορά ή την πώληση. Σε περίπτωση που οι μεταβιβαζόμενοι τίτλοι είναι εισηγμένοι σε χρηματιστηριακή αγορά, η τιμή κτήσης και η τιμή πώλησης καθορίζονται από τα δικαιολογητικά έγγραφα συναλλαγών, τα οποία εκδίδει η χρηματιστηριακή εταιρεία ή το πιστωτικό ίδρυμα ή ο φορέας που διενεργεί τις συναλλαγές. Σε περίπτωση μεταβίβασης μη εισηγμένων τίτλων, η τιμή πώλησης προσδιορίζεται με βάση την αξία ιδίων κεφαλαίων της εταιρίας που εκδίδει τους μεταβιβαζόμενους τίτλους κατά το χρόνο μεταβίβασης ή από το πραγματικό τίμημα εφόσον αυτό είναι υψηλότερο. Η τιμή κτήσης προσδιορίζεται με βάση την αξία των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας που εκδίδει τους μεταβιβαζόμενους τίτλους κατά τον χρόνο απόκτησης ή το πραγματικό τίμημα με βάση την σύμβαση μεταβίβασης κατά το χρόνο της απόκτησής τους εφόσον αυτό είναι χαμηλότερο. Αν οι τίτλοι έχουν αποκτηθεί από κληρονομιά ή από δωρεά τότε ως τιμή κτήσης υπολογίζεται η αξία βάση της οποίας υπολογίστηκε ο φόρος κληρονομίας, δωρεάς ή γονικής παροχής ή χορηγήθηκε απαλλαγή από αυτόν. Αν δεν μπορεί να προσδιοριστεί η τιμή κτήσης τότε θεωρείται μηδενική.
Πως φορολογείται το εισόδημα από την υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου
Με συντελεστή 15% φορολογείται η υπεραξία που αποκτούν τα φυσικά πρόσωπα ενώ για τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες φορολογείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, δηλαδή συμμετέχει στον υπολογισμό του καθαρού αποτελέσματος, κέρδη ή ζημιές, και αν υπάρχουν κέρδη τότε αυτά φορολογούνται με συντελεστή 29% εκτός αν πρόκειται για αγροτικό συνεταιρισμό η ομάδα παραγωγών όπου ο φορολογικός τους συντελεστής είναι 13%. Απαλλάσσονται από τον φόρο τα κέρδη που προκύπτουν από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου με άλλους τίτλους κατ΄ εφαρμογή του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους.
Ζημιά από μεταβίβαση τίτλων
Σε περίπτωση κατά την οποία οι τίτλοι έχουν πουληθεί με ζημία, η ζημία αυτή μεταφέρεται για τα επόμενα 5 έτη και συμψηφίζεται μόνο με μελλοντικά κέρδη υπεραξίας που προκύπτουν από συναλλαγές με τίτλους
Παραδείγματα
Στις 9-3-2012 ιδρύθηκε Ο.Ε. με διπλογραφικά βιβλία, συνολικό κεφάλαιο 100.000 ευρώ και ο εταίρος Α είχε ποσοστό 30%. Στις 20-4-2017 μεταβιβάζει ολόκληρο το ποσοστό του 50.000 ευρώ και τα ίδια κεφάλαια εκείνη την στιγμή είχαν διαμορφωθεί στα 200.000 ευρώ. Τιμή κτήσης 100.000x30%= 30.000 ευρώ και τιμή πώλησης η μεγαλύτερη από την πραγματική και βάσει των ιδίων κεφαλαίων όπου πραγματική αξία είναι 50.000 ευρώ και βάσει των ιδίων κεφαλαίων 200.000x30%= 60.000 ευρώ. Αρα η υπεραξία είναι 60.000-30.000= 30.000 ευρώ και ο φόρος υπεραξίας 30.000x15%= 4.500 ευρώ.
Στις 15-6-2009 φυσικό πρόσωπο απέκτησε 500 μετοχές (50%) μη εισηγμένης ανώνυμης εταιρίας ονομαστικής αξία 50 ευρώ έκαστη και το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της ήταν 60.000 ευρώ. Στις 20-9-2017 μεταβίβασε όλες τις μετοχές και εισέπραξε 40 ευρώ για κάθε μια ενώ το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων ήταν 30.000 ευρώ. Ως τιμή κτήσης θα λάβουμε την μικρότερη μεταξύ της αυτής που προκύπτει από το συμφωνητικό και των ιδίων κεφαλαίων. Τιμή κτήσης βάσει συμφωνητικού 500 μετοχές x 25 ευρώ= 25.000 ευρώ και βάσει ιδίων κεφαλαίων 60.000x50%= 30.000 άρα τιμή κτήσης 25.000 ευρώ. Τιμή πώλησης είναι η μεγαλύτερη μεταξύ της τιμής πώλησης βάσει του συμφωνητικού και αυτής των ιδίων κεφαλαίων. Τιμή πώλησης βάσει συμφωνητικού 500 μετοχές x 40 ευρώ=20.000 ευρώ και βάσει ιδίων κεφαλαίων 30.000x50%= 15.000 ευρώ. Αρα τιμή κτήσης 25.000 ευρώ και τιμή πώλησης 20.000 ευρώ, οπότε οι μετοχές μεταβιβάστηκαν με ζημία και δεν προκύπτει φόρος υπεραξίας και για την ζημιά αυτή έχει το δικαίωμα να την μεταφέρει για συμψηφισμό με τυχόν κέρδη στα επόμενα 5 έτη.
ΔΙΚΑΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Ο Δικαίος Ιωάννης είναι Λογιστής – Φοροτεχνικός Α’ Τάξης
E-mail: giannisdikaios@gmail.com website: www.taxguide.gr
