Κυριακή, 02 Σεπτεμβρίου 2018 20:50

Από την εποχή της λιτότητας στην εποχή των μεταρρυθμίσεων;

Γράφτηκε από την
Από την εποχή της λιτότητας στην εποχή των μεταρρυθμίσεων;

 

Ο «ΜΕΤΑΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟΣ» ΣΤΕΝΟΣ ΚΟΡΣΕΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

 

Του Πάνου Καζάκου

Ομότιμου καθηγητή

Πανεπιστημίου Αθηνών

Επίτιμου καθηγητή

ΤΕΙ Πελοποννήσου

 

Η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ένα «πλαίσιο πολιτικής» (νέο απλοποιημένο μνημόνιο, χωρίς λεφτά) για τα επόμενα χρόνια. Περιέχει δεσμεύσεις που περιορίζουν εν μέρει την ευχέρεια των κυβερνήσεων να αποφασίζουν. Περιέχει όμως και ευκαιρίες. Οποιος και να κυβερνήσει, θα κινηθεί σε μια προκαθορισμένη κατεύθυνση. Και πάντως δεν θα μπορεί να ικανοποιήσει διάχυτες προσδοκίες του τύπου «θα ανοίξουν οι κάνουλες» κατά τη διατύπωση του κ. Φλαμπουράρη.

Ακόμα και χωρίς αυτές τις επίσημες δεσμεύσεις, ο όγκος του συσσωρευμένου χρέους (που ανέρχεται σε περίπου 340 δισ. ευρώ) περιορίζει τις δυνατότητες για επεκτατική οικονομική πολιτική με νέες δαπάνες ή την ανεξέλεγκτη διόγκωση του κράτους. Θα ανέτρεπαν τη δημοσιονομική ισορροπία και θα καθιστούσαν ασύμφορο ή αδύνατο κάθε νέο δανεισμό, οδηγώντας τη χώρα -που ήδη βλέπει τις παραγωγικές της δυνάμεις να φθίνουν- πάλι σε χρεοκοπία και βαθύτερη κρίση. Η Οδύσσεια δεν τέλειωσε, ό,τι και αν λέγει ο πρωθυπουργός.

 

ΤΟ ΝΕΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

 

Εχει λοιπόν σημασία να εξηγήσουμε το νέο «πλαίσιο πολιτικής». Περιλαμβάνει τα εξής:

• Πρώτον, δεσμεύει τη χώρα να συνεχίσει την περιοριστική δημοσιονομική πολιτική. Προβλέπει μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% ΑΕΠ για το 2018 και τα επόμενα χρόνια ως το 2021 σχεδόν διπλάσια από εκείνο του 2017. Για να πετύχει τον στόχο αυτό, η Βουλή ψήφισε το 2017 να εφαρμόσει μέτρα περικοπής των ελλειμμάτων του ασφαλιστικού το 2019 και τη μείωση του αφορολόγητου το 2020. Υψηλά (γύρω στο 2,2%) θα παραμείνουν τα πλεονάσματα από το 2022 ως το 2060.

• Εξίσου σημαντικές είναι, δεύτερον, οι δεσμεύσεις για μη ανάκληση μέτρων που ψηφίσθηκαν στο παρελθόν.

• Τρίτον, η κυβέρνηση αποδέχθηκε τη σύσταση της Ελληνικής Εταιρείας Περιουσίας και Συμμετοχών του Δημοσίου, η οποία τα επόμενα 99 χρόνια κατά κύριο λόγο εξασφαλίζει στους δανειστές ότι θα ανακτήσουν μέρος τουλάχιστον από τα δάνεια που χορήγησαν στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια πρωτοφανή κατασκευή, στην οποία τον έλεγχο έχουν οι δανειστές!

• Τέλος, η χώρα θα υπόκειται σε ένα πολυπλοκότερο και δυσκολότερα αντιμετωπίσιμο σύστημα διπλής εποπτείας, από τις ίδιες τις αγορές – τους δυνητικούς δανειστές- και συμπληρωματικά από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και το ΔΝΤ! Π.χ. στην ΕΕ προβλέπονται παρακολούθηση των εξελίξεων μετά τα μνημόνια (post-programme monitoring) αλλά και ενισχυμένη εποπτεία όσο καιρό ο λόγος χρέους υπερβαίνει το 75% (σήμερα είναι περίπου... 180%). Με τα σημερινά δεδομένα αυτό δεν πρόκειται να επιτευχθεί πριν από το 2060!

 

ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΑΛΜΑ

 

Από την άλλη πλευρά, το νέο πλαίσιο αφενός μεταθέτει τις πληρωμές για ελληνικά χρέη κατά 10 χρόνια και αφετέρου περιλαμβάνει έναν κατάλογο μεταρρυθμίσεων που πρέπει όχι μόνο να ψηφισθούν, αλλά και να εφαρμοσθούν:

Η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει και δεσμευθεί επίσημα «να συνεχίσει και ολοκληρώσει τις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος του ΕΜΣ». Σε σχετικό κείμενο (Eurogroup Statement on Greece of 22 June 2018) ειδική αναφορά γίνεται, μεταξύ άλλων, στη φορολογική διοίκηση ώστε να μπορεί να εκπληρώνει αποτελεσματικά το έργο της, στην έγκαιρη αποπληρωμή των οφειλών του κράτους σε προμηθευτές και εξαγωγείς, στην αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, ιδίως με τη λύση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, σε αλλαγές στη δικαιοσύνη, στην ολοκλήρωση των χωροταξικών παρεμβάσεων (κτηματολόγιο, δασικοί χάρτες, και στον εκσυγχρονισμό τη διαχείρισης του ανθρώπινου κεφαλαίου στο Δημόσιο!

Ο κατάλογος μπορεί εύκολα να διευρυνθεί με βάση τις πολλές εκκρεμότητες του παρελθόντος σε δημόσια διοίκηση, υγεία, δημόσια τάξη, παιδεία κ.λπ.

Αυτή λοιπόν είναι και η μόνη διέξοδος: Αν γίνουν σοβαρές μεταρρυθμίσεις σε ευρεία κλίμακα, τότε θα έχουμε αναπτυξιακό άλμα και αυτό θα επιτρέψει να δημιουργηθούν περισσότερες θέσεις εργασίας. Με την ανάπτυξη θα αμβλυνθεί και η λιτότητα.

 

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ

 

Οι μεταρρυθμίσεις όμως προϋποθέτουν μια κυβέρνηση η οποία να αναγνωρίζει τη σημασία τους. Σε κάθε βήμα θα πρέπει να είναι τότε σε θέση να παραμερίσει τα εμπόδια ομάδων συμφερόντων και ισχυρών ατόμων, που υπερασπίζονται την επωφελή για αυτούς τωρινή κατάσταση.

Η σημερινή κυβέρνηση αποτυγχάνει πλήρως με βάση τα κριτήρια αυτά, αφού δεν «ενστερνίζεται» τις μεταρρυθμίσεις που... υπέγραψε - και υπόσχεται κάποιες παροχές, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις για τους κινδύνους ανεδαφικών εν τέλει υποσχέσεων.


NEWSLETTER