Η ανάγκη αποτελεσματικότητας αλλά και συνοχής της κοινωνίας επιβάλλει συντονισμό και διοίκηση. Σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία ισχύει από παλιά ο νόμος της επικράτησης των ισχυρότερων. Ετσι κάποιοι (οι λίγοι) διοικούν και άλλοι (οι πολλοί) διοικούνται. Και για να έχει ευστάθεια αυτή η διάκριση, θεσπίζονται νόμοι και παραχωρούνται στους διοικούμενους διάφορες εγγυήσεις, όπως η ασφάλεια, το επίπεδο διαβίωσης, η δικαιοσύνη, το κοινωνικό κράτος, τα εργασιακά δικαιώματα κλπ. Ομως αυτός ο διαχωρισμός, σε συνδυασμό με την ανθρώπινη ματαιοδοξία και απληστία, επισωρεύει με τον καιρό στρεβλώσεις και αδικίες. Οι πιο δυναμικές ομάδες αποκτούν προνόμια. Ο πλούτος συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια. Ετσι λοιπόν τα συμφέροντα της κάθε κοινωνικής τάξης γίνονται “ιδεολογία”, ως μέσο κοινής έκφρασης αλλά και καθοδήγησης των μελών της.
Στη Δύση τις τελευταίες δεκαετίες με την μεθόδευση της παγκοσμιοποίησης διακινούνται ελεύθερα τεράστια κεφάλαια και αποφεύγεται κατά το δυνατόν η φορολόγησή τους και μεγιστοποιούνται τα κέρδη κάποιων μεγάλων επιχειρήσεων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των κρατών και ιδιαίτερα να αυξηθεί το στρες μεταξύ των εργαζομένων ώστε να μην έχουν χρόνο και δυνάμεις για διεκδικήσεις.
Επομένως είναι μεγίστης σημασίας η καλλιέργεια μιας «δημιουργικής κουλτούρας», η οποία θα σχεδιάζει το μέλλον με αποφασιστικότητα και προοπτική. Αυτή η «δημιουργική κουλτούρα» θα πρέπει να φτιαχτεί με φρέσκα υλικά και όχι με υλικά που έχουν ξαναχρησιμοποιηθεί. Δικαίωμα στο όνειρο στο σχεδιασμό και στο να πάρουν την τύχη στα χέρια τους έχουν και κάποιες «μεσαίες γενιές» που δυστυχώς τις αδρανοποίησαν γιατί έτσι βόλευε το σύστημα. Μπορεί κάποιοι στην πρωτόλεια μορφή τους να υπήρξαν ουσιαστικοί και χρήσιμοι. Φθάνει πια. Δεν μπορούν χρονικά πολιτικά να υπερβαίνουν την υπόστασή τους διότι υπάρχει και ο νόμος της φθίνουσας οριακής χρησιμότητας.
Ομως η ελπίδα δεν πέφτει από τον ουρανό. Καλλιεργείται από μια αγωνιστική διάθεση, από μια ορθολογική αντίληψη της ζωής. Εκεί οφείλουμε να καταθέσουμε και τη δική μας, την προσωπική μας συνεισφορά. Να καταθέσουμε αυτή την απλή σκέψη, την σκέψη που σπερματικά την έχουμε μέσα στο μυαλό μας και δεν την αξιοποιούμε. Πώς συνέβη, ενώ η χώρα μας βρισκόταν σε πορεία εθνικής ευφορίας συμμετέχοντας στο στενό πυρήνα των πιο αναπτυγμένων χωρών, ξαφνικά να βρεθεί σε ένα ξέφωτο μόνη της και με τον ορίζοντα γύρω της βαριά συννεφιασμένο.
Μπορεί στη χώρα μας να γεννήθηκε η δημοκρατία, μπορεί ο διάλογος, η διεκδίκηση να αποτελούν εργαλεία που ρυθμίζουν και δίνουν λύσεις στα καθημερινά προβλήματα, όμως δεν πρέπει να αγνοήσουμε ότι πολλές φορές σ’ αυτήν την χώρα καταχραστήκαμε την δημοκρατία. Πάντα η έννοια του ταξικού και η έννοια του εθνικού είχαν σχέσεις πολιτικά και ιδεολογικά περίεργες. Οι θεωρητικοί και οι διανοούμενοι ήταν σίγουροι για την μελλοντική επικράτηση της εργατικής τάξης σε διεθνές επίπεδο. Και εκεί που θεωρούσαμε ότι θα ενωθούν οι εργαζόμενοι όλων των χωρών σε ένα πρωτόγνωρο νέο σχήμα δημοκρατίας και σε μια πλατιά λεωφόρο κοινωνικής προόδου και χειραφέτησης του ανθρώπου, παρατηρούμε να ενώνεται το διεθνές κεφάλαιο αίροντας όλες τις μεταπολεμικές κοινωνικές κατακτήσεις αλλά και αμφισβητώντας θεμελιώδη δικαιώματα του σύγχρονου εργαζόμενου πολίτη.
Χρήσιμα είναι μέσα από κάποια παραδείγματα να δούμε το περιεχόμενο του ταξικού στη σχέση του με το εθνικό. Η δράση του κινήματος «δεν πληρώνω» ήταν μια ταξική δράση; Βοηθούσε τους εργαζόμενους και βελτίωνε τη θέση τους; Ο ακτιβισμός εκείνων των κομματικών οργανώσεων κατά της προσέγγισης στα λιμάνια των κρουαζιερόπλοιων ήταν μια ταξική κίνηση; Οι κατ’ έτος εδώ και χρόνια καταλήψεις στα πανεπιστήμια και στα σχολεία ωφελούν την ελληνική κοινωνία και βλάπτουν τον ταξικό εχθρό και το καπιταλιστικό σύστημα; Οι απεργίες διαρκείας λύνουν κανένα πρόβλημα; Η άποψή μου είναι ότι όλες αυτές οι συμπεριφορές λειτουργούν σε βάρος των εργαζομένων και της χώρας. Πρέπει να αναζητηθούν νέοι τρόποι διεκδίκησης.
Πώς προσδιορίζεται τι ωφελεί τη χώρα και τι τους εργαζόμενους; Πότε το ταξικό συμφέρον ταυτίζεται με το εθνικό συμφέρον; Mήπως πάντα το ταξικό συγκρούεται με το αντίστοιχο εθνικό; Τις απαντήσεις τις αφήνω για εσάς. Κλείνοντας λέγω το εξής: «Αν πληγεί μια επιχείρηση, αν, δηλαδή, κλείσει κάτω από την πίεση των εργαζομένων αυτό είναι ταξική νίκη;».
Υ.Γ.: Οποιος λέει πολλά ψέματα πρέπει να έχει πολύ καλή μνήμη. (Ευτυχώς!).
Του Θόδωρου Σταυριανόπουλου MSc Ηθ. Φιλοσοφίας – Μαθηματικού
