- Πρέπει να γίνει φορολογική μεταρρύθμιση από μηδενική βάση με αρχή το 2017, ενημερώνοντας όλες τις επαγγελματικές τάξεις ότι θα περάσουμε στην χρησιμοποίηση πλαστικού χρήματος για όλους, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα του Δημοσίου και των επιχειρήσεων σε σχέση με τις τράπεζες.
Αυτές τις μέρες γίνεται συζήτηση στην Βουλή για την Δ.Δ. και έχουν γίνει εξαγγελίες για αλλαγές στη φορολογία. Ο,τι θα παραθέσω παρακάτω δεν αφορά επιστημονική ανάλυση, αλλά κάτι που έχω ζήσει, δηλαδή αυτά που έχω βιώσει στα 39 χρόνια που υπηρέτησα στο υπουργείο Οικονομικών. Καταστάσεις που έζησα και δεν θα ήθελα να συνεχίσουν να υπάρχουν σ' ένα Δημόσιο που ποτέ δεν υπήρξε δημοκρατικό, ελεύθερο από τα κόμματα και πάνω απ' όλα αξιοκρατικό.
1. Αναλυτικότερα για την Δ.Δ.
α. Δεν υπήρχε ένα υποτυπώδες σύστημα για την ανάδειξη προϊσταμένων, σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας διοίκησης. Αγγίζει τα όρια του φασισμού να παίρνει κάποιος μια θέση, χωρίς να την αξίζει.
Σ' αυτήν την ανυπαρξία ασέλγησαν όλες οι κυβερνήσεις, που κυβέρνησαν με το σκεπτικό να βάλουμε τους “δικούς μας”, ένας μεγάλος αριθμός των “δικών μας” είχαν μεταπηδήσει από το προηγούμενο κόμμα. Η μεταπήδηση αυτή γινόταν πάντα, αφού για να πάρεις κάποια θέση, έπρεπε να δηλώσεις υποταγή σ' αυτούς που κυβερνούσαν.
Ηταν μόνες τους οι κυβερνήσεις σ' αυτήν την πλήρη διάλυση της Δ.Δ.;
Οχι, είχαν συνεργούς και μετέπειτα πρωτοπόρους το “συνδικαλιστικό κίνημα”. Ετσι οι προϊστάμενοι ήταν σε πλειοψηφία τους οι χειρότεροι από άποψη ήθους και ικανοτήτων - δεν είναι τυχαίο ότι είμαστε από τους πρωτοπόρους στην διαφθορά, γιατί ένας προϊστάμενος ελεύθερος από την εκάστοτε κυβέρνηση, ηθικός και άξιος, το πρώτο που θα πολεμούσε είναι ακριβώς αυτό το ζήτημα.
Επί της ουσίας δεν υπήρχε διεύθυνση προσωπικού, οι συνδικαλιστές έκαναν τις μεταθέσεις και τους προϊσταμένους των υπηρεσιών!
Δεν υποστηρίζω ότι στα χρόνια που πέρασαν δεν υπήρξαν και υπάρχουν και σήμερα αξιόλογοι προϊστάμενοι, αλλά αυτό είναι καθαρά θέμα τύχης. Αποτέλεσμα αυτής της λογικής ήταν το ''πλοίο να μπατάρει''. Αν δε σήμερα κουτσά-στραβά προχωράμε, οφείλεται κύρια στους ίδιους τους υπαλλήλους και όχι στις ηγεσίες τους.
β. Δεν νοιάστηκε κανένας να μηχανογραφήσει πλήρως όλες τις λειτουργίες της, δηλ. ποιες και πόσες υπηρεσίες υπήρχαν, αν αυτές χρειάζονται, πόσοι συνολικά υπάλληλοι υπήρχαν σε κάθε υπηρεσία και αν αυτοί ήταν απαραίτητοι η έπρεπε να μετακινηθούν σε άλλη. Παράδειγμα ο μηχανογραφικός έλεγχος στις εργασίες των Εφοριών καρκινοβατεί χρόνια τώρα, τις δε πληροφορίες από την μια υπηρεσία στην άλλη τις περιμένουμε χρόνια τώρα. Απλά πράγματα, ακόμα και για μεσαίες ελληνικές μηχανογραφικές εταιρείες.
γ. Γερασμένο προσωπικό με μέσο όρο ηλικίας πάνω από τα πενήντα (50) χρόνια, συνεχώς μειούμενο με την λογική που επικράτησε "φευγάτε γιατί χανόμαστε". Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις, σε όλους τους κλάδους της Δ.Δ. Από το 2009 έως σήμερα συνταξιοδοτήθηκαν περίπου 250.000 υπάλληλοι, ο δε μύθος ότι το Ελληνικό Δημόσιο είναι σπάταλο, έχει παραπάνω δημοσίους υπαλλήλους, έχει καταρρεύσει προ πολλού, αφού εμείς το 2009 δίναμε το 9% του ΑΕΠ, οι Φινλανδοί το 13%, οι Γάλλοι το 12,8%, οι Σουηδοί το 15%.
2. Φορολογικό σύστημα: Υπάρχει;
Πώς θα μπορούσε να υπάρχει αφού κανένας δεν γνωρίζει με βεβαιότητα τι ισχύει. Με ρυθμό πολυβόλου ψηφίζονταν δεκάδες νόμοι και υπογράφοντο εκατοντάδες υπουργικές αποφάσεις κάθε χρόνο, αλλά η φοροδιαφυγή να καλπάζει...
Τη μικρομεσαία βιοτεχνία και επιχείρηση την βρήκε η οικονομική κρίση του 2008 καταχρεωμένη στην εφορία, στο ΙΚΑ, στις τράπεζες κ.λπ, με συγκεκριμένο φορολογικό νομικό πλαίσιο όπως παρακάτω, με επιβολή δε των μνημονίων, κατέρρευσαν πλήρως.
α. Με την διάταξη της Υπουργικής Απόφασης ΠΟΛ.1238/31-10-94, για τα έτη 1994-97 η φορολογία των εισοδημάτων για τις επιχειρήσεις που τηρούσαν βιβλία α' & β' κατηγορίας Κ.Β.Σ, έπρεπε να πληρώσουν φόρους όχι με τα πραγματικά κέρδη τους, αλλά με αντικειμενικά κριτήρια.
β. Με την διάταξη της Υπουργικής Απόφασης ΠΟΛ.1144/98, για τα έτη 1998-2007 η φορολογία των εισοδημάτων των ίδιων επιχειρήσεων όπως αναφέρεται παραπάνω φορολογούντο με τις διατάξεις της συνάφειας - δηλ. θεωρείτο ότι αγόρασες, θα έπρεπε να το είχες πωλήσει, και σ' αυτά τα ακαθάριστα έσοδα που μαγικά υπολογίζονταν, προσδιορίζονταν τα καθαρά κέρδη.
Την ίδια εποχή οι μεγάλες ξένες και ημεδαπές επιχειρήσεις αν και ο συντελεστής φορολογίας ήταν 35%-25%, πλήρωναν φόρο 5-10% χρησιμοποιώντας τις τριγωνικές συναλλαγές, εικονικά έξοδα μεταξύ των μητρικών και θυγατρικών εταιρειών και την δυνατότητα αφορολόγητων κερδών για επενδύσεις, που ποτέ δεν έγιναν.
Εξαιτίας της φοροδιαφυγής, οι δύο βασικοί τροφοδότες των δημοσίων ταμείων, οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι, απέδιδαν αντίστοιχα το 37% και το 24% των συνολικών εσόδων. Ηταν μάλιστα εντυπωσιακό ότι, σύμφωνα πάντα με τις φορολογικές δηλώσεις τους, οι Ελληνες εισοδηματίες ήταν πιο φτωχοί από τους συνταξιούχους: Δήλωναν ότι είχαν χαμηλά εισοδήματα σε ποσοστό 84%, έναντι 60%. Φτωχό δήλωνε και το 87,2% των γεωργών.
Στην εποχή των μνημονίων, εκτός των άλλων, η προηγούμενη ψαλίδα μεγάλωσε.
Μερικές σκέψεις, λοιπόν, για το σχέδιο νόμου που συζητείται για την Δ.Δ και για την τροποποίηση, εάν γίνει, του φορολογικού συστήματος:
• Για τη Δημόσια Διοίκηση
α. Μείωση του αριθμού των γεν. διευθυντών και του προσωπικού των κεντρικών υπηρεσιών των υπουργείων, γιατί οι υπηρεσίες αυτές πρέπει μόνο να νομοθετούν και να ελέγχουν την υλοποίηση των στόχων που βάζει η Πολιτεία, ενώ οι περιφερειακές πρέπει να δίνουν λύση σε κάθε πρόβλημα που απασχολεί τους ίδιους τους υπαλλήλους, αλλά και τους πολίτες.
β. Ολοι πλέον έχουν αποδεχτεί ότι η κομματικοποίηση του κράτους το διέλυσε. Δεν έχει καμιά σημασία πού πολιτικά ανήκει ο υπάλληλος ή ο προϊστάμενος (εάν δηλ. είναι δεξιός, σοσιαλιστής ή κομμουνιστής), αλλά να είναι ο πιο ικανός και παράλληλα αποδεκτός από την κοινωνία και τους υπαλλήλους που διοικεί. Κατά την άσκηση δε των καθηκόντων του, φυσικά πρέπει να έχει πλήρη ουδετερότητα.
γ. Για την ανάδειξη των προϊσταμένων δεν πρέπει να σταθούμε μόνο στα τυπικά προσόντα, αλλά κύρια στα ουσιαστικά. Εάν δε παραμείνει η συνέντευξη, αυτή πρέπει να γίνεται από το ΑΣΕΠ, τα δε θέματα που θα τίθενται στον εξεταζόμενο θα πρέπει να είναι από τράπεζα θεμάτων.
δ. Οι γενικοί γραμματείς, αφού δεχόμαστε ότι είναι η συνέχεια και η μνήμη της κάθε υπηρεσίας, τότε γιατί στην τελική αξιολόγηση θα προβλέπονται 3 υποψήφιοι, την δε τελική ανάδειξη του θα την έχει ο εκάστοτε υπουργός και όχι το ΑΣΕΠ; Εάν παραμείνει έτσι, ο υπουργός της επόμενης κυβέρνησης θα περνάει διάταξη νόμου και θα βάζει τον δικό του.
ε. Ο θεσμός των μετακλητών να παραμείνει μόνο στη σύνθεση της κυβέρνησης (μέχρι 3 υπαλλήλους για κάθε υπουργό κ.λπ. ), σ' όλες τις άλλες θέσεις να χρησιμοποιούνται μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι.
Το ηθικό πλεονέκτημα θα παραμείνει, εάν η κυβέρνηση τολμήσει να κάνει βήματα που θα ανοίγουν το δρόμο στη διαφάνεια και την αξιοκρατία, θέτοντας οριστικά στο περιθώριο το νεποτισμό και την ευνοιοκρατία, που τόσο ταλαιπώρησε τη χώρα μας κατά το παρελθόν.
ζ. Τα προαναφερθέντα αφορούν νομοθετικές προβλέψεις που πρέπει να γίνουν, όμως το ουσιαστικό και απαραίτητο είναι να θέλει στην πράξη η κυβέρνηση να κάνει ρίξεις, την Δ.Δ. ανεξάρτητη από τα κόμματα, δημοκρατική και αξιοκρατική στις επιλογές των στελεχών της.
• Για το φορολογικό
Με δεδομένο το τρίτο μνημόνιο, από ό,τι φαίνεται, η κυβέρνηση για να μην κόψει πάλι τις συντάξεις, σκέφτεται να αυξήσει τους φόρους. Ομως είναι ακριβώς το ίδιο, ό,τι δεν θα χάσεις από το κόψιμο θα τα πληρώνεις σε φόρους. Απόρροια αυτής της πολιτικής περισσότερα κόκκινα δάνεια, περισσότερα χρέη στα δημόσια ταμεία και το κυριότερο, η μετανάστευση να συνεχίζεται σε ό,τι αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό έχουμε και όχι μόνο. Μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις, ως γνωστόν, αναζητούν άλλες χώρες δραστηριοτήτων. Έτσι απαιτείται λήψη μέτρων, όπως:
α. Αμεση πρόσληψη 2.000 υπαλλήλων μέσω ΑΣΕΠ με κριτήριο άριστη γνώση της λογιστικής και της νομικής επιστήμης, γιατί δεν αντιμετωπίζεται με αστυνομικά μέσα, αυστηρότερες ποινικές και διοικητικές κυρώσεις, ή αυστηρές ανακοινώσεις η φοροδιαφυγή.
β. Επειδή δεν μπορούμε, δυστυχώς, να βγούμε σήμερα από το πλαίσιο του μνημονίου, όσον αφορά τα συγκεκριμένα έσοδα, πρέπει να γίνει φορολογική μεταρρύθμιση από μηδενική βάση με αρχή το 2017, ενημερώνοντας όλες τις επαγγελματικές τάξεις ότι θα περάσουμε στην χρησιμοποίηση πλαστικού χρήματος για όλους, διασφαλίζοντας τα συμφέροντα του δημοσίου και των επιχειρήσεων σε σχέση με τις τράπεζες, πιλοτικά για μισθωτούς και συνταξιούχους από 01/07/16, μειώνοντας στην συνέχεια απαραίτητα τους συντελεστές φορολογίας και Φ.Π.Α.
Με τους συντελεστές που σήμερα ισχύουν στον Φ.Π.Α και στην φορολογία εισοδήματος, δεν προβλέπεται ανάπτυξη άμεσα αλλά και στο μέλλον, αφού στις χώρες που συνορεύουν με την χώρα μας, οι παραπάνω συντελεστές είναι στο ήμισυ.
γ. Επειδή το ασφαλιστικό έχει άμεση σχέση με το καθαρό εισόδημα των φορολογούμενων, πρέπει αυτό να είναι πραγματικό κατά το δυνατόν, άλλως πάλι τα συνήθη υποζύγια θα την πληρώσουν, η δε μαύρη εργασία θα αυξηθεί περαιτέρω, άλλως η μαύρη εργασία θα μειωθεί στο ελάχιστο.
δ. Δεν γνωρίζω για ποιους λόγους το υπουργείο Οικονομικών διστάζει να ανακοινώσει ό,τι από το καφέ της γειτονιάς μέχρι την μεγάλη επιχείρηση οφείλει να συνεισφέρει ο καθένας ανάλογα της οικ. δυνατότητας που έχει, βάσει και της συνταγματικής επιταγής (άρθρο 4 παρ.5), με τρόπο που θα μειώνει στο ελάχιστο την φοροδιαφυγή η οποία λόγω και της κρίσης έχει εκτοξευτεί πάνω από το 1/3 του Α.Ε.Π, συνολικά στην φορολογία και την διαφθορά, στον δε Φ.Π.Α χάνονται πάνω από 10 δις ευρώ, τον χρόνο. Πρώτοι στον πίνακα των φοροφυγάδων είναι αυτοί που σήμερα φωνάζουν πιο πολύ.
ε. Αν λυθεί το φορολογικό, το οποίο αφορά την κοινωνική συνοχή, την δικαιοσύνη και την παραδοχή ότι στον τόπο μας έχουμε τεράστια φοροδιαφυγή, την οποία όλες οι κυβερνήσεις είχαν υποσχεθεί να λύσουν, την σημερινή εποχή δεν θα χρειαζόταν να γίνουν νέες περικοπές μισθών, συντάξεων και επιβολή νέων φόρων.
Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό...
Κώστας Γκόνης
Οικονομολόγος - πρ. υπάλληλος
Υπουργείου Οικονομικών
