Η οικονομική διαχείριση αποτελούσε διαχρονικά το βασικό πρόβλημα σε όλους τους συνεταιρισμούς που ανέπτυξαν δραστηριότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις οι διοικήσεις συνεταιρισμών δεν γνώριζαν ούτε βασικούς κανόνες, με αποτέλεσμα μέσα από λαθεμένες επιλογές να τους οδηγήσουν στη χρεοκοπία. Σε πολλές άλλες περιπτώσεις «τη δουλειά» την ανέλαβαν διάφοροι αετονύχηδες, οι οποίοι αφού κονομούσαν, μετά... φούνταραν τα μαγαζιά. Στην πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων υπάρχει συνδυασμός και των δυο πρακτικών: Υπάρχουν δηλαδή από τη μια πλευρά αφελείς και άσχετοι στις διοικήσεις οι οποίοι προφανώς και έγλειφαν κανένα κοκαλάκι -κυρίως μέσω διορισμών και εξασφάλισης πολιτικής ισχύος- ενώ το βασικό παιχνίδι το έκαναν οι «αετοί» που ουσιαστικά λειτουργούσαν τις οργανώσεις με βάση τις δικές τους επιδιώξεις και συμφέροντα. Στις συνθήκες οικονομικής... ομαλότητας του ελληνικού παρασιτικού καπιταλισμού, το πράγμα κάπως ρόλαρε, καθώς τα ανοίγματα και οι αστοχίες καλύπτονταν με δάνεια και έμμεσες χρηματοδοτήσεις. Μόλις όμως τα πράγματα έσφιξαν, άρχισαν να... βαρούν τα κανόνια.

Το πρόβλημα στο επονομαζόμενο «συνεταιριστικό κίνημα» της Ελλάδας είναι δομικό. Η αποτυχία δεν οφείλεται αποκλειστικά στα πρόσωπα που διοικούν τους συνεταιρισμούς, αλλά στο σύνολο του πλαισίου μέσα στο οποίο καλούνταν να λειτουργήσουν. Δεν υπάρχουν δηλαδή εκ προοιμίου έντιμοι και ανέντιμοι, ξύπνιοι και ανεπαρκείς, αφελείς και αετονύχηδες: Στις περισσότερες των περιπτώσεων το ίδιο το σύστημα οδηγούσε σε ενιαίες συμπεριφορές που έφεραν αδιέξοδα και χρεοκοπία. Οι συνεταιριστικές οργανώσεις έχουν κλείσει οριστικά τον ιστορικό τους κύκλο. Αποτελούν δημιούργημα μιας άλλης εποχής, κάλυπταν άλλες ανάγκες και εξυπηρετούσαν άλλες σκοπιμότητες. Οι ΕΑΣ ζουν χρόνια τώρα από το... ψείρισμα των επιδοτήσεων, ενώ έχουν μετατραπεί σε γραφειοκρατικούς μηχανισμούς που απλώς μαζεύουν αιτήσεις και καταχωρίζουν στοιχεία σε βάσεις δεδομένων. Ο ρόλος τους αυτός έχει τελειώσει, ενώ έχουν αποτύχει να παίξουν ουσιαστικό ρόλο τόσο στην προμήθεια εφοδίων όσο και στη στήριξη προϊόντων.

Οσο κι αν ακούγεται υπερβολικό, η διάλυση των υπαρχόντων συνεταιριστικών οργανώσεων και η δόμησή τους με σύγχρονα συμμετοχικά κριτήρια εκπροσώπησης, καθώς και η λειτουργία τους με αυστηρά επιχειρηματικά πρότυπα, αποτελούν το κλειδί για αναστροφή της πορείας στον αγροτικό τομέα. Ο σύγχρονος αγρότης πρέπει να μάθει να παράγει με επιχειρηματικά κριτήρια, για το ράφι των καταστημάτων, και να φροντίζει πρωτίστως για την ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή. Είναι προφανές λοιπόν ότι ο αγρότης, για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής, χρειάζεται οργανώσεις που θα του εξασφαλίζουν την προώθηση του προϊόντος του στο ράφι - και όχι κομματικούς διαχειριστές των επιδοτήσεων. Αυτό ενοχλεί και φοβίζει, αποτελεί όμως τη μόνη διέξοδο, που όσο γρηγορότερα επιβληθεί, τόσο συντομότερα θα εξέλθει από την κρίση ο αγροτικός τομέας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η προώθηση του ελαιόλαδου ΠΟΠ-Καλαμάτα για όλο το νομό αποτελεί μια τεράστια ευκαιρία για οργάνωση των πάντων από την αρχή. Είναι καιρός να γίνει απολύτως κατανοητό απ' όλους ότι πρέπει να ανοίξει μια μεγάλη συζήτηση σε τοπικό επίπεδο, από μηδενική βάση, απαλλαγμένη από τα βαρίδια του παρελθόντος, με τη συμμετοχή παραγωγών, συνεταιρισμών και τυποποιητών, η οποία θα καταλήξει σε συγκεκριμένα μέτρα και αποφάσεις που θα διασφαλίζουν την ποιότητα, θα θωρακίζουν τη φήμη και θα αξιοποιούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του μεσσηνιακού ελαιόλαδου. Η ονομασία προέλευσης είναι το πρώτο μεγάλο βήμα, αλλά από μόνο του δεν είναι αρκετό. Χρειάζεται η δημιουργία δυνατών τοπικών εμπορικών σημάτων και η συστηματική προβολή τους. Αρκετά με τα... γύρω γύρω. Η πραγματικότητα είναι ότι ελαιόλαδο χωρίς εμπορικό σήμα είναι πουκάμισο αδειανό! Απαιτείται λοιπόν ενοποίηση δράσεων για την επίτευξη κοινών στόχων που θα επιφέρουν όφελος σε ελαιοπαραγωγούς και επιχειρηματίες και θα ενισχύουν συνολικά την τοπική οικονομία. Οι κομματικές αντιπαραθέσεις και οι ανέξοδες δημόσιες σχέσεις κράτησαν αρκετά και οδήγησαν στην κατάρρευση των πάντων. Καιρός να σοβαρευτούμε και να ασχοληθούμε με τα μεγάλα και τα σημαντικά, αφήνοντας τις ψευτοαντιθέσεις και τους παραγοντισμούς στο μίζερο χθες. Το επόμενο διάστημα θα κριθούν τα πάντα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Οποιος βρεθεί προετοιμασμένος θα έχει και τις περισσότερες πιθανότητες για αξιοπρεπή επιβίωση, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες.

panagopg@gmail.com

Υ.Γ. Μέχρι τον Κίσινγκερ και την αμφιλεγόμενη φράση του για τους Ελληνες επιστράτευσαν στο Δημοτικό Συμβούλιο Τριφυλίας, για να περάσουν την εισήγηση για τα πολιτιστικά έξοδα! Σε λίγο θα μας πουν ότι η περικοπή των χρημάτων για τα πανηγύρια είναι συνωμοσία των «κατακτητών», για να υποδουλώσουν τις λεβεντογέννες ραχούλες! Οι δημοτικές αρχές δεν αφήνουν καλύτερα τις θεωρίες και τα ιδεολογήματα; Ας εξασφαλίσουν πρώτα πόρους για το νεράκι των ανθρώπων και για το μάζεμα των σκουπιδιών, και μετά μπορούν να... βαρέσουν και τα κλαρίνα. Διαφορετικά ας τα χρηματοδοτήσουν οι μερακλήδες, για να μπουν και στο μάτι της Μέρκελ. Τα τζάμπα πανηγυράκια, με τα έξοδα του πολιτισμού της γουρνοπούλας πληρωμένα, κράτησαν πολλά χρόνια και στοίχισαν πολύ ακριβά.