Η αυτοδιοίκηση, όπως πολλές φορές έχουμε σημειώσει, δεν μπορεί να συνεχίσει να πορεύεται με τυχαία έργα ανάλογα με το τι... προσφέρεται στους προθάλαμους των υπουργικών γραφείων. Δεν μπορεί να αξιοποιεί στην τύχη ό,τι περισσεύει από τα ευρωπαϊκά προγράμματα - και βέβαια δεν μπορεί να υλοποιεί την προσωπική στρατηγική του εκάστοτε δήμαρχου, αντιδημάρχου ή ισχυρού τοπικού παράγοντα, που έχει την πρόσβαση ή την κατάλληλη διασύνδεση. Για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, θα πρέπει να συνταχθεί ένα μακροχρόνιο στρατηγικό σχέδιο με συγκεκριμένα βήματα που θα οδηγούν στην υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων. Ενα σχέδιο για το οποίο θα πρέπει καταρχήν να πειστούν όλοι για την αναγκαιότητά του, και βέβαια στη συνέχεια να έχουν ενεργή συμμετοχή στη σύνταξή του. Οροι απαραίτητη για την αυτοδέσμευση του καθενός στην υλοποίησή του.
Με μια σειρά νομοθετικές ρυθμίσεις τα τελευταία χρόνια επιχειρήθηκε η εισαγωγή μόνιμων εσωτερικών διαδικασιών και συστημάτων προγραμματισμού στους δήμους. Στόχος είναι η διαδικασία προγραμματισμού, παρακολούθησης και μέτρησης των αποτελεσμάτων των δράσεων των ΟΤΑ να αποτελέσει μια σταθερή εσωτερική λειτουργία, στην οποία θα συμμετέχει σε όλες τις φάσεις το ανθρώπινο δυναμικό τους, με συγκεκριμένο ρόλο.
Βασικό εργαλείο είναι η σύνταξη Επιχειρησιακών Σχεδίων. Τα Επιχειρησιακά Σχέδια μπορούν να παίξουν ένα ρόλο ιδιαίτερα σημαντικό στην προσπάθεια των ΟΤΑ να ιεραρχήσουν τις ανάγκες του, να αξιολογήσουν τη δράση τους και να επιτύχουν την ωρίμανση των διαδικασιών και έργων για την περιοχή αναφοράς τους. Ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου οποιουδήποτε ΟΤΑ κρίνεται από το κατά πόσο: α) καταφέρνει να ενσωματώσει τις υπερκείμενες προβλέψεις και πολιτικές, και β) επιτυγχάνει να συνδυάσει τα μέσα που ο εθνικός αναπτυξιακός προγραμματισμός τού προσφέρει (ΠΔΕ, ΕΣΠΑ, σύγχρονα εργαλεία όπως JESSICA κ.ά.), προς όφελος της δραστηριότητάς του και εν γένει της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας που αντιπροσωπεύει.
Ολα αυτά βέβαια μπορεί να ακούγονται ωραία ή... ακαταλαβίστικα, ανάλογα με τη γωνία απ' την οποία κοιτάζει ο καθένας το θέμα, αλλά είναι εξόχως σημαντικά αν θέλουμε να περάσουμε από την εποχή του βλαχοδήμαρχου στη σύγχρονη τοπική διακυβέρνηση. Οι περισσότεροι δημοτικοί παράγοντες αλλά και οι πολίτες αυτά δεν τα καταλαβαίνουν, τα απαξιώνουν και τα θεωρούν περιττά. Πολλοί τα βλέπουν και ως «πολυτέλειες για να φάνε κάποιοι λεφτά σε μελέτες οι οποίες στη συνέχεια θα σκονίζονται πάνω σε γραφεία και ντουλάπες». Δεν έχουν εντελώς άδικο, γιατί η πρακτική που ακολουθήθηκε στις περισσότερες των περιπτώσεων στο παρελθόν είχε ακριβώς αυτό το αποτέλεσμα.
Γι' αυτό όμως δεν έφταιγε η πολιτική λογική της αναγκαιότητα ύπαρξης ενός ολοκληρωμένου σχεδίου... αλλά η διαδικασία με την οποία αυτό εκπονήθηκε - και βέβαια ο τρόπος με τον οποίο υλοποιήθηκε στη συνέχεια. Σε κάθε περίπτωση, είναι άλλο θέμα το αν πρέπει να γίνει ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο και άλλο το πώς θα γίνει και πώς θα αξιοποιηθεί ορθολογικά.
Τα όσα διαδραματίστηκαν στην τελευταία συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Καλαμάτας με αφορμή τη συζήτηση για το Επιχειρησιακό Σχέδιο είναι απολύτως αποκαλυπτικά. Καταρχάς κανένας δεν θεωρεί το συγκεκριμένο θέμα σοβαρό, με πρώτον το δήμαρχο, ο οποίος με πρόσχημα το «ευμετάβλητο περιβάλλον» φρόντισε να απαξιώσει το Επιχειρησιακό Σχέδιο. Αφού λοιπόν δεν υπάρχουν «σταθερές», κατά το δήμαρχο, που θα επέτρεπαν τη σύνταξη ενός αξιόπιστου σχεδίου, γιατί σπαταλάμε πόρους και εργατοώρες για τη σύνταξη του; Αν είναι θέμα συμμόρφωσης με το νόμο ας συντάξει ο δήμαρχος ως φιλόλογος μια ωραία έκθεση ιδεών με το «τι είναι η πατρίδα μας», ας της βάλουμε και δυο ωραία χοντρά εξώφυλλα και είμαστε εντάξει με το νόμο! Γιατί λοιπόν να κάνουμε φασαρία χωρίς λόγο;
Από την άλλη πλευρά, η αντιπολίτευση είναι εντελώς εκτός θέματος. Με πρόσχημα τη διαδικασία αρνείται να μπει στην ουσία και να επιβάλει όρους σύνταξης αλλά και προβλέψεων στο Επιχειρησιακό Σχέδιο. Η κριτική δε που ακούστηκε, ότι δόθηκε το σχέδιο σε ηλεκτρονική μορφή και όχι τυπωμένο σε χαρτί, ήταν εντελώς αστεία! Δείχνει απλώς ότι ορισμένοι ανήκουν σε άλλη εποχή, στην οποία προφανώς όλα αυτά φαντάζουν εξωπραγματικά.
Ο Δήμος Καλαμάτας, και ως μέγεθος αλλά και λόγω συγκυρίας, έχει ανάγκη από τη σύνταξη ενός ολοκληρωμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου. Σε αυτήν ακριβώς τη συγκυρία, μέσα από τη γενικότερη ρευστότητα, μπορεί να αναδειχτούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης σε τομείς όπως ο τουρισμός αλλά και η παραγωγή επώνυμων τοπικών ποιοτικών προϊόντων, που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο για μια νέα ανάπτυξη στην περιοχή.
Σε περιόδους αβεβαιότητας είναι που χρειάζονται σχέδια και πρωτοβουλίες. Οταν τα πάντα είναι σταθερά και δρομολογημένα, ελάχιστα μπορούν να αλλάξουν. Η συγκρότηση Επιχειρησιακού Σχεδίου για το Δήμο Καλαμάτας θα πρέπει λοιπόν να αποτελέσει σοβαρό ζήτημα, με την ενεργή εμπλοκή όχι μόνο των δημοτικών παραγόντων, αλλά όλων των δυνάμεων της πόλης. Να γίνουν συζητήσεις πάνω σε ιδέες, να ενσωματωθούν κι άλλες προτάσεις, να επιδιωχθεί μια γενικότερη συζήτηση που θα βάλει ανθρώπους με όνειρα στο παιχνίδι.
Η εποχή αλλάζει και είναι καιρός να συνειδητοποιήσουν πολλοί ότι ο κύκλος τους έκλεισε, πολιτικά και βιολογικά. Το μόνο που μπορούν να προσφέρουν είναι ν' ελευθερώσουν το δρόμο, για να μπουν υγιείς δυνάμεις στο παιχνίδι - και όχι βέβαια κακές αντιγραφές του παρελθόντος. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται νέος τρόπος συζήτησης και σχεδιασμού και όχι καβγάδες επί της διαδικασίας.
Υ.Γ. Σωστά ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου μιλά για τη σοβιετοποίηση της ελληνικής οικονομίας η οποία κατέρρευσε... Ακριβώς έτσι έχουν τα πράγματα. Μόνο που η σοβιετοποίηση προέκυψε από την ανάγκη του παλιού πολιτικού προσωπικού να διορίζει και να εξυπηρετεί τους πελάτες-ψηφοφόρους του, αλλά και τους επιχειρηματίες-χρηματοδότες του. Το πρόβλημα λοιπόν είναι ότι, ενώ γίνονται σωστές διαπιστώσεις, ο δρόμος που ακολουθείται είναι ο παλιός, με την υπεράσπιση όλων των δομών και των πελατών του σοβιετοποιημένου κράτους! Και αυτό στη σημερινή συγκυρία είναι ακόμα χειρότερο, επειδή γίνεται με απόλυτη συναίσθηση της βλάβης που προκαλείται.
panagopg@gmail.com
