Η οικονομική ύφεση των τελευταίων ετών έχει αλλάξει τα δεδομένα, καθώς στέρεψε η πηγή της κρατικής χρηματοδότησης και οι δήμαρχοι δεν μπορούν να συνεχίσουν το πάρτι των τελευταίων δεκαετιών: Δεν μπορούν πλέον ούτε να διορίσουν άλλους πελάτες ούτε να μοιράσουν χρήματα στα κρατικοδίαιτα τρωκτικά που παριστάνουν τους επιχειρηματίες.
Πριν ξεσπάσει η κρίση, η προεκλογική περίοδος δεν ήταν τίποτε άλλο από έναν... πλειοδοτικό διαγωνισμό προσφοράς θέσεων εργασίας στην αυτοδιοίκηση, καθώς και διανομής χρήματος σε κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις. Φανερά ή κρυφά οι υποψήφιοι δήμαρχοι υπόσχονταν στους πελάτες διορισμό και χρήμα, με αντάλλαγμα την ψήφο τους. Δήμαρχος τις περισσότερες φορές εκλεγόταν όποιος κατόρθωνε να πείσει το εκλογικό σώμα ότι θα διορίσει στην αυτοδιοίκηση περισσότερους πελάτες από τους αντιπάλους του, και όποιος έπειθε τα κρατικοδίαιτα τρωκτικά ότι δεν αποτελεί κίνδυνο για τα... δόντια τους. Βεβαίως υπήρχαν και οι αφελείς υποψήφιοι που θεωρούσαν ότι μπορούν να συγκρουστούν με το σύστημα και να το αλλάξουν. Οσες φορές εκλέχτηκαν αυτοί οι αφελείς, τα τρωκτικά έστησαν πίσω από την πλάτη τους ακόμα πιο άγριο πάρτι, καθώς βρήκαν πρόθυμους συνεργάτες είτε στο περιβάλλον του "επαναστάτη" δήμαρχου είτε στο υπαλληλικό προσωπικό που αναζητούσε πόρους για να συμπληρώσει το εισόδημά του.
Εννοείται ότι όλοι ανεξαιρέτως οι δήμαρχοι, προκειμένου να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο, εφάρμοζαν το σύστημα 5-3-2 τόσο στη διανομή των διορισμών όσο και στη διανομή των χρημάτων. Σύμφωνα με αυτό το διανεμητικό σύστημα, το 50% των διορισμών και του χρήματος “ανήκε” στην πλειοψηφία, το 30% στην αξιωματική αντιπολίτευση και το 20% στην Αριστερά και τους συνδικαλιστές για να μην κάνουν πολλές διαδηλώσεις και έρευνες για σκάνδαλα. Παραλλαγές του 5-3-2 είναι το 6-3-1 για ισχυρές πλειοψηφίες, το 4-4-2 για συμμαχίες με τη μείζονα μειοψηφία και 4-3-3 για “συγκυβέρνηση” με την Αριστερά και τους συνδικαλιστές. Ετσι όλοι ήταν ευχαριστημένοι και κανένας δεν διαμαρτυρόταν για το πάρτι, παρά μόνο αν ήθελε να αυξήσει τα ποσοστά που διανέμονταν στην Αριστερά και στους συνδικαλιστές.
Βεβαίως υπήρχαν πάντα και αφελείς που διαμαρτύρονταν με ανιδιοτελή σκοπό για τα κακώς κείμενα. Δεν κατόρθωναν όμως ποτέ τίποτα περισσότερο από το να αυξήσουν το ποσοστό της Αριστεράς ή των συνδικαλιστών, στη διανομή των θέσεων εργασίας και του χρήματος. Φυσικά, πρωταγωνιστές στο μεγάλο πάρτι ήταν τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, που άλλοτε χρησιμοποίησαν την αυτοδιοίκηση ως εφαλτήριο για την πολιτική τους ανέλιξη και άλλοτε ως απλό βήμα... βιοπορισμού ή και πλουτισμού.
Για να πούμε όλη την αλήθεια, θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι κάποιοι τοπικοί άρχοντες εκμεταλλεύτηκαν στο έπακρο τις δυνατότητες του 5-3-2 ή των παραλλαγών του και παρήγαγαν πλούσιο έργο, προικίζοντας το δήμο τους με αξιόλογες υποδομές και υπηρεσίες. Τα έργα αυτά και οι υπηρεσίες όμως κόστισαν πανάκριβα, αφού έπρεπε παράλληλα να ταϊστούν τα στόματα των υπεράριθμων διορισμένων πελατών - και κυρίως τα δόντια των τρωκτικών. Δυστυχώς όμως δεν υπήρχε άλλος δρόμος προς την επιτυχία: Οποιος διαφωνούσε με το παραπάνω σύστημα, είτε πήγαινε σπίτι του είτε παρέμενε αφελής και τα τρωκτικά συνέχιζαν ανενόχλητα το πάρτι πίσω από την πλάτη του.
Γενικώς από τη μεταπολίτευση έως σήμερα επιτυχημένος δήμαρχος είναι όποιος κάνει και έργα εκτός από ρουσφέτια. Αντιθέτως, αποτυχημένος είναι όποιος κάνει... μόνο ρουσφέτια. Οφείλουμε όμως να διευκρινίσουμε ότι το εκλογικό σώμα των πελατών δεν αξιολογούσε με αυτά τα κριτήρια την επιτυχία - γι' αυτό και διάφοροι μεγάλοι δρόμοι σε πολλές πόλεις φέρουν το όνομα αποτυχημένων δημάρχων, οι οποίοι εξελέγησαν παραπάνω από μία φορές. Γι' αυτό επίσης οι περισσότεροι τοπικοί άρχοντες, προκειμένου να δουν μετά θάνατον το όνομά τους σε κάποιον μεγάλο δρόμο, ενστερνίζονται την αξιολογική κλίμακα των πελατών και λειτουργούν χωρίς όραμα, ως απλοί διαχειριστές της μιζέριας.
Κατά τα άλλα όλα δούλευαν... ρολόι μέχρι να ξεσπάσει η κρίση. Τότε, εκτός όλων των άλλων, γκρεμίστηκε και η κατά πολλούς άρρηκτη σχέση που συνδέει τους πελάτες με την εξουσία. Με απλά λόγια, για να μην μπερδευόμαστε: Οι... πελάτες δεν έχουν πια κανένα λόγο να ψηφίσουν τους συνήθεις κομματικούς υποψήφιους, όταν δεν τους υπόσχονται διορισμούς και χρήμα. Μην ακούτε όσους μιλούν για κομματικό πατριωτισμό και χαρισματικούς ηγέτες. Οι διορισμοί και το χρήμα είναι που μετράνε στην προεκλογική εκστρατεία. Ολα τα υπόλοιπα είναι συνθήματα για διαφημιστικά προεκλογικά φυλλάδια. Αφού λοιπόν δεν υπάρχουν διορισμοί και χρήμα για τα κρατικοδίαιτα τρωκτικά, οι πελάτες θα τιμωρήσουν όσους τους διέφθειραν, ψηφίζοντας... αδιάφθορους κι ωραίους.
Μερικοί σπεύδουν να πανηγυρίσουν επειδή στις επόμενες εκλογές δεν θα εκλεγούν οι άρχοντες του ρουσφετιού και της διαπλοκής. Ευχαρίστως θα πανηγύριζα κι εγώ μαζί τους, αν διαπίστωνα ότι τη θέση των απερχόμενων θα την πάρουν αξιόλογοι άνθρωποι με όραμα για τον τόπο τους και για την Ελλάδα. Πολύ φοβάμαι όμως ότι, όπως έγραψα και χθες, “υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να μετατραπεί η προεκλογική περίοδος σε διαγωνισμό ρατσισμού και σε φεστιβάλ θεωριών συνωμοσίας. Στο τέλος, νικητής θα αναδεικνύεται όποιος παρουσιάσει στο εκλογικό σώμα τα περισσότερα... αντιμνημονιακά ένσημα”.
Ειλικρινά δεν θα δακρύσω επειδή θα χαθούν από την πολιτική οι άρχοντες των ρουσφετιών. Τους έκρινα και θα τους κρίνω πάντα αυστηρά, κυρίως επειδή σπατάλησαν τις ευκαιρίες που είχαν να δημιουργήσουν σύγχρονους ευρωπαϊκούς δήμους. Δεν θα τους συγχωρήσω ποτέ ότι λειτούργησαν κυρίως σαν κοτζαμπάσηδες και ελάχιστα ως σύγχρονοι πολιτικοί με όραμα. Δυστυχώς όμως, δεν μπορώ να πανηγυρίσω για την πτώση τους. Προσωρινά θα διαπιστώσω πως φεύγουν οι κακοί και έρχονται οι... χειρότεροι.
Για τους χειρότερους που έρχονται έχουμε να γράψουμε πολλά μέχρι τις εκλογές - κι ακόμα περισσότερα όταν, βουή μας μαύρη, θα πάρουν στα χέρια τους τα τιμόνια των δήμων. Ετσι κι αλλιώς η πολιτική δεν είναι “ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε”... ούτε επαναστατικές αναρτήσεις στο Facebook.
