Κύριε πρόεδρε,
Κυρίες και Κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι Καλαμάτας,
Σε συνέχεια της από 24 Σεπτεμβρίου 2012 υπ' αριθμόν 412 απόφασής σας για την τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Καλαμάτας, σας απευθύνουμε τις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Για ποιο λόγο στη συνεδρίαση της 24ης Σεπτεμβρίου 2012 δεν αποφασίσατε την προκήρυξη διαγωνισμού για την εκπόνηση ειδικής μελέτης τροποποίησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Καλαμάτας, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ; (Απόφαση αριθ. 9572/1845/06.04.2000 για τις τεχνικές προδιαγραφές μελετών Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΓΠΣ), ΦΕΚ 209Δ/2000 και απόφαση αριθ. 10788/05.03.2004 για την έγκριση πολεοδομικών σταθεροτύπων (standards) και τα ανώτατα όρια πυκνοτήτων που εφαρμόζονται κατά την εκπόνηση των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, κλπ, ΦΕΚ 285Δ/05.03.2004).
Ας σημειωθεί, ότι "Για την τροποποίηση του ΓΠΣ απαιτείται ειδική μελέτη, που η εκπόνησή της ακολουθεί τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται κατά την κατάρτισή του. (Βλ. Μέλισσα Δ., Οι Χρήσεις Γης, το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο & η Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, Β΄ έκδοση, 2010, σελίς 175. Χριστοφιλόπουλο Δ., Πολιτιστικό περιβάλλον - Χωρικός σχεδιασμός και βιώσιμη ανάπτυξη, 2002, σελίδα 149. Γεωργιάδου Μ., Το Δίκαιο των Ακινήτων, 2011, σελίδα 46).
Ειδικότερα, από τη διατύπωση της παρ. 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος, όπως ίσχυε πριν από την αναθεώρηση του 2001, προκύπτει, ότι για την έγκριση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και για κάθε τροποποίησή του πρέπει το σχέδιο να συνοδεύεται από λεπτομερή ειδική μελέτη, από την οποία να προκύπτει η αξιολόγηση όλων των κατά νόμο στοιχείων, μεταξύ των οποίων και η επίδραση της νέας πολεοδομικής οργάνωσης στο περιβάλλον, και εν όψει της μελέτης αυτής να διατυπώνονται οι κατά νόμο γνωμοδοτήσεις που προηγούνται της έγκρισης ή τροποποίησης του σχεδίου, η οποία συμπληρώνει τη βασική ρύθμιση περί χωροταξικής και πολεοδομικής οργανώσεως της χώρας. (ΣτΕ 385/2002 σκέψη 8, ΣτΕ 384/2002 σκέψη 6, ΣτΕ 557/1999 σκέψη 7, ΣτΕ 1027/1999 σκέψη 3, ΣτΕ 1507/1997 σκέψη 4. Διοικητικό Εφετείο Αθηνών 1841/2005).
Με την αναθεώρηση του Συντάγματος, προστέθηκε στην παράγραφο 2 του άρθρου 24 το εξής εδάφιο: "Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης". Ηδη, μετά την αναθεώρηση, η υποχρέωση αυτή του κοινού ή κανονιστικού νομοθέτη τυποποιείται και στο Σύνταγμα. Η επιταγή αυτή έχει την έννοια, ότι ειδικά κατά τη θέσπιση χωροταξικών και πολεοδομικών ρυθμίσεων, τόσο η διοίκηση, όσο και ο κοινός νομοθέτης οφείλουν, προς επίτευξη του τασσόμενου σκοπού της εξυπηρέτησης και ανάπτυξης των οικισμών και της εξασφάλισης των καλύτερων όρων διαβίωσης, να λαμβάνουν υπόψη τα πορίσματα και τις εφαρμογές των επιστημών της Χωροταξίας και της Πολεοδομίας, αλλά και κάθε άλλης επιστήμης που αφορά τη συγκεκριμένη ρύθμιση. Επομένως, νομοθετική ρύθμιση με τέτοιο περιεχόμενο είναι συνταγματικώς επιτρεπτή, μόνον εφόσον έχει ψηφιστεί μετά από εκτίμηση ειδικής για την προτεινόμενη ρύθμιση επιστημονικής μελέτης (Ολομ. ΣτΕ 123/2007 σκέψη 8, Ολομ. ΣτΕ 3500/2009 σκέψη 16), σε τέτοια δε μελέτη πρέπει να στηρίζεται και κάθε σχετική κανονιστική ρύθμιση, το κύρος της οποίας ελέγχεται και παρεμπιπτόντως, λόγω του κανονιστικού χαρακτήρα της (ΣτΕ 3610/2007 σκέψη 9).
2. Για ποιο λόγο στην ίδια συνεδρίαση δεν υπήρξε αίτηση του Δήμου Καλαμάτας προς την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή για τη διενέργεια Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΠΕ) ή την απαλλαγή από αυτήν, πριν από την τροποποίηση του ΓΠΣ;
Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια υπήχθησαν ρητώς στο πεδίο εφαρμογής της ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ. 107017/2006 "Εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/42/ΕΚ σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001" (ΦΕΚ Β΄1225/05.09.2006), που συνεπάγεται την υποχρέωση εκπόνησης Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) γι' αυτά (βλ. Μέλισσα Δ., ό.π., σελ. 235).
Εξάλλου, με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 10 § 4 της ΚΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/ οικ.107017/2006, διευκρινίστηκε, ότι από την έναρξη εφαρμογής της, ο πολεοδομικός και ο χωροταξικός σχεδιασμός, έπαυσαν να υπόκεινται σε διαδικασία απλής έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ως απλά έργα ή δραστηριότητες, σύμφωνα με την ΚΥΑ 11014/703/φ104/20.03.2003, και υπάγονται πλέον σε διαδικασία στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης, ως σχέδια ή προγράμματα (βλ. Μέλισσα Δ., ό.π., σελ.204, ΦΕΚ Β΄1225/05.09.2006, σελίδα 16454).
Περισσότερες πληροφορίες για την διαδικασία της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης θα βρείτε στην προσφυγή του Δήμου Καλαμάτας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας για την ακύρωση του ισχύοντος από 03.05.2011 Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Καλαμάτας, στις σελίδες 8 - 14.
3. Για ποιο λόγο δεν αναφέρονται στην απόφαση 412/2012, ποιες ήταν και πότε προέκυψαν οι εξαιρετικές πολεοδομικές ανάγκες που δεν μπορούσαν να καλυφθούν στο πλαίσιο του ισχύοντος από 03.05.2011 ΓΠΣ;
Σύμφωνα με τη § 7 γ του άρθρου 4 του ν. 2504/1987: "7. Αναθεώρηση ή τροποποίηση ΓΠΣ δεν επιτρέπεται πριν παρέλθει πενταετία από την έγκρισή του. Στο χρονικό αυτό διάστημα είναι κατ' εξαίρεση δυνατή η τροποποίηση του σχεδίου μόνον προκειμένου: α)...β)...γ) να αντιμετωπιστούν εξαιρετικές πολεοδομικές ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν στο πλαίσιο του ισχύοντος ΓΠΣ και αφορούν τον κοινωνικό εξοπλισμό της πόλης ή την εφαρμογή έργων και προγραμμάτων ή αναπλάσεων ή κυκλοφοριακών παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας ή τεχνικής υποδομής …".
Στην απόφασή σας 412/2012, με θέμα την τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, δεν αναφέρονται:
α. Ποιες είναι οι εξαιρετικές πολεοδομικές ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν στο πλαίσιο του ισχύοντος από τις 03.05.2011 ΓΠΣ Καλαμάτας.
β. Πότε προέκυψαν οι εξαιρετικές πολεοδομικές ανάγκες που δεν μπορούν να καλυφθούν στο πλαίσιο του ισχύοντος από τις 03.05.2011 ΓΠΣ Καλαμάτας.
Και οι δύο αυτές προϋποθέσεις ήταν απαραίτητο να αναφέρονται στην απόφασή σας, για να εκτιμηθεί, αν είναι κατ' εξαίρεση δυνατή η τροποποίηση του ισχύοντος ΓΠΣ Καλαμάτας, πριν παρέλθει η πενταετία.
Κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Στο ιστορικό της αίτησης του Δήμου Καλαμάτας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας αναφέρονται τα εξής:
"Ο Δήμος Καλαμάτας με την με αρ. 897/1999 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου αποφάσισε την αναθεώρηση και επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου στα νέα όρια του Καποδιστριακού Δήμου. Το έργο εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον 2000-2006 με την με α.π. οικ. 169008/06.11.2003 απόφαση του Γενικού Γραμματέα ΥΠΕΧΩΔΕ.
Μετά τη διενέργεια διεθνούς πλειοδοτικού διαγωνισμού (με αρ. 197/7.4.2004 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου) η μελέτη εκπόνησης του ΓΠΣ ανατέθηκε (με την με αρ. 012/21.01.2005 απόφαση) στην μελετητική ομάδα (...) και υπεγράφη η με α.π. 9846/10.06.2005 σύμβαση με το Δήμο Καλαμάτας".
Ο ανισόπεδος κόμβος του Νέδοντα εικονίζεται στο σχέδιο Σ1.2.2. της Γενικής Διεύθυνσης Συγκοινωνιακών Εργων του ΥΠΕΧΩΔΕ, στη δυτική πλευρά της κοίτης του χειμάρρου Νέδοντα και στην αρχή της παρόχθιας οδού Αρτέμιδος. Το σχέδιο αυτό συνοδεύει την απόφαση του τότε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ Γεωργίου Σουφλιά, με την οποία καθόρισε τις ελάχιστες αποστάσεις των κτιρίων από τους άξονες των οδών ή τα όριά τους κατά μήκος της χάραξης του νέου αυτοκινητόδρομου (βλ. ΦΕΚ 903Δ της 01.09.2005, σελίδες 8671,8711 και 8713).
Στην ίδια θέση εικονίζεται ο ανισόπεδος κόμβος του Νέδοντα στο χάρτη που συνοδεύει το ΓΠΣ Καλαμάτας, το οποίο ισχύει από τις 03.05.2011.Η Κεντρική Διοίκηση, αν και εγνώριζε ότι η εκπόνηση της μελέτης του νέου ΓΠΣ Καλαμάτας ήταν σε εξέλιξη από το έτος 2003, αγνόησε τη μελετητική ομάδα, την πολεοδομική νομοθεσία και τις προαναφερθείσες υπουργικές αποφάσεις και μετακίνησε τον ανισόπεδο κόμβο από το χείμαρρο Νέδοντα, 500 μέτρα δυτικότερα και νότια του Αγίου Φανουρίου. Ακόμη "χωροθέτησε" τη σύνδεση του νέου κόμβου της περιμετρικής οδού μέχρι τη γέφυρα της κεντρικής Αγοράς Καλαμάτας διά μέσου του ρέματος "Ανδριανού" το έτος 2009 και διά μέσου του Ελαιώνα της Αγίας Αννης το έτος 2011, με ταυτόχρονη αλλαγή του σχεδιασμού της κατασκευής της περιμετρικής οδού. (βλ. απόφαση του ΥΠΕΧΩΔΕ Α.Π. ΕΠΠ/Π2/Φ1 /οικ/1958/ 18.02.2009)
Αφού η Κεντρική Διοίκηση απέτυχε να υλοποιήσει τις συμπληρωματικές απαλλοτριώσεις για την κατασκευή του ανισόπεδου κόμβου στην Αγία Αννα και της συνδετήριας οδού του κόμβου αυτού με την οδό Αρτέμιδος διά μέσου του Ελαιώνα της Αγίας Αννης, σας ζήτησε να τροποποιήσετε το ΓΠΣ. (βλ. συνημμένο κείμενό μου για τον κόμβο της Αγίας Αννης στην εφημερίδα "Ελευθερία" 15.10.2012, σελ. 3)
Οταν η Κεντρική Διοίκηση από το έτος 2005 αγνοεί τη μελετητική ομάδα του ΓΠΣ Καλαμάτας και "χωροθετεί" αυθαίρετα, από πού αντλεί τώρα το δικαίωμα να απαιτεί από το Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας να αναλάβει ευθύνες που δεν του ανήκουν; Το Δημοτικό Συμβούλιο δεν είναι η κολυμβήθρα του Σιλωάμ (βλ. ΣτΕ 384/2002 σκέψη 17).
Καλαμάτα 11.11.2012
Γιώργης Θεοδώρου Μπένος
