Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει όποιος επιχειρήσει ν' ανοίξει διάλογο για τα αγροτικά (κυρίως) προϊόντα που δεν καταφέρνουν να κατακτήσουν τη θέση που θα μπορούσαν να έχουν στην ελληνική και τη διεθνή αγορά.
Σύμφωνα λοιπόν με αυτό το παραμύθι που έγινε κυρίαρχη άποψη, για όλα τα δεινά των αγροτών δεν ευθύνεται κανένας άλλος πλην των μεσαζόντων που αγοράζουν φτηνά από το χωράφι και πουλάνε ακριβά στις αγορές. "50 λεπτά στο χωράφι, 2 ευρώ στη λαϊκή" είναι ο λαοφιλής τίτλος που αναπαράγει τα παραμύθια για τους μεσάζοντες - και σχεδόν κανένας δεν αναρωτιέται αν είναι εφικτό η τιμή πώλησης στην αγορά να ταυτίζεται με την τιμή παραγωγού. Αν οι παραμυθάδες πήγαιναν στη λαϊκή, θα διαπίστωναν ότι ακόμα και οι ίδιοι οι παραγωγοί στην αγορά πωλούν σε διαφορετική τιμή τα προϊόντα τους, από αυτή που τα πουλούν στο χωράφι.
Ουσιαστικά όποιος πηγαίνει στη λαϊκή γνωρίζει πολύ καλά ότι τόσο οι αγρότες παραγωγοί όσο και έμποροι προσπαθούν να πουλήσουν τα προϊόντα τους στη μεγαλύτερη δυνατή τιμή, για να αποκομίσουν το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος. Ετσι, ακόμα κι αν δεν υπήρχαν "μεσάζοντες", οι παραγωγοί όταν μπορούσαν θα πουλούσαν στη μεγαλύτερη δυνατή τιμή. Την ίδια ώρα όμως οι καταναλωτές θέλουν να αγοράσουν στη χαμηλότερη δυνατή τιμή, προκειμένου να προμηθευτούν περισσότερα είδη για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Ετσι λειτουργεί αιώνες τώρα η αγορά, ακόμα κι όταν οι παραγωγοί, οι έμποροι και οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν τους οικονομικούς τύπους των νόμων προσφοράς και ζήτησης που διαμορφώνουν τις τιμές των προϊόντων.
Με απλά λόγια: Κανένας "μεσάζοντας" δεν μπορεί να διαμορφώσει την τιμή στην αγορά, γιατί αν επιβάλει υψηλότερη από αυτή που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν οι καταναλωτές, θα μείνουν απούλητα τα προϊόντα του. Από εκεί και πέρα, η μεγάλη ψαλίδα μεταξύ τιμής στο χωράφι και τιμής στην αγορά μπορεί να οφείλεται σε δεκάδες αιτίες - όπως για παράδειγμα το υψηλό κόστος μεταφοράς και διάθεσης ή απλώς... το κέρδος που ισοσκελίζει τις ζημιές από την πώληση άλλων προϊόντων με χαμηλή ζήτηση.
Βεβαίως στην Ελλάδα έχουμε δαιμονοποιήσει το κέρδος χαρακτηρίζοντας ως κερδοσκόπο (με αρνητική σημασία) όποιον επιχειρηματία επιδιώκει το αυτονόητο που στην Οικονομία δεν είναι άλλο από την επίτευξη του μέγιστου δυνατού κέρδους.
Αλλά ας πάμε τη συζήτηση παρακάτω: Ποιος λοιπόν θα αποφασίζει, αν όχι ο παραγωγός με γνώμονα την επίτευξη του μέγιστου κέρδους, για την παραγωγή και τη διάθεση των προϊόντων; Οι οπαδοί του κεντρικού σχεδιασμού, μετά τη συντριβή του φασισμού από τη μια και την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης από την άλλη, δεν τολμούν να το πουν, αλλά κάθε φορά που αναφέρονται σε "εθνικό σχέδιο" αφήνουν να εννοηθεί ότι για την παραγωγή προϊόντων θα αποφασίζουν (με το αζημίωτο εννοείται) οι "σοφοί" πολιτικοί και τεχνοκράτες.
Η ιστορική αλήθεια όμως είναι ότι πάντα, όταν "σοφοί" αποφασίζουν (με το αζημίωτο) για τα λεφτά των άλλων, το αποτέλεσμα είναι ένα και μοναδικό: Αδεια ράφια.
• Για τη δυνατότητα του κάθε μεμονωμένου παραγωγού να γεμίσει αυτά τα ράφια χωρίς τους "μεσάζοντες"... θα μιλήσουμε μια άλλη φορά.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
