Μέχρι τότε οι λαϊκιστές πολιτικοί απλώς έτρεφαν το τέρας του εθνικολαϊκισμού με συνθήματα του τύπου "ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο" και "Εξω οι βάσεις του θανάτου". Μετά τις 14 Φεβρουαρίου 1992 ήταν απλώς θέμα χρόνου να ανοίξουν όλες οι πύλες της κόλασης του λαϊκισμού και να ξεχυθούν από μέσα τους όλες οι αυτονομημένες κοινωνικές ομάδες που άλλοτε ζητούσαν να αναγράφεται το θρήσκευμα στις ταυτότητες και άλλοτε να μην αλλάξει τίποτα στο ασφαλιστικό ο Τάσος Γιαννίτσης.
Το εθνικολαϊκιστικό παραλήρημα συνεχίστηκε και μετά τη χρεοκοπία του 2010, από τους αγανακτισμένους αντιμνημονιακούς που δεν ήθελαν να παραδεχτούν τις ευθύνες τους και επιχείρησαν να φορτώσουν τα πάντα στους ξένους και στους "γερμανοτσολιάδες" ντόπιους... συνεργάτες τους οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια επεσήμαιναν την ανάγκη μεταρρύθμισης της οικονομίας. Καθώς οι ηγεσίες των κομμάτων αποδείχτηκαν ανίκανες να τιθασεύσουν το τέρας του λαϊκισμού που οι ίδιες ανέθρεψαν, ήταν κάτι παραπάνω από αναμενόμενο το να επιστρέψει η πορεία του εθνικολαϊκισμού, με τα ίδια συνθήματα, στις πλατείες απ' τις οποίες ξεκίνησε.
Από εκεί και πέρα είναι ανούσιο να εξηγείς ότι ο εθνικισμός γεννήθηκε μόλις τον 19ο αιώνα, σε όσους επιχειρηματολογούν υποστηρίζοντας πεισματικά ότι η Μακεδονία είναι ελληνική επειδή οι Σλάβοι ήρθαν στα Βαλκάνια τον 6ο αιώνα. Εξίσου ανούσιο είναι να προσπαθήσεις να τους πείσεις ότι σε πολυεθνικές αυτοκρατορίες όπως αυτές του Βυζαντίου και έπειτα των Οθωμανικών, η εθνότητα δεν είχε σχεδόν καμία σημασία. Αλλωστε σχεδόν κανένας δεν θέλει ν' ακούσει ότι ακόμα και η ανταλλαγή πληθυσμών μετά τη μικρασιατική καταστροφή έγινε με θρησκευτικά κριτήρια, και γι' αυτό ήρθαν στην Ελλάδα τουρκόφωνοι χριστιανοί ενώ στάλθηκαν στην Τουρκία ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι.
Σε κάθε περίπτωση, ο εθνικισμός μόνο με τη θρησκευτική πίστη μπορεί να συγκριθεί ως προς την ένταση των συναισθημάτων που προκαλεί - και γι' αυτό δεν πρέπει να υποτιμηθεί η δυναμική του, ειδικά σε περιόδους οικονομικής ύφεσης όπως αυτή που διατάραξε την τελευταία δεκαετία τις ασταθείς ισορροπίες της ελληνικής κοινωνίας.
Δυστυχώς όμως, και σε αντίθεση με το παρελθόν, η σημερινή πολιτική ελίτ δείχνει εντελώς αδύναμη να διαχειριστεί το εθνικολαϊκιστικά αιτήματα και γι' αυτό δεν αποκλείεται η πορεία που ξεκίνησε το 1992 να έχει τελικώς την κατάληξη του "ατυχούς πολέμου" του 1897.
Ουσιαστικά δεν υπάρχει σήμερα ένας Ελευθέριος Βενιζέλος για να εξηγήσει, όπως τότε, ότι δεν αρκεί το δίκαιο αίτημα της "Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα", αλλά χρειάζεται να δημιουργηθούν και διπλωματικά οι κατάλληλες συνθήκες που θα την επιτρέψουν. Δεν υπάρχει σήμερα ούτε καν μια πολιτική ηγεσία που θα εξηγήσει με πολιτικούς όρους, τουλάχιστον σε όσους θέλουν να ακούσουν, αν η Ελλάδα εξακολουθεί να ανήκει στη Δύση ή αν άλλαξε γεωστρατηγικό προσανατολισμό.
Βεβαίως, μια χώρα όπως η Ελλάδα που είχε την τύχη να βρεθεί στο πλευρό των νικητών δύο Παγκόσμιων και του Ψυχρού πολέμου, δύσκολα θα απαγκιστρωθεί από σχηματισμούς όπως το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς να χάσει τα πλεονεκτήματα που απέκτησε δίπλα στους νικητές. Γι' αυτό και η "σιωπή" της ηγεσίας υπό ομαλές συνθήκες θα μπορούσε να θεωρηθεί ασφαλώς σιωπηρή συμφωνία με την ισχύουσα κατεστημένη τάξη πραγμάτων. Οταν όμως το 61,31% των συμμετεχόντων στο δημοψήφισμα του 2015 αμφισβητεί ανοιχτά για πολλούς και διάφορους λόγους τον γεωστρατηγικό προσανατολισμό της χώρας, η πολιτική ηγεσία δεν έχει το δικαίωμα να σιωπά βολικά, αφήνοντας να κυκλοφορούν θεωρίες συνωμοσίας και σχέδια "Πυθίας" για τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή.
Μια πολιτική ελίτ που δεν θα κρυβόταν πίσω από τη σκιά της θα αντιμετώπιζε εκτός των άλλων με παρρησία και τη φιλορωσική τάση που στηρίζεται (για αυτονόητους, αλλά ταυτόχρονα ανορθολογικούς λόγους) στους πυλώνες της Ορθοδοξίας, της Αριστεράς και των οικονομικών συμφερόντων που προτιμούν την ανατολίτικη ζούγκλα από τους κανόνες της Δύσης. Θα εξηγούσε επίσης, σε όσους ονειρεύονται να πάρουν με τη βοήθεια του "ξανθού γένους" την Πόλη και την Αγια-Σοφιά για να εκδικηθούν τη Δύση που γκρέμισε τη Σοβιετική Αυτοκρατορία σαν χάρτινο πύργο, ότι πέρα από τις φαντασιώσεις, η Ρωσία έχει πολλούς λόγους να μη θέλει να ενταχθεί η "Βόρεια Μακεδονία" στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ετσι, ίσως και να άκουγαν κάποιοι Ελληνες ότι ο αλυτρωτισμός των βόρειων γειτόνων μας μπορεί να γίνει επικίνδυνος μόνο εάν η Ελλάδα επιλέξει λάθος συμμάχους - ή λάθος στιγμή για να απομακρυνθεί από το πλευρό των νικητών δύο παγκόσμιων πολέμων. Σε διαφορετική περίπτωση ο αλυτρωτισμός των βόρειων γειτόνων μας δεν διαφέρει σε τίποτα από την εμμονή ενός ψυχοπαθούς που φιλάει θηλυκά βατράχια για να βρει την πριγκίπισσά του.
Συμπέρασμα απλό και αυτονόητο: Το έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας που θα πει τα σύκα σύκα και το συμφέρον... συμφέρον, είναι τόσο μεγάλο, που σε λίγο υπάρχει κίνδυνος να νοσταλγούμε τη χαμένη ευκαιρία να κλείσει σήμερα η πληγή στα βόρεια σύνορα μας - με τον ίδιο ίδιο τρόπο που χτυπάμε το κεφάλι μας επειδή δεν δεχτήκαμε το 1992 το «Πακέτο Πινέιρο» και την ονομασία «Νοβοματσεντόνια».
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
