Τα άρθρα και οι δηλώσεις αυτές απευθύνονται κυρίως στο συναίσθημα των παραγωγών και τελικά αποσκοπούν στη διατήρηση της πολιτικής ελίτ, η οποία υπόσχεται στους αγρότες έναν επίγειο παράδεισο όπου θα τρώνε με χρυσά κουτάλια. Πίσω όμως από τέτοιες καθαρά θρησκευτικού περιεχομένου δοξασίες, είναι δύσκολο πλέον να κρυφτεί η πραγματικότητα της αγοράς, αφού ακόμα και ο παραγωγός του πιο απομακρυσμένου χωριού, που διαθέτει ένα απλό κινητό, μπορεί να πληροφορηθεί όποια στιγμή θέλει τις τιμές του ελαιόλαδου σε όλο τον κόσμο. Ετσι θα διαπιστώσει ότι δεν αρκεί να παράγεις το καλύτερο λάδι στον κόσμο, αν το ξέρεις μόνο εσύ - και ότι ο καταναλωτής είναι διατεθειμένος να πληρώσει ακριβά μονάχα το καλύτερο προϊόν που βρίσκει, είτε στο ράφι του σούπερ μάρκετ όπου ψωνίζει είτε μετά από μια γρήγορη αναζήτηση στη διαδικτυακή αγορά.
Αν ο ίδιος παραγωγός συνεχίσει λίγο περισσότερο την αναζήτηση στον παγκόσμιο ιστό, θα διαπιστώσει ότι η διεθνής αγορά θεωρεί ως καλύτερο λάδι το… ιταλικό, γιατί καταρχάς αυτό βρίσκει στα σούπερ μάρκετ και για αυτό διαβάζει από δεκάδες διαδικτυακές πηγές. Ο Ελληνας καλλιεργητής θα μάθει έτσι πολύ απλά αυτό που κρύβουν επιμελώς οι πολιτικοί (και οι κολαούζοι τους) οι οποίοι ενδιαφέρονται μόνο για τη διατήρηση της κατεστημένης τάξης των παραμυθιών και των θρησκευτικών δοξασιών. Θα μάθει ότι για να φτάσει ένα προϊόν στον καταναλωτή δεν αρκεί η παραγωγή του, αλλά χρειάζεται να καταβληθεί υπερπροσπάθεια για την προβολή των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του και για την προώθησή του στην αγορά.
Εννοείται ότι όλοι οι συντελεστές παραγωγής που θα ασχοληθούν με την προβολή και την προώθηση του προϊόντος θα πρέπει να αμειφθούν παραπάνω από ικανοποιητικά (προκειμένου να είναι αποτελεσματικοί). Και ότι τελικά, η υψηλή τιμή ενός προϊόντος είναι αποτέλεσμα συνειδητής οικονομικής προσπάθειας κι όχι… πολιτικών χειρισμών, όπως διαδίδουν όσοι έχουν ως μοναδικό σκοπό να διατηρήσουν την καρέκλα τους.
Κλείνοντας, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε μια σημαντική παρανόηση που κυριάρχησε για πολλά χρόνια στην οικονομική επιστήμη αναφορικά με την αξία των προϊόντων - και η οποία οδήγησε και στη μαρξιστική παρανόηση της υπεραξίας. Η παρανόηση ξεκινά από τα χρόνια του Αριστοτέλη και γίνεται κυρίαρχη όταν οι Ανταμ Σμιθ, Ντέιβιντ Ρικάρντο και Καρλ Μαρξ υποστηρίζουν ότι η αξία ενός αγαθού προσδιορίζεται βάσει των συντελεστών που απαιτούνται για την παραγωγή του. Ηδη από τα τέλη του 19ου αιώνα όμως, ο Καρλ Μένγκερ και ο Λεόν Βαλράς έδειξαν ότι η αξία ενός αγαθού είναι υποκειμενική και μεταβάλλεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, ανάλογα με τη χρησιμότητα που μπορεί να έχει το συγκεκριμένο αγαθό στον καθένα ξεχωριστά. Αν τα πράγματα δεν ήταν έτσι, και ο Μεσσήνιος ελαιοπαραγωγός δεν θα ήταν ποτέ διατεθειμένος να πληρώσει περισσότερα χρήματα για μια Φεράρι, αφού για την κατασκευή ενός Λάντα χρειάζονται περισσότερες εργατοώρες και άρα θα είχε... μεγαλύτερη αξία από τη Φεράρι.
Θανάσης Λαγός
