Οι δύο ομογενείς, που στις αρχές Σεπτεμβρίου επισκέφθηκαν, για πρώτη φορά, την περιοχή μας, βρέθηκαν στα μέρη μας -η πρώτη ως παραγωγός και η δεύτερη ως σκηνοθέτιδα- στο πλαίσιο των γυρισμάτων ενός ντοκιμαντέρ που κάνουν για λογαριασμό του πάνω καναλιού με θέμα το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού Μόσχας και την Καλαματιανή διευθύντριά του, Δώρα Γιαννίτση.
Στο περιθώριο του πιο πάνω αφιερώματος, οι δύο γυναίκες υλοποίησαν στη Μεσσηνία ένα ακόμα, στον Νίκο Καζαντζάκη, ζητώντας από πολλούς ανθρώπους στην περιοχή μας, καθημερινούς, αλλά και επώνυμους, να διαβάσουν αποσπάσματα από το έργο του “Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά”.
Η συνέντευξη που ακολουθεί, δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συνδρομή της Δώρας Γιαννίτση που έκανε τη διερμηνεία από τη ρωσική γλώσσα, αλλά και του προέδρου της Διαδημοτικής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Θανάση Ψαρούλη, μέλους του Δ.Σ. της Μεσσηνιακής Αμφικτιονίας, ο οποίος μας έφερε σε επαφή μαζί τους.
Ναντιέζντα (Ελπίδα) Θεοδωρίδη, Ολγα Θεοδωρίδη
- Είναι η πρώτη φορά που επισκέπτεστε τη Μεσσηνία;
Ναντιέζντα (Ελπίδα) Θεοδωρίδη: “Στη γη της Μεσσηνίας μάς κάλεσε η Θεοδώρα Γιαννίτση, η διευθύντρια του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού στη Μόσχα. Ούτε εγώ, ούτε η κόρη μου Ολγα, είχαμε έλθει ξανά στην περιοχή σας, αν και επισκεπτόμαστε συχνά την Ελλάδα. Μας είπε λοιπόν ότι η Μεσσηνία είναι μια μοναδική περιοχή την οποία πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθούμε.
Μπορούμε να πούμε, ωστόσο, ότι η έλευσή μας εδώ αποτέλεσε δική μας πρωτοβουλία, στο πλαίσιο πάντα της συνεργασίας που έχουμε με το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού, για το ομοσπονδιακό κρατικό τηλεοπτικό κανάλι ''Kultura'' (Πολιτισμός), το οποίο είναι πάρα πολύ δημοφιλές στη Ρωσία, με εκπομπές για τη λογοτεχνία, τη μουσική, τις επιστήμες, τις τέχνες, το θέατρο. Το ένα σκέλος της συνεργασίας μας αφορά την προβολή μέσω του καναλιού των διμερών ελληνορωσικών σχέσεων, μέσα από τις δράσεις του Κέντρου στους εν λόγω τομείς.
Το δεύτερο σκέλος αφορά ένα άλλο εγχείρημα που έχουμε δρομολογήσει, με θέμα τον Νίκο Καζαντζάκη”.
- Πώς προέκυψε η ιδέα για τον Νίκο Καζαντζάκη;
Ολγα Θεοδωρίδη: “Η μητέρα μου αγαπά πολύ τον Καζαντζάκη, έχει διαβάσει όλα τα έργα του και της αρέσει ιδιαίτερα η ''Αναφορά στον Γκρέκο''. Οπως λέει, είναι καταπληκτικός συγγραφέας και είναι κρίμα που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός έξω από την Ελλάδα...”.
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Θα τον συνέκρινα με τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, αλλά στη Ρωσία τον Καζαντζάκη δεν τον ξέρουν όσο τον Μάρκες...”
Ολγα Θεοδωρίδη: “Σκεφτήκαμε, λοιπόν, πώς θα κάνουμε ευρύτερα γνωστό τον Καζαντζάκη στη Ρωσία. Ντοκιμαντέρ έχει ήδη υπάρξει, γι’ αυτό σκεφτήκαμε να κάνουμε κάτι άλλο, ώστε να προωθηθεί στον κόσμο.
Ξεκινήσαμε, αρχικά, με τους γείτονές μας στη Θάσο -όπου έχουμε το καλοκαιρινό μας σπίτι- στους οποίους προτείναμε να διαβάσουν στην κάμερα κάποια αποσπάσματα από έργα του Καζαντζάκη, κι αμέσως βρήκαμε τεράστια ανταπόκριση, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους, είτε Ελληνες, είτε Αγγλοι... Αρχισαν να αναζητούν βιβλία, αλλά και ταινίες βασισμένες στα βιβλία του. Διαπιστώσαμε, λοιπόν, ότι η πρότασή μας για την ανάγνωση του έργου του Καζαντζάκη είχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση.
Το ίδιο συνεχίστηκε και στη Μεσσηνία, όπου βρεθήκαμε χάρη στη Θεοδώρα, καθώς και εδώ η ανταπόκριση του κόσμου είναι τεράστια. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων δέχθηκε με πολλή προθυμία να διαβάσει Καζαντζάκη στην κάμερα, ειλικρινά ήταν κάτι που δεν το περίμενα, καθώς στην αρχή σκεφτόμασταν ότι ίσως θα έπρεπε να παρακαλούμε τον κόσμο να το κάνει. Κι αυτό συμβαίνει όχι μόνο με τους Ελληνες, αλλά και με τους ξένους, τους τουρίστες που συναντήσαμε εδώ”.
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Εκτός από το ντοκιμαντέρ που κάνουμε για το Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού, πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτό που ξεκινήσαμε με την ανάγνωση, αποτελεί μια αποκλειστικά δική μας πρωτοβουλία, Θα προσφέρουμε το υλικό αυτό για να προβληθεί επίσης από το ''Kultura'' εκτιμώντας ότι θα αποτελέσει έναν τρόπο ευρύτερης διάδοσης του έργου του Καζαντζάκη στη Ρωσία. Τόσο χάρη στη Θεοδώρα, όσο και χάρη στα στελέχη, τους συνεργάτες και τους φίλους της Μεσσηνιακής Αμφικτιονίας, βρήκαμε πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι με μεγάλη θέρμη αναφέρονται στην κοινή νοοτροπία που συνδέει τον ελληνικό και τον ρωσικό λαό”.
- Αναφερόμενη στην κυρία Θεοδώρα Γιαννίτση και στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού, ποιος είναι ο σχεδιασμός για τη συνεργασία μαζί του;
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Εχουμε πολλά σχέδια, ήδη ετοιμάζουμε ντοκιμαντέρ αφιέρωμα στα 10 χρόνια λειτουργίας του Κέντρου, τα οποία συμπληρώθηκαν και γιορτάστηκαν πέρυσι, το 2015. Ξέρετε, στη Ρωσία υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αγαπούν την Ελλάδα, τον ελληνικό πολιτισμό. Πέρα από τους ιστορικούς δεσμούς, φαίνεται να υπάρχει κάτι σαν μυστικιστική δύναμη που συνδέει τους δύο λαούς”.
- Ποιες περιοχές της Μεσσηνίας έχετε επισκεφθεί και ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Είμαστε στη Μεσσηνία από την 1η Σεπτεμβρίου, όταν κάναμε γυρίσματα στην Καλαμάτα, στην περιοχή των Αγίων Αποστόλων, ενώ μεταξύ άλλων αποσπάσματα από έργα του Καζαντζάκη διάβασαν για μας, ο δήμαρχος Παναγιώτης Νίκας, που τον επισκεφθήκαμε στο Δημαρχείο, όπου μας έδωσε και συνέντευξη, αλλά και η ολυμπιονίκης Νίκη Μπακογιάννη -που βρέθηκε στην Καλαμάτα εκείνη την ημέρα για τις πρώτες προπονήσεις, στο τμήμα στίβου του Ακρίτα Καλαμάτας. Την ίδια ημέρα ήρθε στην Καλαμάτα από την Στούπα η Κατερίνα Εξαρχουλέα, δηλαδή η κόρη του αναδεξιμιού του Ζορμπά, που μας έδωσε συνέντευξη και διάβασε για μας, επίσης, απόσπασμα από τον ''Ζορμπά'', από βιβλίο που έφερε η ίδια.
Τη δεύτερη ημέρα πήγαμε στην Πύλο και στον όρμο του Ναβαρίνου, όπου αφιερώσαμε πολλές ώρες σε γυρίσματα για τη ναυμαχία το 1827, στο πλαίσιο ενός ντοκιμαντέρ του ''Kultura'' για τις ελληνορωσικές σχέσεις και τις κοινές σελίδες ιστορίας των δύο χωρών. Στην Πύλο κάναμε συνέντευξη με τον δήμαρχο Πύλου – Νέστορος Δημήτρη Καφαντάρη, ο οποίος επίσης ανέγνωσε για μας απόσπασμα από έργο του Καζαντζάκη. Την ίδια ημέρα, το απόγευμα, βρεθήκαμε στην παραλία της Μπούκας, στη Μεσσήνη, όπου είχαμε συνέντευξη με τον αντιδήμαρχο Μεσσήνης Κώστα Γεωργακόπουλο, που κι αυτός διάβασε απόσπασμα από έργο του Καζαντζάκη”.
Ολγα Θεοδωρίδη: “Θα πρέπει να πω ότι οι τρεις αιρετοί με τους οποίους μιλήσαμε, ήταν πολύ ανθρώπινοι, συναισθηματικοί, πολύ εκδηλωτικοί και εκφραστικοί, καθόλου γραφειοκράτες. Χαρακτηριστικά, με τον κ Γεωργακόπουλο είχαμε μια εξαιρετική συζήτηση για τους Ρώσους συγγραφείς, τον ρώσικο κινηματογράφο...”.
- Πώς σας φάνηκε η Μεσσηνία, όμως, ποια είναι η εντύπωσή σας από το φυσικό περιβάλλον;
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Η δική μου εντύπωση είναι ότι... πρέπει να ξανάρθω. Αυτό, νομίζω, τα λέει όλα”.
Ολγα Θεοδωρίδη: “Μου άρεσε πάρα πολύ η Πύλος, μου θύμισε τη Βόρεια Ελλάδα, την Καβάλα. Ο δρόμος που κατηφορίζει προς την Πύλο, το κάστρο, το λιμάνι, η μαρίνα με τις βάρκες και τα κότερα...”.
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Θα προσθέσω και το ηλιοβασίλεμα στη Μπούκα, που ήταν πάρα πολύ όμορφο”.
- Πότε είναι προγραμματισμένο να προβληθεί το ντοκιμαντέρ για τις ελληνορωσικές σχέσεις και πότε το αφιέρωμα στον Καζαντζάκη;
Ναντιέζντα Θεοδωρίδη: “Το ντοκιμαντέρ προγραμματίζουμε να το ολοκληρώσουμε μέσα στο 2016, για να προβληθεί φέτος, στο πλαίσιο του αφιερωματικού έτους -“Ετος της Ρωσίας στην Ελλάδα, και της Ελλάδας στη Ρωσία” σύμφωνα με το διάταγμα του Προέδρου Βάλντιμιρ Πούτιν. Ομως δεν θεωρούμε ότι ολοκληρώνεται έτσι αυτό το εγχείρημα, αλλά αντίθετα το ντοκιμαντέρ αυτό θα αποτελέσει έναυσμα για επιπλέον δράσεις και ενέργειες.
Το αφιέρωμα στον Καζαντζάκη μάλλον θα το ολοκληρώσουμε του χρόνου, που είναι επετειακό έτος, για τα 60 χρόνια από τον θάνατό του.
Κι από τα δύο αυτά εγχειρήματα, γεννιέται τώρα κι ένα τρίτο, καθώς στα τέλη του φετινού Ιουλίου έγινε στην Επίδαυρο η πρεμιέρα της παράστασης ''Οιδίπους τύραννος'', που αποτέλεσε σύμπραξη από το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας με το Θέατρο Βαχτάνγκοφ της Μόσχας.
Το τρίτο εγχείρημα, λοιπόν, θα είναι η προώθηση και η προβολή του αρχαίου ελληνικού δράματος. Ηδη, με την ιδιότητά μου ως ηθοποιός, έχω μετάσχει στο ανέβασμα της ''Αντιγόνης'' στη Μόσχα. Ερευνήσαμε πόσο γνωρίζουν στη Μόσχα και πόσο ανεβάζουν ελληνικό δράμα και διαπιστώσαμε ότι λίγο το γνωρίζουν και λίγο το ανεβάζουν. Αναζητούμε πηγές, λοιπόν, για το πώς ανέβαιναν οι παραστάσεις αυτές στην αρχαιότητα, ενώ παράλληλα ερευνούμε κατά πόσο το αρχαίο ελληνικό δράμα επηρεάζει και τη σύγχρονη δραματουργία και θεατρική παραγωγή γενικότερα”.
Ολγα Θεοδωρίδη: “Αυτή τη στιγμή έχουμε τρεις παραστάσεις στη Μόσχα, “Αντιγόνη” με τη συνεργασία του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού και του Luna Theatre. ''Βάκχες'' του Θεόδωρου Τερζόπουλου και ''Οιδίπους τύραννος'' σύμπραξη από το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας με το Θέατρο Βαχτάνγκοφ της Μόσχας σε σκηνοθεσία Ρίμας Τούμινας”.
Ολγα Θεοδωρίδη
