Αεικίνητη σωματικά και πνευματικά, η χορεύτρια - χορογράφος Ναυσικά Πέππα - Τριαντάρη επιστρέφει σε λίγες μέρες στην Καλαμάτα, όπου και μεγάλωσε, με τη νέα της παράσταση “Dead man’s switch”, για να μεταφέρει στο κοινό της πόλης τις αναζητήσεις της πάνω στη ζωή και την ύπαρξη. Το τελευταίο δεν αποτελεί αυτοσκοπό της, μιας και για εκείνη η κινητήριος δύναμη είναι μόνο η τέχνη και σε καμία περίπτωση η διδαχή. Οπως και να έχει, οι ενδιαφερόμενοι θα δουν ένα έργο με μουσική, χορό, κίνηση, λόγο και τραγούδι, που σίγουρα θα τους βγάλει από οποιασδήποτε μορφής… ακινησία.
- “Dead man’s switch”: Η σύλληψη της ιδέας του θεατρικού κειμένου, η χορογραφία και η ερμηνεία ανήκουν αποκλειστικά σε εσάς. Τι σας παρακίνησε, τι σας έβαλε στη διαδικασία να γράψετε αυτήν την ιστορία;
Εκ των υστέρων αντιλαμβάνομαι ότι όλη αυτή η παράσταση είναι ένας φόρος τιμής κι ένας αποχαιρετισμός. Εκείνη τη στιγμή που παρακινούμουν, δεν καταλάβαινα γιατί το κάνω και τι ήταν αυτό που με παρακινούσε. Νόμιζα ότι απλώς βαρέθηκα την ακινησία και αποφάσισα να κάνω μια παράσταση (είναι και αυτό φυσικά πάντα, είναι κι ότι δεν μπορώ να μένω ακίνητη πνευματικά). Αλλά θυμάμαι τον εαυτό μου να καθυστερώ να καταγράψω την πλοκή του έργου, να φοβάμαι κάπως να την αποφασίσω και θυμάμαι να πέφτω κάτω από απίστευτη εξάντληση μόλις την ολοκλήρωσα απνευστί από την αρχή ως το τέλος μέσα σε δύο ώρες. Με παρακίνησε η θέλησή μου και η αγάπη μου για τη ζωή. Τη ζωή όπως την εννοώ και τη θέλω εγώ.
- Η στιγμή της έμπνευσης αποτυπώνει με κάποιον τρόπο τη δική σας ψυχική κατάσταση, τα δικά σας συναισθήματα;
Η στιγμή της έμπνευσης συνέβη μια βραδιά που είχαμε επισκεφτεί με φίλους μία έκθεση ζωγραφικής στο Μουσείο Τσιτσάνη (όπου και έγινε η παγκόσμια πρώτη του έργου αργότερα) και μετά βγήκαμε για κοκτέιλ. Ημουν σε μια διάθεση χαζομάρας και προσπάθειας αλλαγής του κλίματος της συζήτησης, η οποία είχε κάπως βαρύνει για τις αντοχές μου εκείνης της στιγμής, όταν κάποιος ανέφερε τον όρο “dead man’s switch” εξηγώντας τι είναι. Με το που άκουσα τον όρο και τι σημαίνει, η ψυχή μου έκανε ένα σάλτο και το μυαλό μου γαντζώθηκε στην εικόνα του οδηγού του τρένου που πατάει το κουμπί κάθε 30 δευτερόλεπτα για να δηλώσει πως είναι ακόμα ζωντανός. Και ξαφνικά ήξερα ότι αυτό κάτι θα το κάνω και κάτι πρέπει να γίνει. Χωρίς, όμως, να έχω την παραμικρή ιδέα γιατί.
- Νιώσατε ποτέ την ανάγκη να δηλώσετε πως είστε ακόμα ζωντανή; Την ανάγκη της επιβεβαίωσης ότι είστε «χρήσιμη» στην κοινωνία; Ποια η δική σας σχέση με το κουμπί;
Η δική μου σχέση με το κουμπί έχει τελειώσει πριν καν καλά-καλά αρχίσει. Πολύ γρήγορα (ή αργά, δεν είμαι σίγουρη ακόμα) κατάλαβα ότι δε θα είμαι ποτέ χρήσιμη με τους άμεσα αποδεκτούς και κατηγοριοποιημένους τρόπους, αν θέλω να είμαι πιστή στον εαυτό μου. Και επειδή νιώθω έντονα πως ο μόνος ουσιαστικός λόγος που έχουμε έρθει σε αυτήν τη ζωή είναι για να είμαστε πιστοί στους εαυτούς μας, στο τι θέλουμε και στο τι δε θέλουμε, ανεξάρτητα από το τι θέλουν οι άλλοι από εμάς (νομίζω πως εκείνοι που δεν είναι πιστοί στους εαυτούς τους ζητούν και θέλουν από άλλους πράγματα στην προσπάθειά τους να νιώσουν ολόκληροι, έχοντας πάρει όμως το λάθος δρόμο - κατά τη δική μου γνώμη, φυσικά), γι’ αυτό και η δική μου σχέση με το κουμπί έχει τελειώσει. Το σέβομαι όταν το βλέπω στους άλλους. Γιατί έχω υπάρξει εκεί. Και θυμάμαι πολύ καλά να είμαι απόλυτα πεπεισμένη πως είναι η μόνη οδός. Και μπορεί για κάποιους, όντως, αυτή να είναι η ταιριαστή και γόνιμη οδός. Ομως, υπάρχει και ο παλιός ο δρόμος, χωρίς διόδια. Εγώ δεν πληρώνω. Αν μου βγει σε καλό ή κακό, δεν το ξέρω. Μπορεί να έχω εγώ το λάθος. Θα είναι, όμως, ένα ολόδικό μου λάθος.
- Σας συγκινεί πιο πολύ η δυστοπική ή η ουτοπική διάσταση στην τέχνη;
Τι ωραία ερώτηση. Για να σκεφτώ… Αχ, δε νομίζω πως μπορώ να απαντήσω με σιγουριά μόνο το ένα. Νομίζω ότι αν η τέχνη καταφέρει να με συγκινήσει -και είναι σπάνιο πολύ, όσο κι αν ακούγεται παράξενο- θα το καταφέρει μόνο όταν πετύχει μια ισορροπία ανάμεσα στα δύο. Διότι μόνο δυστοπική διάσταση καταντάει σκέτη κατάθλιψη και πνευματικός θάνατος. Μόνο ουτοπική καταντάει σκέτο ψέμα και ψυχικός θάνατος. Το ανάμεσα, όμως, το πετυχημένο, σμιλεμένο ανάμεσα μπορεί να προσομοιάσει τη ζωή και αν με συγκινεί κάτι είναι μόνο η ζωή.
- Το σώμα ενός χορευτή είναι αγγελιαφόρος μηνυμάτων… Πόσο δύσκολο είναι ο χορογράφος να ενεργοποιήσει ένα κείμενο, ένα μουσικό κομμάτι και να γίνει προέκταση όλων αυτών, ώστε να γίνει κατανοητή η ιστορία του από το ευρύ κοινό;
Είναι πολύ δύσκολο και πολύ εύκολο ταυτόχρονα. Ο μόνος, μα πραγματικά ο μόνος, τρόπος είναι να μην παραστρατήσεις ούτε στιγμή από την αλήθεια. Την αλήθεια όλοι την ξέρουμε βαθιά μέσα μας. Αρα όταν λες αλήθεια, γίνεσαι κατανοητός αυτομάτως από όλους. Αλλο που κάποιοι θα πουν ότι δεν κατάλαβαν. Αυτοί κρατούν ακόμα ψηλά τις άμυνές τους (πόσες φορές δε μου έχει συμβεί κι εμένα), κατά βάθος μια χαρά έχουν καταλάβει. Η αλήθεια δεν είναι ούτε φωτεινή ούτε σκοτεινή. Δεν είναι ούτε απλή ούτε περίπλοκη. Είναι αυτό που είναι. Και όπως μου είπε πρόσφατα ένας φίλος: «Η αλήθεια δεν πρέπει να επιβάλλεται, πρέπει να προτείνεται. Την αλήθεια δεν πρέπει να τη λες απλά και μόνο επειδή σου αρέσει να λες την αλήθεια. Πρέπει να τη λες μόνο όταν χρειάζεται». Με άφησε άναυδη αυτή η προτροπή. Ηταν το πιο ευγενικό, σοφό, με αγάπη για τον κόσμο και ολοκληρωμένο πράγμα που έχω ακούσει. Με έκανε να θέλω να προσπαθήσω με όλες μου τις δυνάμεις για ακόμα περισσότερα. Ευτυχώς, ξέρω πως δουλεύω με αυτό το «σύστημα» κι από μόνη μου, ενστικτωδώς, κι ελπίζω πολύ να έχω ήδη καταφέρει αρκετά προς αυτήν την κατεύθυνση με αυτό το έργο, όχι για κανέναν άλλο λόγο, παρά για να πάρω θάρρος να συνεχίσω για αυτά τα περισσότερα. Εξαιρετική η λέξη «ενεργοποιήσει». Ο μόνος τρόπος που μπορώ να απαντήσω λέγοντας αλήθεια είναι ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της κατασκευής του έργου έλεγα στον εαυτό μου «την αλήθεια, μόνο την αλήθεια, μόνο την αλήθεια». Μόνο αυτή πρέπει να ενεργοποιείται. Τίποτα άλλο. Κατά τη γνώμη μου.
- Ο χορογράφος και ακτιβιστής Αλβιν Εϊλι είχε πει πως «η δημιουργική διαδικασία δεν ελέγχεται από έναν διακόπτη που μπορείτε απλά να ενεργοποιήσετε ή να απενεργοποιήσετε, είναι μαζί σας όλη την ώρα». Εσάς τι σας δονεί ψυχικά, τι σας ενεργοποιεί καλλιτεχνικά;
Η εκ γενετής ορμή μου για αντίσταση. Η εκ γενετής ορμή μου για χαρά αληθινή, ήσυχη.
- Εχει αξία η τέχνη, η τέχνη του χορού σε μια κοινωνία μάλλον δυσοίωνης προοπτικής; Αποτελεί ένα μέσο αφύπνισης;
Εκ θέσεως δεν μπορώ παρά να απαντήσω ναι. Αλλά, για να είμαι ειλικρινής, θεωρώ πως όποιος θέλει να αφυπνιστεί, αφυπνίζεται με οποιοδήποτε μέσο. Ναι, φυσικά και ένα από αυτά είναι ο χορός, μια τέχνη που κατά κάποιον τρόπο τις περιλαμβάνει όλες: το σώμα το ίδιο έχει μέσα του μουσική, με το σώμα το ίδιο ζωγραφίζεις τη μουσική ή τη σιωπή, με το σώμα το ίδιο απλά και μόνο που υπάρχει στο χώρο φτιάχνεις εικόνες και ποίηση και με το σώμα το ίδιο γίνεσαι ολόκληρος ο εαυτός σου και ως χορευτής και ως θεατής. Το να βλέπεις ένα σώμα ίδιο με το δικό σου να χορεύει, προκαλεί είτε το θέλεις είτε όχι τον χορό της δικής σου ψυχής. Οποιος, όμως, έχει επιλέξει να βολεύεται στην ύπνωση, ό,τι και να του δείξεις, όπου και να τον πας, θα κοιμάται τον αιώνιο ύπνο της ψυχικής ακινησίας.
- Απόφοιτη Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, ασχολείστε με το σύγχρονο χορό, το μπαλέτο, τον αυτοσχεδιασμό, τη μουσικοκινητική αγωγή… Οι εργάτες του χορού στην Ελλάδα πόσο αποκλεισμένοι νιώθουν ή και όχι από τον πολιτισμό; Η έλλειψη οικονομικών πόρων πόσο τους επηρεάζει;
Αυτό δεν το ξέρω, διότι είμαι αποκλεισμένη από τις κλίκες που έχουν πρόσβαση σε οποιονδήποτε οικονομικό πόρο. Προσωπικά, δε νιώθω καθόλου αποκλεισμένη από τον πολιτισμό, γιατί έχω τον δικό μου. Και γιατί μεγάλο μέρος αυτού που αποκαλείται πολιτισμός, δεν είναι τέτοιος. Τουλάχιστον σε αυτή τη χώρα.
- Το “Dead Man’s Switch” θα επισκεφθεί τον Ιούνιο την πόλη της Καλαμάτας. Τι ανταπόκριση περιμένετε;
Περιμένω μια αρκετά μεγάλη ανταπόκριση, αν κρίνω από τις προηγούμενες δουλειές μου που αγκαλιάστηκαν και οι δύο με αγάπη και ενθουσιασμό από το κοινό της πόλης (“Afterthoughts” 2010-2011, “Ode to freedom” 2018-2019). Τώρα ειδικά, που έχω φύγει από τη γενέτειρα και έχει εκτιμηθεί περισσότερο η απουσία μου από ό,τι εκτιμήθηκε ποτέ η παρουσία μου -όταν πεθάνω θα γίνω διάσημη πια, όπως όλοι οι σπουδαίοι καλλιτέχναι!- περιμένω να γίνει χαμός. Βασικά ελπίζω να έρθουν όλοι που αγαπώ και εκτιμώ -αν έρθουν όλοι αυτοί, τότε γεμίζουμε θέατρο δις άνετα!
- Πότε κυκλοφορεί το πρώτο σας βιβλίο;
Αν όλα πάνε καλά, ως το τέλος του 2022 θα έχει βγει στη φόρα.
Η παράσταση ανεβαίνει το διήμερο 4 και 5 Ιουνίου στην Καλαμάτα στο αμφιθέατρο της Φιλαρμονικής. Οι συντελεστές είναι οι: σύλληψη - χορογραφία - ερμηνεία: Ναυσικά Πέππα-Τριαντάρη, μουσική επιμέλεια και θεατρικό κείμενο: Ναυσικά Πέππα - Τριαντάρη, μίξη ήχου: Αλέξανδρος Beck, artwork αφίσας: Βάιος Παρασκευάς, γραφιστική επιμέλεια: Σοφία Μπράιλα.
