Καθημερινά σχεδόν, σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο, τα μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στην έλλειψη σεβασμού για το δημόσιο χώρο, στις αυθαίρετες καταλήψεις πλατειών και πεζοδρομίων, στις δυσκολίες κίνησης πεζών και ιδιαίτερα των αναπήρων, στην ασυδοσία της απληστίας κάποιων επαγγελματιών και στην έλλειψη της πολιτικής βούλησης από τους Δήμους να ελέγξουν την κατάσταση.
Ιδιαίτερα τα καλοκαίρια, η αυθαίρετη κατάληψη από τραπεζοκαθίσματα και ξαπλώστρες στις παραλίες, με την ανοχή των συνυπευθύνων Δήμων, Λιμενικού, Κτηματικής κτλπ, δημιούργησε το ‘’κίνημα της πετσέτας» από ενεργούς πολίτες, που νοιάζονται για την αισθητική, το περιβάλλον και το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στη θάλασσα. Η δυναμική του κινήματος και το πολιτικό κόστος οδηγούν στον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου και στην προστασία του δικαιώματος πρόσβασης στη θάλασσα, παρά τις αντιδράσεις εκπροσώπων της “αρπαχτής” και της ασυδοσίας.
Στην Καλαμάτα, πριν αρκετά χρόνια, έγιναν εκτεταμένες πεζοδρομήσεις και η ανάπλαση της κεντρικής πλατείας, που ήταν τότε γεμάτη από αντιαισθητικές ιδιοκατασκευές και από αυθαιρεσίες κάθε μορφής. Η μελέτη έγινε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, σε συνεργασία με τον διαπιστωμένα ικανό αρχιτέκτονα κ. Λιακατά και στο πνεύμα της υπήρξε κανονιστική απόφαση για τα σκίαστρα, τη διάθεση συγκεκριμένου χώρου για τα τραπεζοκαθίσματα, τη διαγράμμιση και το ύψος των ανεμοθωρακίων (1,20).
Σήμερα, η κατάσταση μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ανεξέλεγκτη για το δημόσιο χώρο, και αυτό συνδέεται με τις προσωρινές αποφάσεις [ουδέν μονιμότερον…] λόγω κορωνοϊού, την πίεση κάποιων επαγγελματιών, την ψηφοθηρία και τον λαϊκισμό, που οδηγούν σε υποταγή στην αυθαιρεσία.
Ως παράδειγμα, η αύξηση του παραχωρούμενου χώρου στην κεντρική πλατεία, όπως και η ευνοϊκή πολιτική τελών [το υποδωδεκαπλάσιο του ετήσιου ενοικίου για πολλαπλάσιο παραχωρούμενο δημόσιο χώρο] μπορεί να ευνοεί επαγγελματίες και ιδιοκτήτες της πλατείας, ζημιώνει όμως τους αντίστοιχους σε διπλανούς της πλατείας δρόμους. Νομίζω πως το παράδειγμα των οδών Ιατροπούλου, Σιδηροδρομικού σταθμού, και όχι μόνο, το αποδεικνύει. Εκτός κι αν η στόχευση είναι να συγκεντρώνονται ντόπιοι και φιλοξενούμενοι στην κεντρική πλατεία, όπως πριν από 50 χρόνια, αδιαφορώντας για την ανάγκη προώθησης και στήριξης της πολυκεντρικότητας.
Στο διά ταύτα τώρα, νομίζω πως πρέπει να υπάρξει ένας Νόμος-πλαίσιο για τον σεβασμό και την προστασία του δημόσιου χώρου, που να προσδιορίζει την αλληλοσχέση σε τετραγωνικά του εσωτερικού χώρου του καταστήματος με τα υπό παραχώρηση, να συνδέει την οικονομική επιβάρυνση με την αντικειμενική αξία της ζώνης, να προσδιορίζει το τμήμα του πεζοδρομίου, που μπορεί να παραχωρηθεί, σε σχέση με το πλάτος του κτλ.
Στο Δήμο [και στον κάθε Δήμο] πρέπει να υπάρξει συνείδηση πως η διάθεση δημόσιου χώρου για τραπεζοκαθίσματα συνδέεται με την αισθητική της πόλης, τον σεβασμό στα δικαιώματα του πολίτη, την ισόρροπη ανάπτυξη, την ίση αντιμετώπιση των επαγγελματιών, τη συμβολή στην αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού κτλ.
Απαιτείται, λοιπόν, να υπάρξει ενδελεχής μελέτη, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των εμπλεκομένων φορέων, κυρίως των καταστημάτων υγιεινομικού ενδιαφέροντος, και στη συνέχεια έκδοση κανονιστικής απόφασης, που να αναφέρεται στο σύνολο της πόλης και του Δήμου, με εκσυγχρονισμό της υπάρχουσας, χωρίς λαϊκισμό και ψηφοθηρική διάθεση.
Ακόμα, κρίσιμο είναι το ζήτημα των ελέγχων από τη δημοτική αστυνομία, που πρέπει να αφεθεί να κάνει το έργο της κατά το Νόμο και χωρίς πολιτικούς επιτρόπους. Καταλαβαίνετε τι εννοώ.
Τέλος, ο ρόλος του ενεργού πολίτη, που κινητοποιείται και μάχεται για τα δικαιώματά του, την αισθητική και την προστασία του δημόσιου χώρου είναι αναντικατάστατος. Στα χρόνια που έρχονται αυτό θα αποδειχθεί.
pan.e.nikas@gmail.com
