Κανένα παιδί άλλωστε δεν γεννιέται για να παρανομήσει. Θα πρέπει να συμβεί κάτι το οποίο θα διαλύσει τον αξιακό του κώδικα - και αυτό το κάτι “θα έχει διαλύσει την παιδικότητά του”, είπε χαρακτηριστικά η επιμελήτρια. Η ίδια μέσα από την επαφή της με τους ανήλικους παραβάτες διακρίνει μια συμπεριφορά που θυμίζει σε όλα αυτή ενός μεγάλου ανθρώπου. Ξαφνικά, είπε, ο έφηβος παραβάτης μεταπηδά από την παιδική ηλικία των 8 ετών στην ενηλικίωση, χωρίς να υπάρχει ένα ενδιάμεσο κεφάλαιο.
ΟΤΑΝ Η ΣΥΜΜΟΡΙΑ ΓΙΝΕΤΑΙ “ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ”
Συνήθως τα παιδιά αυτά ζουν σε συνθήκες “συναισθηματικής αποστέρησης”, είπε η κ. Ρουμελιώτου περιγράφοντας το προφίλ τους, και εξήγησε ότι μέσα στην οικογένεια δεν υπάρχει “συναισθηματική επικοινωνία” – και όταν νιώθεις ότι δεν ανήκεις κάπου, θα ψάξεις να ανήκεις κάπου αλλού. Κι αν ένας ανήλικος “αποβληθεί” από την οικογένεια, αποβληθεί και από το σχολείο που είναι η δεύτερη οικογένειά του, τότε η τρίτη “ευκαιρία” του για να νιώσει ότι ανήκει κάπου και τον υπολογίζουν ίσως να είναι η συμμορία.
Πριν την ομιλία της κ. Ρουμελιώτου είχε προηγηθεί ένα βίντεο από την εκπομπή “360 μοίρες” του Alpha, όπου ένας ανήλικος παραβάτης περιέγραφε:
“Η φυλακή ήταν η οικογένεια”. Και δυστυχώς, εάν δεν βρεθεί κάποιος ή κάτι να τραβήξει αυτό το παιδί έξω από το παραβατικό μονοπάτι, θα μετεξελιχθεί σε έναν επαγγελματία ενήλικο εγκληματία.
“Ο ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΑΛΛΟΣ”
“Ο σημαντικός άλλος”: Αυτό λείπει σε πολλά παιδιά, και γι’ αυτό είναι σημαντικό οι ψυχολόγοι να μπουν στα σχολεία, να παίξουν τα σχολεία αυτό το ρόλο του “σημαντικού άλλου”. Δηλαδή, όπως το περιέγραψε η ομιλήτρια, όταν ένα πρότυπο λείπει από τη ζωή τους, τότε τα παιδιά θα το αναζητήσουν σε όποιον είναι διαθέσιμος. Βέβαια, όπως είπε σε άλλο σημείο της ομιλίας της η επιμελήτρια ανηλίκων, δεν σημαίνει ότι όλα τα παιδιά που έχουν παρόμοια τέτοια χαρακτηριστικά θα γίνουν παραβατικά. Ωστόσο, όπως είπε η κ. Ρουμελιώτου, είναι πάρα πολλά τα παιδιά που θα απασχολήσουν τελικά τις αρχές, έστω και για παράβαση του ΚΟΚ, ενώ και οι περιπτώσεις για σοβαρότερα αδικήματα που εισάγονται στα δικαστήρια -όπως οι κλοπές- είναι πολλά.
“ΠΑΡΤΕ ΤΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ”
Καθοριστικός παράγοντας είναι η ψυχοπαθολογία των γονιών. Συχνά οι ειδικοί που έρχονται σε επαφή με την οικογένεια ενός παραβατικού εφήβου αναρωτιούνται “πώς αντέχει δίπλα σε αυτόν το γονιό”. Επίσης, πώς να αντιμετωπίσεις ως ειδικός έναν γονιό ο οποίος έρχεται και λέει “θέλω να τον πάρετε από το σπίτι και να τον πάτε σε ίδρυμα;” αναρωτήθηκε η ίδια.
Ειδικά αν το παιδί είναι μπροστά, τότε θα του έχεις δώσει χίλιους λόγους να γίνει παραβατικό. Θα το πει και το ίδιο άλλωστε, ότι “θα κάνω ό,τι μπορώ για να εξευτελίζω αυτούς τους ανθρώπους”.
Η κ. Ρουμελιώτου κατέρριψε και το μύθο της "διαλυμένης οικογένειας" μετά από ένα διαζύγιο του ζευγαριού. Είπε ότι άσχετα από το αν οι γονείς είναι μαζί ή έχουν χωρίσει, αυτό που επιβαρύνει ένα παιδί και αργότερα έναν έφηβο είναι η σύγκρουση μεταξύ των γονιών, που βγαίνει με κάθε τρόπο στη μεταξύ τους σχέση. Εξίσου επιβαρυντικό είναι όταν στην οικογένεια υπάρχει βία και κακοποίηση, αλλά και αδιαφορία.
ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΥΝ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Οσον αφορά μια μεγάλη κατηγορία παραβατικών ανηλίκων, αυτή των ρομά, εκεί, πέρα από ένα παραβατικό περιβάλλον που έτσι κι αλλιώς υπάρχει και μεγαλώνει σε αυτό το παιδί, σημαντικό ρόλο φαίνεται ότι παίζει και η εγκατάλειψη του σχολείου. Η επιμελήτρια μίλησε μάλιστα για ποσοστό 90% παιδιών ρομά που έχουν εγκαταλείψει το γυμνάσιο και πέφτουν σε παραβατική συμπεριφορά - ενώ και γενικότερα οι ανήλικοι παραβάτες, ανεξαρτήτως πληθυσμιακής ομάδας, έχουν σχεδόν πάντα διακόψει το σχολείο.
Σε άλλο σημείο αναφέρθηκε στην εισαγωγή της κοινωφελούς εργασίας ως αναμορφωτικού μέτρου και για ανηλίκους. Πρόκειται για έναν σημαντικό θεσμό που έχει ως βασική αρχή τη διαπαιδαγώγησή τους, ο οποίος όμως για να επιτύχει χρειάζεται και οι φορείς να εντάξουν τους ανήλικους και νεαρούς παραβάτες στο δυναμικό τους. Γιατί “δεν θα σε κατακλέψει” ο ανήλικος (μια λογική που δυστυχώς επικρατεί στα μυαλά κάποιων), αφού υπάρχει προστατευτική επίβλεψη από το δικαστήριο.
Οσον αφορά τα αδικήματα που διαπράττουν, είναι κυρίως παραβάσεις του ΚΟΚ και κλοπές – ενώ πιο σπάνιες είναι οι σωματικές βλάβες, τα ναρκωτικά και η διακίνηση πορνογραφικού υλικού.
ΟΙ ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ
Η κ. Ρουμελιώτου επέλεξε να κλείσει με την αναφορά της στο σημαντικό έργο των εθελοντών, οι οποίοι έχουν αγκαλιάσει το έργο του γραφείου Επιμελητών Ανηλίκων Καλαμάτας. Εξήγησε ότι έτσι κι αλλιώς οι μεγάλες ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό κάνουν σημαντική την παρουσία εκπαιδευτικών, ψυχολόγων και ψυχιάτρου που στηρίζουν εθελοντικά το έργο του γραφείου. Ανθρωποι που “έβαλαν πλάτη”, όπως ανέφερε και η Αγγ. Ρουμελιώτου, όχι μόνο με την προσφορά αντικειμένων -όπως βιβλία- αλλά και προσφέροντας την ώρα τους για να υποστηρίξουν ψυχολογικά και μαθησιακά τους ανήλικους παραβάτες.
Βέβαια, σημαντικό κομμάτι στον τομέα της πρόληψης θα αναλάβει και η Εταιρεία Προστασίας Ανηλίκων (ΕΠΑ), που πρόσφατα επανενεργοποιήθηκε μετά από 6 χρόνια παύσης.
