Οι συναντήσεις κορυφής Ελλάδος–ΗΠΑ αποτελούν πάγια για τη χώρα μας εξαιρετική ευκαιρία για την προβολή του ρόλου μας σαν παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή , κρίσιμη για την παγκόσμια ειρήνη, την προώθηση των διμερών μας σχέσεων, που πάντως βρίσκονται σε εξαίρετο επίπεδο ως αποτέλεσμα συντόνων πρωτοβουλιών διαδοχικών κυβερνήσεων και τέλος την δέσμευση για κοινές δράσεις και στήριξη. Τα τελευταία χρόνια οι συναντήσεις κυριαρχούνται από την οικονομική τραγωδία που βιώνει η χώρα μας.
Προσωπικά είχα την ευκαιρία να συνδιοργανώσω, το καλοκαίρι του 2013, με το στενό επιτελείο του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά την άκρως επιτυχημένη επίσκεψη του στον Λ.Οίκο με μετρήσιμα θετικά αποτελέσματα σε μια άκρως δυσμενή για τη χώρα μας συγκυρία.
Η ευκαιρία που δίνεται με τη συνάντηση δεν σημαίνει ότι τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα θα έρθουν νομοτελειακά αν δεν συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις η βάση των οποιων είναι: λεπτομερής σχεδιασμός , ρεαλιστική πληροφόρηση και απεικόνιση των πραγματικών επιδιώξεων της άλλης πλευράς, καθορισμός στόχων και στο «Δια ταύτα» τελική προσπάθεια στήριξης του Λ.Οίκου στον πυρήνα των στόχων μας.
Τα βαριά χαρτιά μας αποτελούν η γεωπολιτική μας θέση, το βάθος και η ποιότητα των σχέσεων μας ( η χώρα μας είναι από τις ελάχιστες που βρέθηκαν πάντα στο ίδιο στρατόπεδο με τις ΗΠΑ χωρίς ποτέ να έχουμε πολεμήσει εναντίον τους) ενώ ζωντανή γέφυρα είναι η ομογενειακή μας κοινότητα, και ασφαλώς το πολύτιμο αποτύπωμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς για την οποία οι Αμερικανοί έχουν βαθύ σεβασμό. Αυτά είναι κυρίως τα στοιχεία που διαφοροποιούν την χώρα στα μάτια των ΗΠΑ από μια μικρή ασήμαντη χώρα 10 εκ. κατοίκων, με ανεξάντλητο κατάλογο διαρκών προβλημάτων, σε αξιόπιστο εταίρο και σύμμαχο σε μια από τις πλέον εκρηκτικές περιοχές του πλανήτη, που πιστεύουν στον ιδιο σύστημα αρχών και αξιών και η συνεργασία δεν είναι τυχοδιωκτική αλλά έχει δοκιμαστεί σε βάθος χρόνου. Αυτό πάντως σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι αμοιβαία ασπαζόμαστε αυτόματα ο ένας τις επιλογές του άλλου. Ειδικότερα η Ουάσιγκτον επιφορτισμένη με ευθύνες σε παγκόσμια κλίμακα και την διατήρηση της σταθερότητας, όπως την αντιλαμβάνεται με την δική της πανοραμική θεώρηση, αυτόματα έχει την τάση να υποβαθμίζει τα περιφερειακά προβλήματα και τις διαφορές σε τοπικό επίπεδο μεταξύ συμμάχων της. Κύριο ρόλο διαδραματίζει η Realpolitik όπως την δίδαξε ο κύριος παράγοντας διαμόρφωση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής τις τελευταίες δεκαετίες, Χένρυ Κίσιντζερ (που ακόμη κυριαρχεί στην elite της αμερικανικής κοινότητας εξωτερικών υποθέσεων ) και πολύ λιγότερο το διεθνές δίκαιο που χρησιμοποιείται κατά το δοκούν. Υπάρχουν και θιασώτες της θεωρίας ότι δεν υπάρχει Διεθνές Δίκαιο κάτι που δεν φαίνεται να βρίσκει τον Ντόναλντ Τραμπ πολύ μακριά.
Στον πρωθυπουργό θα δοθεί η ευκαιρία να προβάλει στον συνομιλητή του την δική μας οπτική για τα θέματα που έχει προεπιλέξει και με βάση την παρουσίαση αυτή να αποσπάσει στήριξη για τον πυρήνα των θεμάτων που έχει καταλήξει. Θυμίζω την αποδιδόμενη στον Κωνσταντίνο Καραμανλή φράση ότι δεν μπορεί να ζητάς δεκάδες πράγματα ταυτόχρονα γιατί έτσι απλώς εξουδετερώνεις τον πυρήνα των θέσεών σου.
Οι εξελίξεις στην περιοχή μας είναι ραγδαίες και εκρηκτικές και αυτό τείνει να αυξήσει σημαντικά το ειδικό βάρος της χώρας μας που εμφανίζεται με σύντονες πρωτοβουλίες διαδοχικών κυβερνήσεων σαν μοναδικός παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας, στην εμπροσθοφυλακή ΕΕ και ΝΑΤΟ σε μία από τις πλέον εύφλεκτες περιοχές του πλανήτη. Οι τελευταίες τυχοδιωκτικές κινήσεις της Τουρκίας που φαίνεται να έχει υποταχθεί σε αυτοκαταστροφική μεγαλομανία ενισχύει την προβολή του ρόλου μας. Καλό θα είναι πάντως να μη παρασυρθούμε σε επιπόλαιες, συναισθηματικές αντιδράσεις τις οποίες έχουμε πληρώσει ακριβά στον παρελθόν. Ας θυμηθούμε τους πανηγυρισμούς ορισμένων άκαπνων υπερπατριωτών από την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από την Τουρκία και την οικτρή διάψευση τους σχεδόν αμέσως. Η Τουρκία θα εξακολουθήσει να είναι….κατά πάσα πιθανότητα γείτονάς μας ενώ οι Αμερικανοτουρκικές σχέσεις θα πρέπει να αναλυθούν νηφάλια σε βάθος χρόνου αν θέλουμε να είμαστε πιο «έξυπνοι» από τους τυχοδιώκτες γείτονες.
Από την μακρά εμπειρία μου στις ΗΠΑ συγκρατώ σαν αρνητικό στοιχείο την αδυναμία μας κατά καιρούς να «διαβάσουμε» σωστά την πραγματική κατάσταση στην Ουάσιγκτον και να κινηθούμε ανάλογα. Ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος, μέχρι στιγμής, ο πλέον αλλοπρόσαλλος, δεν έχει διχάσει μόνο την πατρίδα του αλλά όπως φαίνεται όλο τον πλανήτη και προσθέτει άλλο ένα παράγοντα έντονης σύγχυσης στην διεθνή κοινότητα. Ελπίζω κατά την επικείμενη συνάντηση, πέρα από τα επικοινωνιακά να υπάρξει και ουσιαστική πρόοδος.
Κλείνω με την θυμόσοφη παρατήρηση του αποδίδεται πάλι στον Κωνσταντίνο Καραμανλή «Οι Αμερικανοί κάποτε είναι πιο επικίνδυνοι ως φίλοι παρά ως εχθροί»
* Ο κ. Παναγόπουλος είναι τ. πρέσβης της Ελλάδος στην Λευκωσία, το Βελιγράδι και την Ουάσιγκτον
