Το ελπιδοφόρο ποσοστό της Ελιάς στις ευρωεκλογές και η διάψευση των δημοσκοπήσεων στην κάλπη αποτέλεσε έκπληξη για πολλούς. Και πριν απο όλους για όσους συμμετείχαμε στο εγχείρημα. Γιατί αν κρίνει κανείς απο το τί ακολούθησε, δεν ξέραμε πώς να το διαχειριστούμε. Αντί να χτίσουμε πάνω στο 8% και να ενισχύσουμε τη δυναμική που είχε αρχίσει να διαφαίνεται, αφήσαμε την κατάσταση να ξεφουσκώσει. Αντί για συσπείρωση επιδοθήκαμε σε ασκήσεις εσωστρέφειας και γίναμε μάρτυρες πολιτικού κανιβαλισμού. Η συνάντηση στο Κάραβελ στις 16 Οκτωβρίου ήταν το κάλεσμα για ένα νέο ξεκίνημα της Δημοκρατικής Παράταξης. Αυτή η μέρα άργησε να έρθει. Αλλά, κάλλιο αργά παρά ποτέ!
Η ψήφος εμπιστοσύνης που έλαβε πρόσφατα η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει βάλει τέλος στο ανθυγιεινό κλίμα που είχε διαμορφωθεί απο την επομένη των ευρωεκλογών. Γιατί υπο την πίεση του παροξυστικού κρεσέντο της αντιπολίτευσης είχαμε χάσει την πρωτοβουλία διαμόρφωσης της πολιτικής ατζέντας. Παίζαμε στο γήπεδο του αντιπάλου. Αλλά στην υποσχεσιολογία της αντιπολίτευσης, που δεν της κοστίζει τίποτα, δεν μπορείς να απαντάς με την κολοκυθιά του success story. Αυτός που θα χάσει είναι η χώρα. Οι ημέρες 2012 που ξαναζήσαμε μετά απο τις αντιδράσεις των αγορών και του Χρηματηστηρίου έδειξαν τα όρια των παληκαρισμών της αντιπολίτευσης. Είναι επείγον η κυβέρνηση να οργανώσει με νηφαλιότητα την τελευταία φάση των διαπραγματεύσεων για την έξοδο απο το μνημόνιο και τις περί το χρέος διευθετήσεις. Και επίσης να αναλάβει θεσμικές πρωτοβουλίες που θα αλλάξουν το πολιτικό σκηνικό. Και εδώ, μία ενισχυμένη Δημοκρατική Παράταξη με λόγο συναινετικό και ενωτικό έχει να προσφέρει πολλά.
Η προσπάθεια να δημιουργήσουμε τη μεγάλη Δημοκρατική παράταξη πρέπει να διακρίνεται από ειλικρίνεια. Στην πολιτική πολλοί πιστεύουν στη μία και μοναδική, την εξ αποκαλύψεως κομματική αλήθεια. Άλλοι ακολουθούν μεσσίες, γκουρού ή επικοινωνιακούς αστέρες. Και απογοητεύονται όταν αυτά που τους λένε αποδεικνύονται χίμαιρες ή πλάνη. Οι κοντόθωρες θεωρήσεις όμως έχουν και κοντά ποδάρια. Δεν οδηγούν μακριά. Πρέπει να πούμε την αλήθεια χωρίς να υποκύπτουμε στον πειρασμό του λαϊκισμού χαϊδεύοντας αυτιά και οι πολίτες θα διαλέξουν. Με κριτική ματιά και με εργαλείο τον ορθολογισμό. Σήμερα πληρώνουμε τα δικά μας λάθη και τις αβελτηρίες του παρελθόντος. Όταν με την πρώτη δυσκολία αναβάλαμε την αντιμετώπιση ενός προβλήματος. Το βάζαμε κάτω απο το χαλί, με αποτέλεσμα η λύση του αργότερα να είναι απείρως πιό επώδυνη. Να πούμε λοιπόν την αλήθεια, ότι οι δείκτες του ρολογιού πάνε μπροστά και δεν γυρνάνε πίσω. Και κανείς δεν θα μας περιμένει.
Έχω υποστηρίξει ότι το Μνημόνιο ακόμα και αν δεν υπήρχε έπρεπε να το έχουμε ‘‘εφεύρει’’. Βεβαίως πρέπει να βελτιωθούν τα οικονομικά μεγέθη. Σε μία οικονομία που δυσκολεύεται να σταθεροποιηθεί και να μπεί στο δρόμο της ανάπτυξης το πρόβλημα δεν είναι μόνον οικονομικό, αλλά πρώτιστα πολιτικό. Δεν χρειάζομαστε καμία Μέρκελ για να μας πεί ότι πρέπει να γίνει η Ελλάδα μία κανονική χώρα. Χωρίς διαφθορά, χωρίς την απαρχαιομένη διοίκηση και τη βραδυκίνητη Δικαιοσύνη. Χωρίς τον αναχρονισμό του δυσλειτουργικού και πελατειακού κράτους. Σε μία πελατειακή σχέση υπάρχουν δύο συμβαλλόμενοι, αυτός που δίνει και αυτός που παίρνει. Άν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς θα πρέπει να αλλάξουμε το τρόπο που βλέπουμε το Κράτος. Το κράτος και η διοίκηση πρέπει να λειτουργούν ανεξάρτητα απο μία παρατεινόμενη πολιτική αστάθεια. Στη Γερμανία και στο Βέλγιο οι διαπραγματεύσεις πριν αναλάβει η κυβέρνηση συνασπισμού διήρκεσαν 3 και 4,5 μήνες αντίστοιχα. Και στις δύο περιπτώσεις η διοίκηση λειτουργούσε απρόσκοπτα. Εδώ, κάτι τέτοιο θα ήταν αδιανόητο. Έχουμε την πλέον πολυάριθμη δημόσια και πλέον αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση σε όλη την Ευρώπη. Η αλήθεια είναι ότι η δημόσια διοίκηση χρειάζεται ριζικό επανασχεδιασμό, εκσυγχρονισμό και αποκλειστικά ηλεκτρονική λειτουργία.
Έχει ειπωθεί ότι η κρίση δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, ούτε μόνο ελληνικό πρόβλημα. Στην Ελλάδα, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, μας ήρθε απέξω, μαζί με τα απόνερα της κρίσης των subprimes στην Αμερική. Οι επιπτώσεις ήσαν ιδιαίτερα σκληρές στις χώρες που ήσαν οι πλέον αδύναμοι κρίκοι. Πολλά προβλήματα δημιουργήθηκαν απο το γεγονός ότι η Ευρώπη και ειδικώτερα η ευρωζώνη βρέθηκε ανέτοιμη να αντιμετωπίσει μια κρίση τέτοιας έντασης και εμβέλειας. Όμως, εν τω μεταξύ η Ευρώπη θωρακίστηκε θεσμικά. Νέοι μηχανισμοί μπήκαν σε λειτουργία και οι κίνδυνοι βρίσκονται πλέον υπο έλεγχο. Και ευτυχώς που η Ελλάδα βρέθηκε στο σκληρό πυρήνα της ευρωζώνης. Αν βρισκόμαστε εκτός τους συστήματος προστασίας του ευρώ, οι διεθνείς σπεκουλαδόροι θα μας είχαν κάνει μία χαψιά!
Μπορεί οι κίνδυνοι να είναι υπο έλεγχο, δεν εξέλιπαν όμως. Γιατί αυτό που ζήσαμε και ζούμε είναι στην πραγματικότητα η πρώτη μεγάλη κρίση της εποχής της παγκοσμιοποίησης. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η κρίση δεν είναι ένα παροδικό φαινόμενο. Αντίθετα χρειάζεται να πούμε και σε αυτό το σημείο την αλήθεια στον κόσμο. Ότι η κρίση ήρθε για να μείνει και ότι θα πορευτούμε με τη λιτότητα για καιρό. Οι παγκόσμιες ισορροπίες είναι πολύ εύθραυστες. Ένας πόλεμος, μία ενεργειακή κρίση, μία νέα οικονομική κρίση μπορεί να ανατρέψουν το διεθνές περιβάλλον. Όσο η οικονομία μας δεν γίνεται πιό εξωστρεφής και ανταγωνιστική, οι ενέσεις ψεύτικης αισιοδοξίας δεν επαρκούν για να αλλάξει το κλίμα.
Με το θέμα της κρίσης συνδέεται και το πρόβλημα της ανεργίας. Η αλλαγή παραγωγικών μοντέλων και δομών, μέχρι να επέλθει η σταδιακή προσαρμογή της οικονομίας στις νέες συνθήκες θα έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας των νέων, όσα προσόντα και αν διαθέτουν. Tο φαινόμενο της νέας κατηγορίας εργαζόμενων με βραχυχρόνιες συμβάσεις, το ονομαζόμενο πρεκαριάτο εξαπλώνεται παντού στην Ευρώπη και χαρακτηρίζεται απο τα 4 Α: Άγχος, Ανομία, Αποξένωση και Αγανάκτηση. Η πολιτική του έκφραση διαμεσολαβείται από αντισυστημικά δεξιά ή αριστερά κόμματα και από απολίτικα κινήματα. Η δικιά μας πειστική απάντηση δεν μπορεί παρά να βασίζεται στην ανάπτυξη και την αλληλεγγύη.
Στη μεταμνημονιακή εποχή που έρχεται, πρέπει να προχωρήσουμε μονιασμένοι. Να αφήσουμε πίσω μας την αντιμνημονιακή ρητορική και να βαδίσουμε στη βάση ενός εθνικού σχεδίου εξόδου απο την κρίση σε συνεννόηση με τους εταίρους μας. Το πλαίσιο αναφοράς μας είναι η Ευρώπη και θα πρέπει να δίνουμε καθημερινά μάχη για να κατοχυρώσουμε τη θέση μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Τώρα ήρθε η ώρα να προχωρήσουμε χωρίς μιζέριες και χρονοτριβή σε ένα συνέδριο το οποίο θα συγκεντρώσει όλα τα ρεύματα και θα δώσει στέγη και βήμα έκφρασης σε όλες τις τάσεις του χώρου απο τη σοσιαλ-δημοκρατία και το κέντρο, έως τον σοσιαλ-φιλελευθερισμό και τη οικολογία. Χωρίς καπελώματα και τεχνητές πλειοψηφίες των μηχανισμών. Πρέπει να αλλάξουμε στάση σε πολλά θέματα που μέχρι πρόσφατα τα θεωρούσαμε θέσφατα. Όπως είπε και ο Ρέντσι στη γειτονική Ιταλία η Αριστερά που δεν αλλάζει λέγεται Δεξιά! Να μιλήσουμε μεταξύ μας με ειλικρίνεια, χύμα και σταράτα. Αρκεί να το κάνουμε με όρους εποικοδομητικούς και συμμετοχικούς και όχι αποδόμησης. Όχι σαν πρόφαση για νέες αποκλίσεις, αλλά με διάθεση να βρούμε συναινέσεις, να κάνουμε τη σύνθεση και να ρίξουμε τις γέφυρες για τη δημιουργία της μεγάλης προοδευτικής Δημοκρατικής Παράταξης.
Το εγχείρημα της Ελιάς μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Το τοπίο στους όμορους χώρους είναι ρευστό, η πολυδιάσπαση και τα «μαγαζάκια» που ανοίγουν κάθε μέρα αποτυπώνουν εικόνα διάλυσης και όχι συσπείρωσης. Η ανασυγκρότηση της Δημοκρατικής Παράταξης θα ξαναφέρει τους ψηφοφόρους που μας εμπιστεύτηκαν στις ευρωεκλογές και πάλι στο προσκήνιο, χωρίς κομματική επετηρίδα, αλλά με πολιτικό λόγο, με άποψη, με κριτική. Χωρίς όμως άλλες καθυστερήσεις. Αλλιώς, είναι σαν να σπρώχνουμε τον κόσμο μας στη μοιρολατρία και στην παραίτηση ή σε αναζήτηση στέγης αλλού. Και αυτό κινδυνεύει να αποδειχθεί μοιραίο όχι για τον χώρο, αλλά για τη χώρα. Ο δρόμος μέχρι το συνέδριο πριν το τέλους αυτού του χρόνου δεν θα είναι στρωμένος με λουλούδια. Η Δημοκρατική Παράταξη μας χρειάζεται όλους. Το έχει ανάγκη ο τόπος.
(*) Ο Τάκης Αναστόπουλος ήταν υποψήφιος ευρωβουλευτής με την Ελιά. Είναι μέλος της συντονιστικής γραμματείας της Πολιτείας 2012 και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Συνεδρίου της Δημοκρατικής Παράταξης
