Δεν υπάρχει άνθρωπος στον πλανήτη που να μην έχει μπλεχτεί έστω και μια φορά στα γρανάζια της γραφειοκρατίας. Πολλοί πιστεύουν ότι είναι μάστιγα της σύγχρονης εποχής, η αλήθεια είναι όμως ότι «ταλαιπωρούσε» τον κόσμο ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Φραντς Κάφκα το 1925 με τη “Δίκη” του, άσκησε μια ανοιχτή κριτική στη δύναμη του νόμου, της γραφειοκρατίας και της εξουσίας, αυτής που δίνει την αίσθηση στον κάθε πολίτη ότι όλα είναι πιο δυνατά απ' αυτόν και ότι κάθε αντίσταση είναι περιττή. Το 1968 Ορσον Γουέλς, με τη δική του “Δίκη”, έδωσε πνοή σε αυτό δύσκολο βιβλίο, κινηματογραφώντας ένα δαιδαλώδες και κατάμαυρο φιλμικό αριστούργημα, που για πολλούς και για τον ίδιο τον Γουέλς, ξεπερνά και τον Πολίτη Κέιν. Τη γραφειοκρατία με τη στενή της έννοια και με τις τραγικές της συνέπειες, μας συστήνει ο Βρετανός Κεν Λόουτς στην τελευταία του ταινία “Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ”. Ο σπουδαίος αυτός παλαίμαχος σκηνοθέτης, ανθρωποκεντρικός όπως πάντα, ρεαλιστικός όπως πάντα και έχοντας στα χέρια του το Χρυσό Φοίνικα των Καννών, «φτάνει το μαχαίρι στο κόκκαλο», αφήνοντας ένα ηχηρό – σχεδόν εκκωφαντικό – μήνυμα στη ματαιότητα της σύγχρονης κοινωνίας. Αντίθετα, ο Ακι Καουρισμάκι το 2002 κάνει μια πιο ευρεία προσέγγιση της γραφειοκρατίας με την ταινία του “Ο άνθρωπος χωρίς παρελθόν”, η οποία επίσης απέσπασε το μεγάλο βραβείο της επιτροπής και το βραβείο γυναικεία ερμηνείας στις Κάννες. Σε μία ρομαντικά μελαγχολική ατμόσφαιρα και με το ιδιαίτερο χιούμορ του, καταθέτει το δικό του «κατηγορώ», σχολιάζοντας με καυστικό τρόπο την ανικανότητα, τις γελοίες γραφειοκρατικές συστολές και την αναισθησία του κοινωνικού status. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι η απόλυτη ισοπέδωση της γραφειοκρατίας θα ερχόταν το 1966 από την Κούβα; Κι όμως, ο Τομάς Γκουτιέρεζ Αλέα δεν αφήνει τίποτα όρθιο και τίποτα ατσαλάκωτο σε αυτήν την ξεκαρδιστική κωμωδία καταστάσεων, που είναι τόσο εύστοχη, τόσο αστεία αλλά και τόσο οικεία με τον ελληνικό κινηματογράφο, που νομίζεις ότι θα πεταχτεί ο Θανάσης Βέγγος ξαφνικά σε κάποιο πλάνο!
Οι προβολές είναι οι εξής: 4/1 “Ο άνθρωπος χωρίς παρελθόν” 9.30 μ.μ. στο Εργατικό Κέντρο, 11/1 “Η δίκη”, 18/1 “Ο θάνατος ενός γραφειοκράτη”, 25/1 “Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ”. Οι ώρες και ο χώρος προβολής είναι ο ίδιος για όλες τις εκδηλώσεις.
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΟΒΟΛΗ
Την ταινία “Ο άνθρωπος χωρίς παρελθόν” προβάλλει σήμερα η Νέα Κινηματογραφική Λέσχη στις 9.30 μ.μ. στο Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας. Η είσοδος κοστίζει 4 ευρώ και είναι ελεύθερη για άτομα κάτω των 18.
Ενας άντρας πέφτει θύμα ληστείας και τραυματίζεται θανάσιμα. Συνέρχεται όμως, ως εκ θαύματος, κι αρχίζει να περιπλανιέται στην πόλη, χωρίς ταυτότητα, έχοντας πάθει αμνησία, ώσπου τον περισυλλέγουν περιθωριακοί, άστεγοι άνθρωποι. Εκεί θα συναντήσει μια γυναίκα του Στρατού Σωτηρίας που θα τον βοηθήσει, κι ανάμεσά τους θα αναπτυχθεί ένα αίσθημα. Ο Ακι Καουρισμάκι αφηγείται μια ιστορία που κινείται ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο. Από τα πρώτα κιόλας πλάνα της ταινίας, παραμένει ένας μοναχικός, πρωτότυπος σκηνοθέτης που αντιμετωπίζει το θέμα του με λιτότητα, αντικειμενικότητα κι ένα ιδιόμορφο, απολαυστικό χιούμορ. Μέσα από αυτή την απλή, συγκινητική, δοσμένη με ζεστασιά και σουρεαλιστικές εικόνες, με μια όμως δόση μελαγχολίας, ιστορία έρωτα κι αλληλεγγύης, ο Καουρισμάκι κάνει και μια καυστική κριτική ενός κοινωνικού συστήματος που αδιαφορεί για το άτομο και την τύχη του. «Αν ένας σκηνοθέτης δεν νιώθει τον καημό του φτωχού ανθρώπου, τότε δεν αξίζει να λέγεται καλλιτέχνης. Για μένα είναι ζήτημα ύπαρξης». (...) Οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές απόψεις μου για την κατάσταση της κοινωνίας, την ηθική και τον έρωτα μπορούν να βρεθούν μέσα στην ίδια την ταινία", δήλωσε ο ίδιος στο επίσημο site του Φεστιβάλ Καννών. Η ταινία κέρδισε το μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας για την Kati Outinen στις Κάννες το 2002.
