Δευτέρα, 25 Δεκεμβρίου 2023 10:32

Χριστούγεννα του 1811

Στο τέλος του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, οι κοσμογονικές αλλαγές που επέφερε κυρίως η γαλλική επανάσταση και το διαφαινόμενο τέλος της τουρκοκρατίας έδωσαν την ευκαιρία σε πολλούς Έλληνες, κυρίως νησιώτες, να επιδοθούν στην πειρατεία και το κούρσο.

Η δυσχέρεια του ελέγχου των θαλάσσιων μεταφορών και του εμπορίου από την οθωμανική διοίκηση ανέδειξε σε κάποια νησιά διοικητές που προέρχονταν από τον υπόδουλο χριστιανικό πληθυσμό. Αυτοί ήταν Έλληνες τοποτηρητές της οθωμανικής διοίκησης που είχαν ως στόχο τους τη διατήρηση της τάξης και την ευνομία στην περιοχή τους. Ήταν κοτζαμπάσηδες ή τοπάρχες των νησιών τους με ευχερή επικοινωνία με τον καπουδάν πασά και την Πύλη.

Αυτή την εποχή στην Ύδρα, χρέη αρχικοτζάμπαση εκτελούσε ο Γεώργης Βούλγαρης. Είχε γεννηθεί το 1758 και κατατάχθηκε στον οθωμανικό στόλο το 1778. Στη θέση αυτή παρέμεινε για 24 χρόνια υπηρετώντας ως ναύτης. Αδέλφια του ήταν ο Ιωάννης Βούλγαρης, επικεφαλής του υδραίικου στόλου αργότερα, κατά την Ελληνική Επανάσταση καθώς και ο Φραγκίσκος που πλαισίωσε την πολιτική σκηνή της Επανάστασης.

 Ο Γεώργης Βούλγαρης από τον διορισμό του το 1803, επιδόθηκε με σχετική επιτυχία στην καταπολέμηση της πειρατείας και μαζί με τους άλλους Υδραίους προεστούς αναφερόταν απευθείας στον διερμηνέα του τουρκικού στόλου για τις κινήσεις των πειρατών και των κουρσάρων. Επίσης στις υποχρεώσεις του ήταν η αναγγελία στους προεστούς των νησιών του Αρχιπελάγους των διαταγών του καπουδάν-πασά για την καταδίωξη των πειρατών. Το 1803, ο Γεώργης Βούλγαρης μπήκε επικεφαλής των υδραίικων καραβιών στην καταδίωξη των πειρατών αλλά την αποκατάσταση της ευνομίας στη Μάνη. Ο τρόπος του ήταν απλός. Ο διχασμός των Μανιατών, αποσκοπούσε στην σύλληψη του μπέη της Μάνης Παναγιώτη Κουμουνδουράκη. Ο Μανιάτης μπέης υπέθαλπε την πειρατεία, παρείχε άσυλο στους πειρατές και για την προστασία του διατηρούσε οργανωμένο δίκτυο πληροφοριών αλλά και κύκλωμα κλεπταποδόχων για την λεία των πειρατών.

Εγκληματικό περιβάλλον φαυλότητας και ανομίας κυριαρχούσε στη Μεσόγειο και το Αρχιπέλαγος. Οι Μανιάτες συνεργάζονταν με Επτανήσιους πειρατές. Οι ρώσικες σημαίες ανέβαιναν, χωρίς επίσημη άδεια, στα κατάρτια των καραβιών των νησιωτών η των στεριανών που αποφάσιζαν να στραφούν στην πειρατεία και τη ληστεία. Κυρίως οι προεστοί της Ύδρας είχαν αναλάβει τον ρόλο του χωροφύλακα για λογαριασμό των Οθωμανών. Το 1810 αναφέρεται η καταδίωξη από τους Υδραίους του πειρατή Σπύρου Μανιάτη και του τσούρμου του. Αυτοί λεηλατούσαν με καΐκια και τράτες τις περιοχές του Σαρωνικού, του Ευρίπου, της Άνδρου μέχρι και της Σάμου. Ο Γεώργης Βούλγαρης, μετά από διαταγή του καπουδάν πασά έστειλε βαριά εξοπλισμένο υδραίικο πλοίο για την καταδίωξη του πειρατή Μανιάτη.

Υπήρχαν όμως και περιστατικά που κάποιοι σημαντικοί παράγοντες της ελληνικής κοινωνίας μεσολαβούσαν στον παντοδύναμο αρχικοτζάμπαση Γεώργη Βούλγαρη για να επιτύχουν την εύνοιά του για τη σωτηρία κάποιου Έλληνα φουκαρά. Αναφέρεται η διαμεσολάβησή του μητροπολίτη Μάνης Μακαρίου στην περίπτωση ενός νεαρού Μανιάτη, του Σωτήρη, γιου του γέρο-Μάρκου. Ο Μάρκος είχε καταφύγει γονυπετής στον μητροπολίτη Μακάριο για να μεσολαβήσει στην Ύδρα και να σωθεί ο γιος του. Σύμφωνα με τον Μάρκο, ο γιος του είχε παρασυρθεί και είχε μπλέξει με την πειρατεία και το κούρσο. Τον είχε στρατολογήσει ένας άλλος νεαρός πειρατής, ο    Γαβριήλ από την Ιθάκη, αλλά είχαν συλληφθεί μαζί με άλλους τρεις από ένα υδραίικο καράβι. Ο δυστυχής πατέρας, μέσω του μητροπολίτη, παρακαλούσε τους Υδραίους προεστούς και τον αρχικοτζάμπαση Γεώργη Βούλγαρη για την απελευθέρωση του γιού του.

Ήταν Χριστούγεννα του 1811. Ο Σωτήρης σώθηκε…