Η απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών είναι μια στατιστική μελέτη που αποσκοπεί στη συλλογή πληροφοριών από το σύνολο της επικράτειας αλλά με αναλύσεις και στις μικρότερες περιοχές της Χώρας. Απογραφές γίνονται κάθε δέκα χρόνια σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ίδιες στατιστικές μεθόδους. Ο σκοπός της απογραφής είναι η συγκέντρωση στοιχείων για το οικονομικό και το κοινωνικό αλλά κυρίως το δημογραφικό προφίλ και τη συνθήκες στέγασης του πληθυσμού.
Τα αποτελέσματα της απογραφής παρέχουν τις αναγκαίες στατιστικές πληροφορίες σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο και είναι εξαιρετικά χρήσιμα για τη χάραξη της οικονομικής, της κοινωνικής αλλά και της περιβαλλοντικής πολιτικής του κάθε κράτους. Ειδικότερα, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, ο σκοπός της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών είναι:
- η καταμέτρηση του Μόνιμου Πληθυσμού της Χώρας, δηλαδή των κατοίκων που διαμένουν μόνιμα σε κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Κοινότητα και αυτοτελή οικισμό, ανεξαρτήτως ιθαγένειας και καθεστώτος διαμονής,
- η καταμέτρηση του Νόμιμου Πληθυσμού της Χώρας, δηλαδή των δημοτών κάθε Δήμου και Δημοτικής Ενότητας, βάσει του οποίου γίνεται η κατανομή των βουλευτικών εδρών στις επιμέρους εκλογικές περιφέρειες, κατά τις βουλευτικές εκλογές (άρθρο 54 του Συντάγματος),
- η συλλογή στοιχείων για τον αριθμό των κατοικιών, κατά είδος (κανονικές ή μη κανονικές κατοικίες), και η συλλογή στοιχείων αναφορικά με τα κύρια χαρακτηριστικά και τις ανέσεις τους,
- η συλλογή στοιχείων για τον αριθμό και τη σύνθεση των νοικοκυριών και των πυρηνικών οικογενειών,
- η συλλογή στοιχείων για τα δημογραφικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του Μόνιμου πληθυσμού της Χώρας,
- η καταγραφή στοιχείων σχετικών με την μετανάστευση (εισερχόμενη και εξερχόμενη μετανάστευση).
Στην απογραφή του 2021 που τα επίσημα αποτελέσματά της αναμένεται να ανακοινωθούν τον Μάρτιο το δημογραφικό είναι ένα «καυτό» θέμα. Ενώ το 2011 ο πληθυσμός της Χώρας ήταν 10.816.286 κάτοικοι, το 2021 έπεσε στους 10.482.487 κατοίκους. Δηλαδή, σε δέκα χρόνια μειώθηκε κατά 3,1%! Και δυστυχώς αυτή η μείωση συνεχίζεται για δωδέκατη χρονιά στη σειρά. Εξαιρετικά σοβαρό θέμα αφού με τα μαθηματικά μοντέλα και τις προβολές, αν διατηρηθούν οι ίδιοι παράγοντες, η συρρίκνωση του πληθυσμού θα συνεχίζεται και το 2050 ο γηγενής πληθυσμός αναμένεται να είναι 7.500.000 κάτοικοι!
Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος ανακοίνωσε ότι μόνο σε ένα χρόνο, δηλαδή το 2022 μόνο, οι γεννήσεις μειώθηκαν κατά 10,1% κι έφτασαν μόλις στις 76.541. Από τα νεογέννητα 43.998 ήταν αγόρια και 41.348 κορίτσια. Αν υπολογίσουμε ότι οι θάνατοι κατ’ έτος, μεσοσταθμικά είναι γύρω στις 140.000, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε το μέγεθος της πληθυσμιακής συρρίκνωσης. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε και τη φυγή των νέων σε προορισμούς του εξωτερικού για την αναζήτηση καλύτερης τύχης (brain drain) τότε το πρόβλημα καθίσταται τεράστιο. Από το 2011 μέχρι το 2021 το ενεργό ανθρώπινο δυναμικό που έφυγε από τη Χώρα ανέρχεται σε 592.200 άτομα. Συνυπολογίζοντας τις αντίστοιχες επιστροφές που ανέρχονταν στο ίδιο διάστημα σε 342.900 άτομα, παρατηρούμε μια εκροή-απώλεια 249.300 ατόμων.
Τα στοιχεία της Απογραφής είναι ξεκάθαρα. Κι εδώ καλείται να δώσει λύσεις η πολιτική. Ένα πρώτο βήμα είναι η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Υπάρχει άλλωστε το παράδειγμα των αντίστοιχων πανεπιστημίων της Κύπρου. Αυτά βρίσκονται πολύ ψηλά στο ranking των πανεπιστημίων διεθνώς και η πεπατημένη δημιουργεί αισιοδοξία για το επίπεδο των σπουδών που καλούνται να παρέχουν. Η ανεξάρτητη λειτουργία τους δεν επιβαρύνει την κρατική διοίκηση αλλά αντίθετα συγκρατώντας ένα τμήμα των νέων φοιτητών αλλά και του διδακτικού προσωπικού που αλλιώς θα εγκατέλειπε τη Χώρα (brain drain) εξοικονομεί και πολύτιμο συνάλλαγμα.
