Παρασκευή, 08 Μαρτίου 2024 14:03

Πανεπιστήμια που επενδύουν στην Παιδεία και όχι στο κέρδος

Του Μιχάλη Κατρίνη, Κοινοβουλευτικού εκπροσώπου ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής, βουλευτή Ηλείας

Η προσαρμογή της εκπαίδευσης στις σύγχρονες ανάγκες είναι ένας διαχρονικός στόχος, καθώς η εκπαίδευση δεν είναι μόνο εργαλείο προσωπικής ανάπτυξης του ανθρώπου, αλλά και καταλύτης για την πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας συνολικά.
Σε αυτήν την αναγκαιότητα η χώρα μας έχει ανταποκριθεί πολλές φορές στην ιστορία της, προωθώντας εμβληματικές μεταρρυθμίσεις που είχαν στόχο να εξασφαλίσουν το δικαίωμα στην καθολική και δωρεάν εκπαίδευση, τον εκδημοκρατισμό, τον εκσυγχρονισμό και την ποιοτική αναβάθμιση της παιδείας.
Όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις είχαν τη σφραγίδα της δημοκρατικής και προοδευτικής παράταξης και καμία της συντηρητικής. Μια πολιτική παράδοση που δεν θέλησε να σπάσει    η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως έχει φανεί από τις παρεμβάσεις της στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση και όπως φαίνεται από τη νομοθετική της πρωτοβουλία για τα πανεπιστήμια.     
Γιατί η πολιτική της δεν απαντά σε καθολικά αιτήματα της εποχής μας, αλλά μόνο στα αιτήματα και τις επιδιώξεις κάποιων επιχειρηματιών, φίλων της κυβέρνησης, και κάποιων κερδοσκοπικών funds, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να δημιουργήσουν παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, μέσω εμπορικών συμφωνιών, με τη μέθοδο του franchise, που βαφτίζονται ακαδημαϊκές συμφωνίες.   
Μα θα πει κάποιος ότι, αφού σε όλον τον κόσμο υπάρχουν μη κρατικά πανεπιστήμια, γιατί όχι και στην Ελλάδα. Η ερώτηση αυτή είναι σωστή, αρκεί να δούμε τι ακριβώς συμβαίνει στις άλλες χώρες. Πραγματικά, υπάρχουν τέτοια πανεπιστήμια, τα οποία όμως χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα μη κρατικά μη κερδοσκοπικά και τα ιδιωτικά κερδοσκοπικά.
Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, όπως το Harvard. Στη δεύτερη ανήκουν ιδρύματα που καταλαμβάνουν τις τελευταίες θέσεις στη διεθνή αξιολόγηση, χωρίς ακαδημαϊκό κύρος, με υποτυπώδες ή ανύπαρκτο ερευνητικό έργο, που παρέχουν τίτλους σπουδών χωρίς αντίκρισμα στην αγορά εργασίας.
Στις ευρωπαϊκές χώρες, η συντριπτική πλειοψηφία των φοιτητών επιλέγει τα δημόσια πανεπιστήμια, γιατί αυτές οι χώρες έχουν ως προτεραιότητα τη στήριξη του δημόσιου πανεπιστημίου και όχι την εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων.
Η Ελλάδα δεν είναι υποχρεωμένη από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη και το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων να παρακάμψει το Σύνταγμά της για να προχωρήσει σε ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Απαιτείται συνταγματική αναθεώρηση. Στο πλαίσιο αυτό, το ΠΑΣΟΚ έχει προτείνει έναρξη θεσμικού διαλόγου, θεωρώντας ότι μπορούν να ιδρυθούν μη κρατικά πανεπιστήμια, αλλά υπό αυστηρές προϋποθέσεις.
Αυτές τις προϋποθέσεις, όμως, δεν τις θέλει η Νέα Δημοκρατία γιατί ακυρώνουν τις επιχειρηματικές επιδιώξεις των φίλων της. Αντίθετα, επιλέγει ένα σύστημα χαλαρής εποπτείας, με αδιαφάνεια και απουσία πιστοποίησης που οδηγεί νομοτελειακά στην εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης. Αυτό μπορούμε να αντιληφθούμε τι φαινόμενα μπορεί να προκαλέσει.
Από την άλλη, το επιχείρημα ότι δήθεν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα κάνουν καλύτερα τα δημόσια μέσω του ανταγωνισμού, ακούγεται φαιδρό. Πώς είναι δυνατόν η Ιατρική σχολή ιδιωτικού πανεπιστημίου της Κύπρου, που βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της παγκόσμιας κατάταξης να κάνει καλύτερη την Ιατρική της Αθήνας που είναι από τις κορυφαίες στον κόσμο; Με φοιτητές που θα εισάγονται με 8.300 μόρια, όταν η βάση για την Ιατρική της Αθήνας είναι πάνω από 19.000;
Σε αυτό το εμπόριο πτυχίων από διδακτήρια που παριστάνουν τα πανεπιστήμια, δεν μπορούμε να συναινέσουμε. Λέμε, όμως, ναι σε ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο, σε ένα μη κρατικό πανεπιστήμιο που δεν θα έχει ως προτεραιότητα την επένδυση στο κέρδος, αλλά την επένδυση στους φοιτητές και στην Παιδεία. Πάνω από όλα όμως λέμε ναι σε ένα ενισχυμένο δημόσιο πανεπιστήμιο, πρωτοπόρο στην έρευνα και την καινοτομία, απαλλαγμένο από παθογένειες, γραφειοκρατικά εμπόδια και την ασφυκτική πατρωνία του υπουργού Παιδείας.