Ηταν μια από τις σκληρότερες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της γερμανικής κατοχής, με τη συμμετοχή μεγάλης δύναμης Γερμανών εκπαιδευμένων στον ανταρτοπόλεμο και όλης της δύναμης των ταγματασφαλιτών Πελοποννήσου με διοικητή τον Παπαδόγκωνα. Πρόκειται για την επιχείρηση “Οχια” (και στη συνέχεια “Αετός”) που εξελίχθηκε από τις αρχές Ιουνίου μέχρι τα μέσα Ιουλίου στον Ταΰγετο αρχικά και μετά στον Πάρνωνα με εκατοντάδες νεκρούς αμάχους, πολλοί από τους οποίους εκτελέστηκαν με υποδείξεις των ταγματασφαλιτών.
Κατά βάση τη Γερμανική δύναμη αποτελούσε το Σύνταγμα 18 των Ορεινών Κυνηγών της Αστυνομίας, με δυνάμεις εκπαιδευμένες στον ανταρτοπόλεμο, που δρούσε στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδας και ήταν αυτό που αργότερα έκαψε το Λιδωρίκι. Το σύνταγμα 18 , με τα δυο τάγματά του και τις δύο πυροβολαρχίες του ( 1η και 2η ) , πήρε διαταγή να προωθηθεί εκκαθαριστικά από βορρά προς νότο στον Ταΰγετο και μετά στον Πάρνωνα με συνεργασία και υποστήριξη γερμανικών μονάδων της 117ης μεραρχίας του στρατηγού Βον Λε Σουρ και των ταγματασφαλιτών του συνταγματάρχη Παπαδόγκωνα σε Αρκαδία. Μεσσηνία και Λακωνία.
Την επιχείρηση περιγράφει με κυνικό τρόπο ο αντισυνταγματάρχης Παν. Καζάκος, υποδιοικητής του Τάγματος Ασφαλείας Καλαμάτας (Μελιγαλά) σε έκθεση που είχε συντάξει τον Οκτώβριο του 1945, όταν πλέον οι ταγματασφαλίτες ήταν και πάλι οι... στυλοβάτες του “εθνικού κορμού”. Και γράφει: “Κατά τον μήνα Ιούνιον και Ιούλιον 1944 και επί 40ήμερον το Τάγμα (μείον Λόχος) υπό την Διοίκησιν του Ταγ/ρχου Στούπα Π. ενήργησεν εκκαθαριστικάς επιχειρήσεις εις Ταΰγετον εν συνδυασμώ και με επιχειρούσας γερμανικάς δυνάμεις διά την εξόντωσιν του συγκροτήματος του ΕΛΑΣ εις την περιοχήν ταύτην.
4 Λόχοι Τάγματος Ασφαλείας και δύο Τάγματα Γερμανικού Στρατού.
Δυνάμεις ΕΛΑΣ ακαθόριστοι (συγκρότημα Ταϋγέτου).
Δεν διεξήχθη μάχη ει μη σποραδικαί συγκρούσεις μικρών τμημάτων υποχωρούντων προς απόκρυψιν ή διαφυγήν προς άλλα κρησφύγετα.
Εκ της επιχειρήσεως ταύτης εκτός ενός αριθμού φονευθέντων ελασιτών προέκυψε το όφελος της ανευρέσεως αποθηκών τροφίμων άτινα δεν κατόρθωσαν να παραλάβουν μεθ’ εαυτών οι ελασίται.
Η επιχείρησις αύτη απέβη άκαρπος καθ’ όσον ο ΕΛΑΣ είχεν οργανώσει σχεδόν ολόκληρον την ύπαιθρον (Μεσσηνίας και Λακωνίας) από του εργάτου μέχρι του ανωτάτου τιτλούχου ώστε επληροφορήθη εγκαίρως φαίνεται την όλην προπαρασκευήν της επιχειρήσεως ταύτης, ήτις είχεν εκπονηθή και είχεν διαταχθή υπό του Αρχηγείου Πελοπονήσου (Τρίπολις)”.
Στις ημερήσιες αναφορές του γερμανικού στρατού που έφερε στο φως ο αείμνηστος Νίκος Ι. Ζερβής, υπάρχει μόνον μια καταγραφή με ημερομηνία 15 Ιουνίου: “Επιχείρηση “Δεντρογαλιά”. Κοντά στην Αρτεμισία (12 χιλ. ΒΑ από την Καλαμάτα) επαφή πυρός με ισχυρότερη ομάδα συμμοριών. Ημέτερες απώλειες 2 νεκροί, 3 τραυματίες. Απώλειες του εχθρού: 30 νεκροί, 10 συλληφθέντες. Λάφυρα: συσκευή μεταδόσεως πληροφοριών και εκρηκτικές ύλες”.
Μια περιγραφή για τις κινήσεις του ΕΛΑΣ στον Ταΰγετο δίνει ο τότε λοχαγός του Δημ. Καραγιαννάκος: “Συνέχισα την νυκτερινή μου πορεία και πήγα στην Πελλάνα, απ’ όπου ανέβηκα στο Γεωργίτσι, στον Ταΰγετο. Εκεί έδρευε η Ταξιαρχία μας, με ταξίαρχο τον Πιέρρο Πετροπουλάκη. Επιτελάρχης του ήταν ο Νικολόπουλος, που έλειπε εκείνες τι ς μέρες. Τον αντικαθιστούσε ο λοχαγός του Πυροβολικού Μπαλτάς Ηλίας, συμμαθητής μου και φίλος από το Σχολή. Προτού προλάβω να φύγω από το Γεωργίτσι, έφθασαν στην Ταξιαρχία πληροφορίες πως άρχισαν οι Γερμανοταγματασφαλίτικες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Αυτοί της Ταξιαρχίας δεν είχαν πολυσυνηθίσει σε τέτοια πράγματα και επικαλέσθηκαν την πείρα μου. Βρέθηκα έτσι επικεφαλής και σ’ αυτές τις επιχειρήσεις.
Η Ταξιαρχία είχε υπό την άμεση διοίκησή της μόνο το Λόχο Διοίκησης και το Στρατηγείο της. Τα Συντάγματά της είχαν, για την περίπτωση, ανεξαρτητοποιηθεί και δεν ασχοληθήκαμε μ’ αυτά. Με βάση τις πληροφορίες που είχαμε για τον εχθρό, κινηθήκαμε προς νότο και με άξονα κίνησης την κορυφογραμμή του από το Γεωργίτσι και πήραμε το δασικό δρόμο που περνά από τον Αϊ Λιά προς τα Κεφαλόβρυσα. Βιαζόμασταν να περάσουμε τη διάβαση του Σταυρωτού Δεντριού, όσο το δυνατόν συντομότερα. Σ’ αυτή τη διάβαση περνά ο δρόμος Σπάρτη-Τρύπη-Μεγάλη Λαγκάδα-Σταυρωτό Δεντρί-Αρτεμισία-Διπόταμα-Καλαμάτα. Τότε ο δρόμος δεν ήταν τελειωμένος. Από τα Χάνια μέχρι τα Διπόταμα ήταν ημιονικός. Επρεπε να ‘χουμε περάσει τη διάβαση πριν την πιάσουν οι εχθροί κινούμενοι από τη Σπάρτη ή την Καλαμάτα”.
Και ο Γιάννης Κούτσης συνεχίζει την περιγραφή για τα όσα συνέβησαν στη συνέχεια: “Οι Γερμανοί, σε συνεργασία με τους ταγματασφαλίτες και κινούμενοι από δύο κατευθύνσεις, καταλήγουν στο Γεωργίτσι για να κατέλθουν από εκεί στη Σπάρτη. Ερχεται μια φάλαγγα από Λογγανίκο-Αγόριανη και μια δεύτερη από Νιχώρι, η οποία κατηφορίζοντας προς το χωριό, όσους συλλαμβάνει τους εκτελεί επί τόπου. Στην τοποθεσία Σιδερόγουρνα συλλαμβάνονται και εκτελούνται ο Ηλίας Ζήτης, ο Ιωαν. Μαυροειδής με τον 15χρονο γιό του Παντελή και ο Χρ. Παντ. Τσίχλης. Είναι απομεσήμερο, οι ώρες περνούν, οι άντρες όλοι έχουν εξαφανιστεί από τον κίνδυνο των Γερμανών και των συνεργατών τους, Τραγικές φιγούρες οι γυναίκες του Ηλία Ζήτη και του Γιάννη Μαυροειδή. Μεταφέρουν τους νεκρούς άντρες τους στο χωριό για να μη μείνουν τη νύχτα στο δάσος και τους κατασπαράξουν οι λύκοι. Οι άντρες δεν ήταν δυνατόν να εμφανιστούν για να βοηθήσουν όσο στο χωριό παρέμεναν οι γερμανοταγματασφαλίτες. Στην ίδια περιοχή συνελήφθη κει εκτελέστηκε και ένας αντάρτης που είχε μείνει από την Ταξιαρχία με το όνομα Γαλάνης. Επίσης συνελήφθη και εκτελέστηκε ο Σωτήρης Καφετζής από την Αγόριανη, όπως και ένα δεκαπεντάρχονο παιδόπουλο που είχαν μαζί τους από άλλης περιοχή. Στη συνέχεια κατέβηκαν στο Γεωργίτσι και έκαψαν 54 σπίτια, τα περισσότερα επιλεκτικά [...] Στην περιοχή Σταυρουλάκι, οι γερμανοταγματασφαλίτες κατά την επιστροφή τους προς Σπάρτη εκτέλεσαν τον Ηλία Μπολάνη ή Τουλούμη, απ’ το Γεωργίτσι, τον οποίο είχαν συλλάβει στο χωριό [...] Στο ανακοινωθέν της ΙΙΙ Μεραρχίας Πελοποννήσου που εκδόθηκε τότε και μέρος της διασώθηκε, αναφέρεται: “Στις 8/6/1944 οι Γερμανοί άρχισαν κινούμενοι με σημαντικές δυνάμεις από διάφορες κατευθύνσεις δι’ εκκαθαριστικάς επιχειρήσεις προς ορεινήν περιοχήν Ταϋγέτου. Ούτω εκ Καλαμών εκινήθησαν σημαντικαί δυνάμεις με πυροβολικόν και όλμους προς Αρτεμησίαν αυθημερόν όμως προσέκρουσεν εις σθεναράν αντίστασιν των τμημάτων μας. Εκ Σπάρτης 200-300 Γερμανοί και με πυροβολικόν και όλμους εκινήθησαν κατά της Λογγάστρας, όπου τα μικρά τμήματά μας, ύστερα από αψιμαχίαν συνεπτύχθησαν προς Κστανιάν. Εκ της περιοχής Μεγαλοπόλεως και Ασέας, οι Γερμανοί εκινήθησαν δια δύο φαλάγγων προς νότον, μιας εκ Λεονταρίου και ετέρας εξ Ασέας”.
Οι Γερμανοί με τους ταγματασφαλίτες επιχείρησαν διείσδυση χαμηλά στον Ταΰγετο και στη συνέχεια από διάφορες κατευθύνσεις κινήθηκαν προς τον Πάρνωνα διαπράττοντας εκατοντάδες εγκλήματα όπως γράφει ο Παν. Βλαχάκης: “Βούρβουρα, Ξεροκάμπι, Καστριτοχώρια, Πάρνωνας Αγιοβασίλης, Λεωνίδιο μέχρι σχεδόν το άκρο του Πάρνωνα το Μαρί της Ν. Κυνουρίας. Εκτελούσαν αθώους άμαχους ανθρώπους. Οι αποτρόπαιες ενέργειες έγιναν στο τέλος Ιουνίου αρχες Ιουλίου του 1944. Ο αρχιδολοφόνος στρατηγός των Γερμανών Καρλ φον Λε Σουίρ, διέταξε στις 25 Ιουνίου μια ακόμα επιχείρηση με το κωδικό όνομα “Αετός”. Ο σκοπός της ήταν “Προς εκκαθάριση της οροσειράς του Πάρνωνα και γενικότερα της περιοχής Σπάρτης – Λεωνιδίου –Άστρους – Τρίπολης”. Ηταν η μεγαλύτερη επιχείρηση στην Πελοπόννησο. Έλαβαν μέρος 4.000 άνδρες. Μονάδες καταδρομών των SS 18. Συνεπικουρούμενοι από «Ελληνικές μονάδες εθελοντών» Τρίπολης – εδώ υπηρετούσαν εθελοντικά και Κυνουριάτες- Σπάρτης, και Μελιγαλά. Και ένα σύνταγμα ευζώνων από την Πάτρα. Οι εκτελεσμένοι οι αθώοι, απο τους πολιτισμένους Γερμανούς είναι πολλοί. Μέχρι στιγμής μαζί με τους πέντε Αρκάδες της ΕΠΟΝ και τον Καλόγερο της μονής της Μαλεβής Γεώργιο Σχινά ο αριθμός φτάνει τους 219”. Ο ίδιος εκτιμά ότι οι νεκροί ήταν περισσότεροι από αυτούς που έχουν καταγραφεί.
Μια ακόμη κοινή επιχείρηση Γερμανών – ταγματασφαλιτών στη Νότια Πελοπόννησο, δεν κατάφερε την διάλυση του ΕΛΑΣ όπως είχαν “ονειρευτεί” οι ναζί. Αφησε πίσω της όμως αμέτρητους νεκρούς αμάχους που πλήρωσαν με τη ζωή τους το μίσος που έτρεφαν για την αντίσταση στον κατακτητή οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες δοσίλογο. Και τα γεγονότα αυτά ασφαλώς δεν μπορεί να παραμένουν στην ιστορική λήθη, αλλά να αναδεικνύονται με κάθε ευκαιρία….
[Η επιχείρηση “Οχια” με τις θέσεις και τις κινήσεις Γερμανών (κορμός τα τάγματα του SS 18, οι πυροβολαρχίες τους, η θέση της 117 Μεραρχίας) και ταγματασφαλιτών (σημειώνονται με σημαία με το σταυρό στη μέση ως Greek Forces, ενώ φαίνεται και η θέση του Συντάγματος Ευζώνων), από γερμανικό χάρτη που έχει δημοσιευτεί στο βιβλίο του μπάρμπα Μήτσου Κυριαζή]
