Σάββατο, 04 Αυγούστου 2012 13:28

Σε κίνδυνο η δημοκρατία στην αυτοδιοίκηση

Γράφτηκε από τον
Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)

Πριν από 7 χρόνια (για την ακρίβεια στις 24-3-2005) στη στήλη αυτή είχαμε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά τον όρο "δικτατορία της πλειοψηφίας", σχολιάζοντας την κατάσταση που διαμορφωνόταν στα όργανα της αυτοδιοίκησης. Και παρατηρούσαμε ότι αυτή συνδεόταν με "φαινόμενα εκτροπής από τον πολιτικό, νομικό και θεσμικό πολιτισμό, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό". Οι πολιτικές εξελίξεις, τόσο σε τοπικό όσο και σε κεντρικό επίπεδο, δικαιώνουν με τον πλέον δραματικό τρόπο τη διαπίστωση εκείνη - και ως εκ τούτου έχει ένα ενδιαφέρον να θυμίσουμε τα όσα τονίζαμε σε εκείνο το σημείωμα:
«Οι κανόνες της δημοκρατίας στη θεωρητική τους εκδοχή έχουν ως ακρογωνιαίο λίθο την αρχή της πλειοψηφίας. Η ίδια η δημοκρατία όμως δεν εξαντλείται στην αρχή αυτή καθώς προϋποθέτει ειλικρινή διάλογο και πολιτισμική κουλτούρα διαφορετική του "συντεταγμένου λόχου". Δυστυχώς όμως κάτι τέτοιο γίνεται "είδος εν ανεπάρκεια" όσο περνούν τα χρόνια, και τελικά σε πολλές περιπτώσεις επιβάλλεται η δικτατορία της πλειοψηφίας.

 

Η πρακτική "είμαι πλειοψηφία και κάνω ό,τι θέλω" εφαρμόζεται πλέον με τους πιο διαφορετικούς τρόπους αλλά σε μεγάλη έκταση. Για ορισμένους είναι ζήτημα πολιτικής αγωγής: Ετσι έμαθαν στα μικράτα τους, έτσι συμπεριφέρονται και ως εξουσία - ειδικά όταν πιστεύουν στην αιωνιότητα του... κοπαδιού. Για άλλους είναι ζήτημα διαπλοκής: Η δημοκρατία δεν επιτρέπει παραβιάσεις του νόμου, επιβάλλει ισονομία και είναι από τη φύση της αντίθετη με κάθε είδους αυθαιρεσία. Δεν λείπουν και εκείνοι που λειτουργούν ως φανατικοί της "ιππασίας επί καλάμου" και δεν μπορούν να αποδεχθούν ότι κάποιοι άλλοι μπορεί να έχουν καλύτερη γνώμη από την... πλειοψηφία. Εννοείται ότι δεν λείπουν και εκείνοι τους οποίους με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο περιγράφει ο Λεμπέσης στο βιβλίο του "Η τεράστια σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω", καθώς η δημοκρατία δεν τους... απαγορεύει να αποφασίζουν για τις τύχες των συνανθρώπων τους.
Θα αδικούσαμε τα πρόσωπα αν ισχυριζόμασταν ότι η "δικτατορία της πλειοψηφίας" είναι απότοκος... γονιδιακών χαρακτηριστικών, ή αν παραδίναμε ορισμένες συμπεριφορές στην αρμοδιότητα κοινωνιολόγων και ψυχολόγων. Γιατί η ανάπτυξη των αυταρχικών αντιλήψεων δημιουργείται στο θερμοκήπιο του πολιτικού περιβάλλοντος στο οποίο κινείται ο καθένας, κατά βάση στους κομματικούς και άλλους μηχανισμούς. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον ανθούν οι στρεβλώσεις της δημοκρατίας και πολλαπλασιάζονται αυτοί που εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που παρέχει.
Θα ήταν λάθος να ψάξει κανένας να βρει... πού το πάμε. Για τον απλούστατο λόγο ότι το πρόβλημα στη λειτουργία της αυτοδιοίκησης δεν είναι τα πρόσωπα, αλλά οι θεσμοί. Που κακοποιούνται από τους... υπηρέτες τους και το φαινόμενο παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις. Γεγονός το οποίο δεν είναι άσχετο με το γενικότερα αυταρχικό κλίμα που δημιουργείται στη σφαίρα της δημόσιας ζωής όπου πληθαίνουν τα φαινόμενα εκτροπής από τον πολιτικό, νομικό και θεσμικό πολιτισμό τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, οι πολίτες οφείλουν να δώσουν τη δική τους απάντηση και στον αυταρχισμό της (εκάστοτε) τοπικής εξουσίας. Θα είναι και το μεγάλο ζητούμενο στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση».
Η αυταρχική δημοκρατία έχει πλέον εγκαθιδρυθεί για τα καλά και το κοινοβούλιο πολιτικά έχει "αποψιλωθεί", καθώς οι κρίσιμες αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην του, σε καθεστώς αδιαφάνειας και πολλές φορές από εξωθεσμικούς παράγοντες και υπαλλήλους των αγορών. Πρόκειται για μια διαδικασία σε πλήρη εξέλιξη - κι όσο σκληραίνουν τα μέτρα και πολλαπλασιάζονται οι εκβιασμοί, η θεσμική εκτροπή θα γίνεται όλο και περισσότερο προκλητικά αντιδημοκρατική.
Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται και τα πράγματα στην αυτοδιοίκηση, η οποία έχει μετατραπεί από λαϊκό θεσμό (ή και βαθμίδα διοίκησης) σε ένα κλειστό κλαμπ αξιωματούχων που νέμονται την εξουσία σε καθεστώς πλήρους αδιαφάνειας και αυθαιρεσίας. Οπλο τους η πλειοψηφία που λειτουργεί -όπως επισημαίνουμε εδώ και χρόνια- ως "λόχος" υπακούοντας στα κελεύσματα του αρχηγού, είτε γιατί πολλοί έχουν… το δάχτυλο στο μέλι και εισπράττουν αργομισθίες, είτε γιατί από την τυφλή υπακοή εξαρτάται και το πολιτικό τους μέλλον. Και κατά περίπτωση, πρόσθετο όπλο είναι ένα σύστημα Μέσων που τροφοδοτείται οικονομικά με διάφορους τρόπους εν μέσω κρίσης, προκειμένου να φιλοτεχνήσει τις "αγιογραφίες" των παραγόντων ακόμη και στις πλέον αντιδημοκρατικές ή προκλητικές πρακτικές τους.
Σε κατάσταση σήψης το πολιτικό σύστημα και στην αυτοδιοίκηση, αντιγράφει με το χειρότερο τρόπο πολλές φορές τα όσα συμβαίνουν στην κεντρική πολιτική σκηνή. Το γεγονός ότι εμπλέκεται με την καθημερινότητα του πολίτη αλλά και με αποφάσεις κρίσιμες για τη ζωή του, δίνει περιθώρια μεγαλύτερων πολιτικών εκβιασμών με την προσωπική διαχείριση αυτών των υποθέσεων. Και αυτό σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στο γεγονός ότι οι πολίτες παραμένουν αδρανείς στις υποθέσεις που τους αφορούν, δεν αναπτύσσονται πρωτοβουλίες και κινήματα που μπορούν να φράξουν το δρόμο προς την εκτροπή. Και πολύ περισσότερο δεν συνδέονται οι όποιες πρωτοβουλίες με το γενικότερο αίτημα εκδημοκρατισμού της αυτοδιοίκησης, που με τη σειρά του συνδέεται με την απλή αναλογική ως εκλογικό σύστημα, με την θεσμική ισχυροποίηση των τοπικών κοινωνιών, με την προώθηση ρυθμίσεων που θα επιτρέπουν τον ουσιαστικό έλεγχο των πράξεων της πλειοψηφίας από τη μειοψηφία και θα επιβάλλουν το σεβασμό στο ρόλο της.
Η δημοκρατία στην αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο και σε πολλές περιπτώσεις έχει καταργηθεί, αλλά πολλά θα κριθούν από την κινητοποίηση των πολιτών που δεν είναι άμοιροι των ευθυνών των επιλογών τους και της στάσης τους απέναντι στα ζητήματα που τους αφορούν.

 

Τελευταία τροποποίηση στις Κυριακή, 05 Αυγούστου 2012 20:04