Παρασκευή, 23 Ιουνίου 2023 21:46

Εχει κλείσει ο κύκλος του προστατευτισμού στις μεταφορές 

 

Του Γιώργου Παναγόπουλου

Η απελευθέρωση των μεταφορών και η οργάνωσή τους με επίκεντρο την εξυπηρέτηση των πολιτών είναι μία από τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις, που ενώ είναι απαραίτητη ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Τα πρώτα μνημονιακά χρόνια υπό την πίεση των δανειστών επιχειρήθηκε το άνοιγμα, αλλά οι αντιδράσεις ήταν τόσο μεγάλες που εγκαταλείφθηκε η προσπάθεια. Το ζήτημα του ανοίγματος των μεταφορών δεν έχει βέβαια αποσυρθεί από τις υποχρεώσεις εναρμόνισης της χώρας με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αλλά με διάφορες πατέντες ψηφίζονται νόμοι που υποτίθεται ότι ανοίγουν τις μεταφορές, οι οποίες παραμένουν όμως ερμητικά κλειστές!

Ο προστατευτισμός στον κλάδο των μεταφορών είναι μια μετεμφυλιακή παροχή του κράτους σε ένα σύστημα πελατών στον ιδιωτικό τομέα. Η παροχή άδειας «δημόσιας χρήσης» ήταν για πολλά χρόνια ρουσφέτι μεγαλύτερης αξίας από διορισμό στο Δημόσιο. Οι «πελάτες» επιχειρούσαν σε ένα περιβάλλον που εξασφάλιζε μεροκάματο μέσα από ένα πλέγμα απαγορεύσεων. Κλειστό σύστημα με απαγορεύσεις σε δρομολόγια και χώρους ευθύνης. Αντί δηλαδή να καθορίσει η αγορά και ο ανταγωνισμός το πόσοι και ποιοι θα μείνουν στον κλάδο, αυτό γινόταν -και εξακολουθεί να γίνεται- με αποφάσεις του κράτους και της αυτοδιοίκησης.

Στο πέρασμα των χρόνων οι αρχικές άδειες αγοράστηκαν από νέους ιδιοκτήτες, οι οποίοι επένδυσαν στον κλειστό χαρακτήρα του επαγγέλματος και οι οποίοι δικαίως αρνούνται κάθε μέτρο που αλλάζει τις ισορροπίες. Μπορεί όμως η χώρα να πορεύεται -και μέχρι πότε- με αυτές τις ξεπερασμένες από οικονομικής απόψεως λογικές; Πότε θα εφαρμοστούν και στην Ελλάδα αυτά που ισχύουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες;

Κάποιοι ενδεχομένως να θεωρούν ότι δεν χρειάζεται να αλλάξει τίποτα, γιατί μια χαρά λειτουργεί έτσι το σύστημα των δημόσιων μεταφορών. Τα πράγματα δεν είναι όμως έτσι, γιατί η έλλειψη ανταγωνισμού έχει οδηγήσει σε σοβαρές στρεβλώσεις και -το κυριότερο- στη μειωμένη χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς από τους πολίτες. Αυτό που συμβαίνει με τα δρομολόγια ΚΤΕΛ και ταξί για Αθήνα, οι μικρές και οι μεγάλες μάχες μεταξύ ΚΤΕΛ για γραμμές, όπως η περίπτωση της επέκτασης στη Θουρία, η νέα «κόντρα» για το πού θα πρέπει να σταθμεύει το λεωφορείο του ΚΤΕΛ στο αεροδρόμιο και αν ενοχλείται η πιάτσα ταξί, είναι όλα αποτελέσματα του στρεβλού τρόπου λειτουργίας ενός συστήματος που έχει κλείσει τον ιστορικό του κύκλο.