Με άλλα λόγια, η κ. Γεννηματά φιλοδοξεί να ξανακάνει μεγάλο το ΠΑΣΟΚ φλερτάροντας με τον λαϊκισμό όπως τον... παλιό καλό καιρό, πριν επικρατήσουν αναγκαστικά στο κόμμα οι εκσυγχρονιστικές φιλοευρωπαϊκές τάσεις. Ουσιαστικά η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα επιχειρήσει με τη σειρά της να ακολουθήσει το δρόμο που ακολούθησαν τόσο ο Γιώργος Παπανδρέου όσο και ο Αλέξης Τσίπρας για να κατακτήσουν την εξουσία: Θα καταψηφίσει όλα τα αντιδημοφιλή μέτρα και θα υποσχεθεί παροχές με χρήματα που θα εξοικονομήσει από την... πάταξη της μεγάλης φοροδιαφυγής.
Μέχρι σήμερα η αλάνθαστη αυτή συνταγή οδηγούσε πράγματι στην κατάκτηση της εξουσίας· όμως μετά από 7 χρόνια ύφεσης, οι ψηφοφόροι δύσκολα θα ψηφίσουν κάποιον που υπόσχεται ξανά και την πίτα ολάκερη και το σκύλο χορτάτο, με χρήματα από την «πάταξη της μεγάλης φοροδιαφυγής». Επίσης, όσοι εγκατέλειψαν το ΠΑΣΟΚ πηγαίνοντας στον ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα θα επιστρέψουν σε ένα κόμμα που χρεώθηκε -δίκαια ή άδικα, δεν έχει καμία σημασία στην πολιτική- το μεγαλύτερο ποσοστό των ευθυνών για τη χρεοκοπία της ελληνικής οικονομίας. Γι' αυτό, το μόνο που θα καταφέρει η κ. Γεννηματά αν συνεχίσει να βαδίζει τη πεπατημένη του 20ού αιώνα προς την εξουσία, είναι να απογοητεύσει και τους φιλοευρωπαίους ψηφοφόρους του κόμματος που θ' αναζητήσουν αλλού πολιτική στέγη.
Αν δεν δημιουργηθεί σύντομα ένα νέο κεντροαριστερό κόμμα, οι περισσότεροι φιλοευρωπαίοι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ θα ακολουθήσουν τη Νέα Δημοκρατία και το Ποτάμι, ενώ κάποιοι δεν αποκλείεται να πορευτούν και δίπλα στον ΣΥΡΙΖΑ αν ο Αλέξης Τσίπρας παρουσιάσει το κόμμα του ως… ευρωπαϊκό, προκειμένου να ηγεμονεύσει στο χώρο της ελληνικής Κεντροαριστεράς. Ετσι κι αλλιώς, ένα κόμμα που κάλυψε τη απόσταση από το 3% στην εξουσία μέσα σε ελάχιστα χρόνια είναι εύκολο να καλύψει σε μικρότερο διάστημα την... άβυσσο που το χωρίζει από τους σημερινούς ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ.
Στην πραγματικότητα φυσικά η άβυσσος που χωρίζει τα ελληνικά κόμματα εξουσίας είναι ανύπαρκτη, καθώς η οικονομική κρίση γκρέμισε και τις τελευταίες τεχνητές διαφορές που διατηρούσαν το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία, για να συσπειρώνουν την εκλογική τους βάση. Βεβαίως και κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι διαθέτουν εναλλακτική πρόταση για να διατηρήσουν το μεγάλο κράτος. Αλλά όταν καταλαμβάνουν την εξουσία, διαπιστώνουν ότι λεφτά... δεν υπάρχουν για την αύξηση των δαπανών - και τότε ξεκινούν διαπραγματεύσεις με τους δανειστές, προκειμένου να καθυστερήσουν τις επώδυνες λύσεις που απαιτούνται ώστε να πάρει μπροστά η μηχανή της ελληνικής οικονομίας.
Η άσκηση της... διαφορετικής οικονομικής πολιτικής προϋποθέτει είτε νέα δανεικά -που όμως είναι δύσκολο να βρεθούν μετά την πιστωτική συρρίκνωση που προκάλεσε η κρίση του 2008- είτε οικονομική βοήθεια για γεωπολιτικούς λόγους, την οποία όμως διεκδικούν πλέον πολλές χώρες, προσφέροντας μάλιστα «γη και ύδωρ» για τα εισερχόμενα ευρώ ή δολάρια.
Σε κάθε περίπτωση, τα οικονομικά αδιέξοδα του μεγάλου μεταπολεμικού ελληνικού κράτους τα βίωσαν εντονότερα πριν από την ελληνική οικονομία οι ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες. Οι οικονομίες αυτές, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικές, περιόρισαν τελικά την παραγωγική δραστηριότητα του κράτους προς όφελος του ιδιωτικού τομέα. Σε ιδεολογικό επίπεδο το χάσμα που χώριζε τον φιλελευθερισμό από τη σοσιαλδημοκρατία και τη χριστιανοδημοκρατία αποδείχθηκε κάθε άλλο παρά αγεφύρωτο, κι έτσι πλέον είναι δύσκολο να βρεις «κόκκινες γραμμές» που να αποκλείουν μεγάλους κυβερνητικούς συνασπισμούς μεταξύ των ευρωπαϊκών κομμάτων.
Στην Ελλάδα, μέχρι τώρα η ιδεολογία του μεγάλου κράτους παραμένει κυρίαρχη και τα κόμματα συνεχίζουν να κατακτούν την εξουσία μόνο όταν υπόσχονται -άμεσα ή έμμεσα- διεύρυνση των οικονομικών λειτουργιών του κράτους. Αυτή την ελληνική πραγματικότητα, σε οικονομικό επίπεδο έρχεται να την αμφισβητήσει η αδυναμία είσπραξης των φόρων που απαιτούνται για τη διατήρηση του μεγάλου κράτους - και σε πολιτικό, η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην προεδρία της Νέας Δημοκρατίας. Ομως η ιδέα του μεγάλου κράτους παραμένει κυρίαρχη στην ελληνική κοινωνία, και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι η τελευταία γραμμή άμυνας των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων και των προνομιούχων συντεχνιών: Η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα μπορεί κάλλιστα να έχει και ακροδεξιά σφραγίδα, όπως και άλλες μεγάλες εθνικές τραγωδίες.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
