Η μεγαλύτερη μάχη που πρέπει να δοθεί από τις χώρες πρώτης υποδοχής, είναι σύμφωνα με την ίδια, “αυτή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και της συμφωνίας επί μιας κοινής πολιτικής ασύλου, επιστροφών και ένταξης”. Σχολιάζοντας τους φόβους για ένα νέο μεταναστευτικό κύμα στην Ευρώπη, λόγω των σοβαρών γεωπολιτικών εξελίξεων και πολεμικών γεγονότων στην περιοχή μας, τονίζει πως “οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν γρήγορα, να είναι εφαρμόσιμες και κυρίως να εφαρμόζονται από όλους”.
Παράλληλα εκφράζει την ανησυχία της γιατί “ο χρόνος τελειώνει” και “η λύση πρέπει να δοθεί πριν από τις ευρωεκλογές, καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος ανόδου της ακροδεξιάς”. Μια κακή εξέλιξη που θα άφηνε τις χώρες πρώτης υποδοχής μόνες “αντιμέτωπες με ένα πρόβλημα που διαρκώς γιγαντώνεται”.
Σχετικά με τις ελλείψεις σε εργατικά χέρια, η κυρία Βούλτεψη προκρίνει ως λύση την εκπαίδευση των αναγνωρισμένων προσφύγων που ζουν στην Ελλάδα, παράλληλα με τις διακρατικές συμφωνίες για τη νόμιμη απασχόληση εργαζομένων μεταναστών.
Συνέντευξη στη Νικολέττα Κολυβάρη
Ποια είναι η “μεγάλη μάχη” που πρέπει να δώσουν οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου, δεδομένου ότι αυτές δέχονται τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση;
Οι χώρες του νότου έχουν να δώσουν πολλές μάχες. Η μεγαλύτερη είναι χωρίς αμφιβολία αυτή της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και της συμφωνίας επί μιας κοινής πολιτικής ασύλου, επιστροφών και ένταξης. Και κυρίως να σταματήσουν να μπαίνουν τα πραγματικά προβλήματα κάτω από το χαλί ή να παραπέμπονται κάθε φορά στις Ελληνικές Καλένδες, λόγω διαφωνιών κάποιων χωρών. Η κρίση είναι μεγάλη και ο χρόνος τελειώνει. Η λύση πρέπει να δοθεί πριν από τις ευρωεκλογές, καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος ανόδου της ακροδεξιάς. Θα πρόκειται για μια πολύ κακή εξέλιξη, διότι σ’ αυτήν την περίπτωση οι βόρειες χώρες θα κλείσουν ακόμη πιο πολύ τα σύνορά τους και οι χώρες του νότου, οι χώρες της πρώτης υποδοχής, αυτές που δέχονται το μεγαλύτερο βάρος, θα μείνουν μόνες τους αντιμέτωπες με ένα πρόβλημα που διαρκώς γιγαντώνεται. Συνεπώς, η μεγάλη μάχη είναι να δοθεί οριστική και ολιστική λύση πριν από τις ευρωεκλογές.
Το μεταναστευτικό - προσφυγικό επανήλθε στην επικαιρότητα με μεγάλη ένταση καθώς παρατηρείται αύξηση των ροών. Βέβαια με μια παρόμοια προσφυγική κρίση βρέθηκε αντιμέτωπη η Ευρωπαϊκή Ένωση και πριν 8 χρόνια. Είναι σήμερα η κατάσταση τόσο δραματική; Ή συμβάλλει στο πρόβλημα και η εργαλειοποίηση του προσφυγικού από τις εθνολαϊκιστικές ακροδεξιές ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο τ. Πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ;
Ασφαλώς όλα συντείνουν στην επιβάρυνση του προβλήματος. Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι η μία σοβαρή παράμετρος. Υπάρχουν, όμως, και άλλες, εξίσου σοβαρές: Τα νέα μεταναστευτικά κύματα λόγω σοβαρών γεωπολιτικών εξελίξεων και πολεμικών γεγονότων στην περιοχή μας. Η εργαλειοποίηση από τις αναθεωρητικές δυνάμεις και η δημιουργία μιας «κουλτούρας διακίνησης». Η πλήρης αποσταθεροποίηση της Αφρικής, όπου σε λιγότερο από τρία χρόνια έχουν σημειωθεί οκτώ πραξικοπήματα που οδήγησαν στην απόσυρση των Ευρωπαίων. Η επικράτηση του τζιχαντισμού, η τρομοκρατία και η αναζωπύρωση των συγκρούσεων. Η εξαγωγή των συγκρούσεων σε χώρες της Ευρώπης που φιλοξενούν μετανάστες αντιμαχομένων παρατάξεων από διάφορες εμπόλεμες περιοχές. Η κλιματική αλλαγή που καταστρέφει τις σοδειές και καταλήγει σε επισιτιστική κρίση. Το κόστος από την κατάργηση της Σένγκεν, καθώς η μία μετά την άλλη οι ευρωπαϊκές χώρες παρατείνουν τους εσωτερικούς ελέγχους στα σύνορά τους. Ο κίνδυνος οι σημερινές ρωγμές στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη να εξελιχθούν σε ρήγμα. Οι κίνδυνοι που απορρέουν από την στοχοποίηση του Frontex.
Η συμφωνία στη Γρανάδα της Ισπανίας για τη μεταρρύθμιση της διαχείρισης του ασύλου και της μετανάστευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξασφαλίζει την αποσυμφόρηση στα σύνορα, που παραδοσιακά ζητούσαν τα κράτη-μέλη της πρώτης υποδοχής, όπως η Ελλάδα;
Όπως είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, «η πρόοδος που επιτεύχθηκε στο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου είναι σίγουρα στη θετική κατεύθυνση». Έχουμε μία Συμφωνία σε επίπεδο Συμβουλίου και τώρα βρισκόμαστε στην διαδικασία του τριλόγου. Αλλά στο μεταξύ έχουμε ένα ακόμη εφόδιο για να αντιμετωπίσουμε την εργαλειοποίηση και τα κυκλώματα των διακινητών. Σίγουρα χρειαζόμαστε πολλά περισσότερα γιατί τα προβλήματα είναι και πολλά και βαριά.
Πρέπει όλοι στην Ευρώπη να καταλάβουν ότι απαιτούνται συνολικές απαντήσεις, ότι μόνο ενωμένη μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίσει μια κατάσταση που επιβαρύνεται όλο και πιο πολύ. Θα ήταν αδιανόητο να επικρατήσουν φωνές για εγκατάλειψη των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων. Θα ήταν ως εάν η Ευρώπη να έκοβε το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται.
Η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι πλέον ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για την ελληνική (και την ευρωπαϊκή) οικονομία. Στη Μεσσηνία είναι τεράστιο το πρόβλημα της έλλειψης εργατών γης, ενώ ξεκινά η ελαιοκομική περίοδος. Είναι μία λύση η νομιμοποίηση εργατών γης χωρίς χαρτιά που ήδη βρίσκονται στην χώρα; Ή απαιτούνται ακόμη πιο δραστικά μέτρα, που να αφορούν στην κινητικότητα και απασχόληση προσφύγων στην ελληνική επικράτεια;
Σίγουρα απαιτούνται συνδυασμένες κινήσεις. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες που ζουν στη χώρα μας, κάτι που ήδη έχει ξεκινήσει, καθώς η Ελλάδα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που χρησιμοποιεί κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης για την εκπαίδευση προσφύγων και μεταναστών σε τομείς της ελληνικής οικονομίας που παρουσιάζουν ελλείψεις και χρειάζονται εργαζόμενους, όπως είναι ο αγροτικός, ο τουριστικός, ο κατασκευαστικός.
Παράλληλα, μέσω διακρατικών συμφωνιών ήδη προχωρά η νόμιμη απασχόληση εργαζομένων μεταναστών. Θέλω να είμαι ξεκάθαρη. Η παρουσία μεταναστών στην Ελλάδα συνδέεται με την ασφάλεια και επομένως πρέπει να είναι όλοι καταγεγραμμένοι. Επιπλέον, η παρουσία τους στη χώρα πρέπει να συνδέεται με την ένταξη, την εκπαίδευση και την εργασία. Στο πλαίσιο αυτό κινούμαστε, συνδυάζοντας την ασφάλεια με την ένταξη και την αυτόνομη διαβίωση, στη βάση των επιταγών της εθνικής μας στρατηγικής.
Ο κίνδυνος να γενικευτεί η πολεμική σύρραξη στη Μέση Ανατολή και η κατάσταση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ επηρεάζουν και τις εξελίξεις στο μεταναστευτικό, ενώ η Ευρώπη φαίνεται ότι αδυνατεί να βρει τον κοινό τόπο για μία ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση των παράτυπων ροών και των αιτούντων άσυλο. Εσείς τι προβλέπετε; Έρχονται τα χειρότερα;
Είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση γενικής ανάφλεξης. Κάθε φορά που συμβαίνει κάτι στην γειτονιά μας μπορεί να επηρεάσει το μεταναστευτικό. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για νέους πολέμους που έρχονται να προστεθούν στους παλιούς. Σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή, τους καύσωνες και τις πλημμύρες, το μίγμα γίνεται πολύ εκρηκτικό. Σκεφθείτε ότι το Αφγανιστάν βρίσκεται στον τρίτο χρόνο ξηρασίας, ενώ στην Αφρική ό,τι δεν καίνε οι τζιχαντιστές, το καίνε οι καύσωνες. Έχει υπολογιστεί ότι περί τα 110 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εν δυνάμει μετανάστες, καθώς επιδιώκουν να φθάσουν στην Ευρώπη.
Ο πόλεμος στη Συρία διαρκεί από το 2011. Ο εμφύλιος στο Σουδάν έχει προκαλέσει μέσα σε πέντε μήνες πέντε εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους ή εκτοπισμένους σε επτά πάμφτωχες γειτονικές χώρες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που συνεχίζεται επίσης, έχει προκαλέσει 4 εκ. πρόσφυγες. Και τώρα έχουμε την ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, με τα δραματικά γεγονότα και τις θηριωδίες της Χαμάς. Έχουμε ήδη εκεί ένα νέο προσφυγικό κύμα, την ώρα που μισό εκατομμύριο Παλαιστίνιοι ζουν ήδη στον καθημαγμένο Λίβανο. Μόνο στους 12 παλαιστινιακούς καταυλισμούς του ζουν 200.000 Παλαιστίνιοι πρόσφυγες.
Για την Ελλάδα το μεταναστευτικό έχει υπαρξιακό βάρος:
Την ίδια ώρα, η Τουρκία προσπαθεί να απαλλαγεί από τους Σύρους πρόσφυγες, τους οποίους η κυβέρνηση έχει ενοχοποιήσει για την οικονομική κρίση. Μεταφέρουν κόσμο στη Βόρεια Συρία, σε μια περιοχή εξαιρετικά σεισμογενή και στρατιωτικοποιμένη, όπου όλοι πολεμούν εναντίον όλων. Αυτό προκαλεί ανησυχία στους άλλους Σύρους, που περιμένουν την σειρά τους. Και αποφασίζουν να κάνουν το μεγάλο ταξίδι, αναζητώντας τον διακινητή τους. Έχουν αυξηθεί η ζήτηση και η προσφορά.
Παρακολουθούμε την κατάσταση, είμαστε σε διαρκή εγρήγορση με όλες τις υπηρεσίες μας, καθώς οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται. Η Ελλάδα –το επανέλαβε ο πρωθυπουργός και πάλι από τον Έβρο– θα συνεχίσει να φυλάει τα σύνορά της με κάθε μέσο. Για την πατρίδα μας, το μεταναστευτικό έχει υπαρξιακό βάρος. Είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας και εθνικής κυριαρχίας. Αυτό είναι κάτι που η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύεται και δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί.
Παράλληλα καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια τόσο στο πλαίσιο της ΕΕ, όσο και στις συζητήσεις μας με την Τουρκία, ώστε να υπάρξει συνεννόηση και εφαρμογή των συμφωνιών.
Για την Ευρώπη ο χρόνος τελειώνει και οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν γρήγορα, να είναι εφαρμόσιμες και κυρίως να εφαρμόζονται από όλους.
