Δευτέρα, 17 Ιουλίου 2023 10:21

Το δημοκρατικό έλλειμμα σε επίπεδο αυτοδιοίκησης - Αιτίες και λύσεις.

Της Παναγιώτας Β. Καρρά
Δικηγόρου, Υποψήφιας Δημοτικής συμβούλου στον δήμο Καλαμάτας με τον συνδυασμό ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΜΕΤΑ, με επικεφαλής τον Βασίλη Τζαμουράνη.

Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (πρώτου και δεύτερου βαθμού) έχουν διευρυμένες αρμοδιότητες και πολλή μεγάλη εξουσία, κατοχυρωμένη από το Σύνταγμά μας, σύμφωνα με το οποίο ανατίθεται σε αυτούς η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων, καθιερώνοντας έτσι τεκμήριο αρμοδιότητας υπέρ των ΟΤΑ επί των τοπικών υποθέσεων. Εκτός από αυτές τις εξουσίες, οι ΟΤΑ απολαμβάνουν και δοτές αρμοδιότητες, οι οποίες συνιστούν αποστολή του κράτους, το οποίο και τους τις παραχωρεί. Η αυτοδιοίκηση δεν υπάγεται στην ιεραρχική εξάρτηση της κεντρικής διοίκησης, αλλά στην διοικητική της εποπτεία, η οποία πραγματοποιείται μόνο με την άσκηση ελέγχου νομιμότητας και όχι σκοπιμότητας των αποφάσεων των ΟΤΑ και δεν επιτρέπεται να παρεμποδίζει την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους, γεγονός που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση τόσο για την εύρυθμη λειτουργία όσο και για την χωρίς προσκόμματα πραγμάτωση των σκοπών της αυτοδιοίκησης. Δεδομένων όλων των ανωτέρω, ο τρόπος άσκησης της εξουσίας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ειδικά του πρώτου βαθμού (δήμοι και κοινότητες) αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αξία.

Πώς λαμβάνονται, λοιπόν, οι αποφάσεις σε τοπικό επίπεδο; Οι αποφάσεις που αφορούν την πόλη μας και τη γειτονιά μας; Ζητείται η γνώμη των δημοτών για τα ζητήματα που μας ενδιαφέρουν άμεσα; Η απάντηση είναι δυστυχώς τις περισσότερες φορές αρνητική. Οι αποφάσεις λαμβάνονται στα συμβούλια –τοπικά και δημοτικά-, συχνά με μία νοοτροπία συγκεντρωτισμού και αυθεντίας και όχι ενίσχυσης της δημοκρατικής συμμετοχής. Επίσης καθόλου σπάνιο, δυστυχώς, δεν είναι το φαινόμενο, δήμαρχοι να παραγκωνίζουν επιδεικτικά ακόμα και το δημοτικό συμβούλιο, σχηματίζοντας έτσι ένα κλειστό κέντρο αποφάσεων . Η υιοθέτηση τέτοιων αντιδημοκρατικών και φοβικών προς της γνώμη των πολιτών πρακτικών από τους άρχοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι προφανές ότι αφήνει τραυματισμένη τη δημοκρατία - σε τοπικό επίπεδο και όχι μόνο- ενώ δεν ωφελεί μακροπρόθεσμα προσωπικά ούτε και τα μέλη των θεσμικών οργάνων που τις μετέρχονται.
Σε επίπεδο δήμων και κοινοτήτων θα ήταν πολύ πιο εύκολο και ποικιλοτρόπως ωφέλιμο να λαμβάνουν χώρα αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες (με γνωμοδοτικό ή ακόμα και ενίοτε αποφασιστικό χαρακτήρα) προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις. Αυτή η συνθήκη όμως δυστυχώς ελλείπει. Έτσι, δημιουργείται χάσμα μεταξύ των θεσμικών οργάνων των δήμων και των πολιτών, οι οποίοι νιώθουν πρακτικά –και όχι άδικα- αδύναμοι να επηρεάσουν τις αποφάσεις αυτών των οργάνων.
Πού καταλήγουμε λοιπόν; Αφενός στην ενίσχυση μία κουλτούρας «απολιτίκ» δημοτών, που δεν ενδιαφέρονται για τα κοινά, που θεωρούν ανούσιο ακόμα και να σκεφτούν πολιτικά –πόσω μάλλον να αρθρώσουν πολιτικό λόγο-, μιας και ξέρουν ότι είναι αποκλεισμένοι από τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και αφετέρου στην ενίσχυση της κουλτούρας του ωχαδελφισμού και της γενικότερης παραίτησης από τις διεκδικήσεις, ακόμα και των πιο στοιχειωδών δικαιωμάτων τους, τα οποία καταπατώνται σε περιόδους δύσκολες, όπως είναι και η τωρινή. Με άλλα λόγια, στερούνται σταδιακά την ιδιότητα τους ως πολίτες και τα δικαιώματα που πηγάζουν από αυτή και καθίστανται ευκολότερα μία χειραγωγήσιμη μάζα, ακίνδυνη για τα μεγάλα συμφέροντα και το καθεστώς εξουσίας.
Η πολιτική κουλτούρα αρχίζει να αποκτάται μέσα από τους πιο μικρούς πυρήνες δημοκρατίας και ο δήμος θα μπορούσε και θα έπρεπε να συμβάλει προς αυτό, με το να καθιστά τους δημότες του κοινωνούς της διαδικασίας λήψης αποφάσεων όπου αυτό είναι δυνατόν, να συμβουλεύεται φορείς, οργανώσεις και σωματεία που δρουν σε τοπικό επίπεδο, προκειμένου να χαράξει πολιτική αλλά και τους απλούς πολίτες, προκειμένου να παρθούν σημαντικές αποφάσεις που τους αφορούν. Ο δήμος χωρίς τους δημότες του είναι ένα κενό κέλυφος.
Έχοντας όλα αυτά κατά νου, πιστοί και πιστές στον αξιακό μας κώδικα, που διέπεται από τις προοδευτικές μας αντιλήψεις, τον σεβασμό και την αλληλεγγύη για τον συνάνθρωπό μας, στοχεύουμε και συνεπώς αγωνιζόμαστε για έναν δήμο ισχυρό, αποτελεσματικό και τη στελέχωση μίας δημοτικής αρχής, η οποία θα βρίσκεται επί της ουσίας στο πλευρό όλων των δημοτών της Καλαμάτας ανεξαιρέτως, η οποία θα αφουγκράζεται τις ανάγκες τους και δεν θα δρα με όρους ιδιοτέλειας και εξυπηρέτησης ιδίων συμφερόντων. Αγωνιζόμαστε για την αλλαγή στην πορεία του δήμου μας, για να επαναφέρουμε την ασφάλεια, για να άρουμε τις αδικίες, για την ισόρροπη ανάπτυξη με αμοιβαίο όφελος όλων των δημοτών.
Βγάζουμε τους δημότες της πόλης μας από την αφάνεια και τους θέτουμε στο προσκήνιο, επαναφέρουμε τη δημοκρατία στην αυτοδιοίκηση.